Slag bij Delft

De Spaanse gouverneur in de Nederlanden Fernando Álvarez de Toledo (Alva) was in augustus 1573 begonnen met het beleg van Alkmaar maar moest zich terugtrekken. Al snel daarna werd met het beleg van Leiden begonnen, maar de hoop op een snelle inname van de stad vervloog door de sterke muren en bezettingsmacht. Alva stuurde vanuit zijn kamp Francisco de Valdez met zijn Tercio soldaten en daarbij 12 divisies Walen, circa 4.000 manschappen in getallen en onder commando van Julian Romero met als doel diep in Holland te komen. Het was de bedoeling om alle rijke dorpen en buiten liggende ambachten tussen Leiden, Delft en de zeekust tot aan de Maas werden afgeblokt en gesloten zodat hulp van buitenaf niet kon komen. Valdez nam Den Haag in zonder enige weerstand en sloeg er zijn kamp op.

Ondertussen lag een Engels regiment onder Thomas Morgan, met in de gelederen Schotten en Franse Hugenoten samen met de Staatse troepen van Willem van Oranje gelegerd in diversen dorpen tussen Delft en Rotterdam op veilige afstand van de Spanjaarden. Ze werden gepositioneerd voor hoge dijken aan beide zijden van de weg. Een positie zorgde voor de Prins van Oranje controle over twee zijden van de rivieren de IJssel en de Maas. Een compagnie van Engelse bezette dit gedeelte in het rivierengebied onder Roger Williams en ook de soldaat en later bekende poët George Gascoigne bevond zich in de gelederen. Deze troepen waren de laatste verdediging als Delft, Rotterdam en Delfshaven werden aangevallen door de Spanjaarden.

Een Hollandse strijdgroep had via een intelligentie dienst vernomen over de toenadering naar Delft. Romero en zijn Spaanse krijgsmannen hadden zich ingegraven bij een stenen brug tussen de weg van De Haag naar Delft en sneden daarmee de route van de genoemde plaatsen naar de stad Leiden af. De Hollanders verbrandden vervolgens alle huizen voorbij deze geblokkeerde brug, zodat de Spanjaarden geen beschutting konden zoeken. De Prins van Oranje had een totaal aan 6.000 troepen tot zijn beschikking gelegen tussen Rotterdam en Delft, maar deze waren niet ervaren genoeg om de Spaanse Tercio-soldaten in open veld tot een gevecht te overrompelen. Valdez deed alles wat binnen zijn mogelijkheden lag om de stadspoorten van Leiden en Delft van binnen uit open te krijgen door middel van bedrog, omkoping of het huren van moordenaars.

Valdez kwam op het idee om turfschepen te laten bouwen en koos daarna circa 1000 zelf gekozen soldaten uit met de intentie om de stad in de nacht te naderen vanuit diversen richtingen. Enkele boten wisten voorbij de toegangspoorten van Delft te komen met behulp van een Franse spion, maar het garnizoen in de stad was alert genoeg en wist alle Spaanse aanvallers uit te schakelen of gevangen te nemen. Ondertussen bij het "Polderwaert" bastion buiten Delft, leverde kapitein Chester met zijn 200 Engelse soldaten een felle strijd met overige Spaanse soldaten. De Engelse onderscheidde zich hevig maar met zware verliezen.

Door deze nederlaag, zocht Valdez een manier om de stad frontaal aan te vallen. Rond hetzelfde moment was het garnizoen druk bezig om te achterhalen wie de verraders waren die de Spanjaarden binnen lieten, door middel van het ondervragen van de gevangengenomen Spanjaarden konden ze de verraders pakken. Het stadsgarnizoen werd de volgende dag versterkt met mensen vanuit dichtbij gelegen dorpen en groeide naar een bezettingsmacht van 1.000 krijgsmannen de volgende nacht. Vervolgens werden alle bruikbare kanonnen gevuld met alles wat gevonden kon worden zoals nagels, spijkers, ijzer stukken en musketkogels. De verwachte aanval kwam echter niet, Valdez was erachter gekomen dat de stadsbezetting te machtig was en een grote aanval er niet in zat.

De aanval op de stad was afgeslagen en de Spanjaarden hadden circa 700 soldaten verloren merendeels in open veld en rondom de stad. Delft en andere Hollandse dorpen waren gered en dit betekende dat Leiden hoop mocht houden op een Hollandse ontzettingsleger.

Na deze Spaanse nederlaag informeerde Valdez de hertog van Alva en probeerde hem te overtuigen dat zonder meer strijdkrachten en artillerie wapentuig het een moeilijke situatie blijft. Hij verzocht de Hertog om meer mensen en wapens en anders om hem uit het gebied te laten vertrekken met zijn eigen mannen. Ondertussen wist Romero Maassluis te veroveren, maar een poging Delftshaven in te nemen mislukte. De rest van het jaar werden er geen pogingen ondernomen door de Spanjaarden om de rest van het Rijnmond-gebied te veroveren. Vanwege zijn heldhaftige reactie op de Spanjaarden werd Kapitein Chester door Willem van Oranje gepromoveerd tot de rang van "Luitenant-Kolonel".