Sen no Rikyu

Sen no Rikyu (千利休, Sen no Rikyū; Sakai, 1522 - 21 april 1591) is een belangrijke Japanner uit de Sengoku-periode die een grote invloed had op de vorming van de Japanse theeceremonie. Hij vormde het theeschenken om tot een kunst met als doel zowel vriend als vijand op een aangename en gemakkelijke manier bij elkaar te brengen. Volgens Rikyu diende alles rondom de ceremonie zo ongedwongen en spontaan mogelijk te worden uitgevoerd. Een gast mocht nooit merken of zelfs maar vermoeden hoeveel moeite de gastheer had gedaan om alles in gereedheid te brengen. Merkte de gast dit wel dan zou dat een reden zijn om te vertrekken.

Sen no Rikyu

Rikyu ontwikkelde eenzelfde soort filosofie voor de inrichting van Japanse tuinen. Ook hier moest alles tot in de details aangelegd, doordacht en geperfectioneerd zijn, maar dit mocht voor een bezoeker nooit zichtbaar zijn. Het moest eigenlijk lijken alsof de natuur het zo gewild had. Uiteraard diende er in de tuin een theehuis aanwezig te zijn.

In 1989 werd een film uitgebracht over het leven van Rikyu, geregisseerd door Kei Kumai.

Levensloop

Rikyu groeide op in een middenstandsgezin. Als negentienjarige trad hij in de leer bij Takeno Jōō bij wie hij de filosofie van Wabi-sabi leerde. In de loop van de tijd wist hij steeds meer faam te bereiken als theeschenker. Op achtenvijftigjarige leeftijd werd hij de officiële theeschenker van de Daimyo Oda Nobunaga, en na Nobunaga's dood oefende hij dezelfde functie uit voor Toyotomi Hideyoshi. Hij werd na verloop van tijd zijn belangrijkste adviseur. Hij maakte echter de fout om zich steeds verwaander te gedragen en zelfs een standbeeld van zichzelf neer te laten zetten in de hoofdtempel van het paleis. Hij viel in ongenade en pleegde op negenenzestigjarige leeftijd (onder druk van Hideyoshi) rituele zelfmoord.

Anekdotes

Over Rikyu doen de nodige anekdotes de ronde die zijn excentrieke maar ook doordachte kijk op de sociale omgang verbeelden.

  • Op een avond ging Rikyu bij een vriend eten. Zijn gastheer vond de smaak van de maaltijd niet optimaal en liep even de tuin in om een citroen te plukken. Rikyu doorzag wel dat zijn gastheer dit van tevoren zo bedacht had, maar kon het toch waarderen. Toen zijn gastheer net iets te veel liet doorschemeren dat het inderdaad zo gepland was, vond Rikyu dat de sfeer bedorven was en vertrok hij.
  • Op een dag kwam een andere theeschenker bij Rikyu langs en zag de bloemen in de tuin bloeien. Rikyu zag zijn bewondering en nodigde hem uit voor een theeceremonie op de volgende dag. De volgende dag kwam de theeschenker op bezoek in de hoop de bloemen te kunnen bewonderen, maar zag dat Rikyu alle bloemen uit zijn tuin verwijderd had. Rikyu had echter de mooiste bloem in een vaas in het theehuis geplaatst.
  • Rikyu werd een keer uitgenodigd door een komiek voor een theeceremonie. Aangekomen in de tuin zag hij dat zijn gastheer een valkuil in het pad had gemaakt maar dit net niet goed genoeg verstopt had. Uit beleefdheid stapte hij toch in de valkuil en kwam onder de modder te zitten. Na zich gewassen te hebben konden Rikyu en de komiek er hartelijk om lachen. Uiteraard heeft Rikyu nooit tegen de komiek gezegd dat hij er expres in gestapt was.
  • Rikyu werd gevraagd om de tuin van iemand te ontwerpen. Deze tuin had een prachtig uitzicht over zee. Toen de tuin was aangelegd zag de klant dat er een heg stond die het uitzicht belemmerde. Toen de klant zijn gezicht wilde wassen bij een waterbassin bij de heg, zag hij tijdens het bukken dat er een gat in de heg gemaakt was waardoor hij alleen tijdens het wassen de zee kon zien. Het uitzicht op zee kreeg zo iets heel intiems omdat je de zee alleen kon zien als je ook je gezicht nat maakte.
Zie de categorie Sen-no Rikyu van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.