Schloßplatz (Berlijn)

De Schloßplatz is een plein gelegen op het Spree-eiland in het Berlijnse stadsdeel Mitte. Het is ongeveer 225 m bij 175 m. In de westelijke hoek ligt de slotbrug, vanwaar Unter den Linden naar de Brandenburger Tor in het westen gaat. Van dezelfde hoek vertrekt de Karl-Liebknecht-Straße langs het plein naar Alexanderplatz in het noordoosten.

Schloßplatz in 2009 met op de achtergrond de Berliner Dom

Schloßplatz met links het Berlijnse stadspaleis en in het midden de Neptunusfontein en rechts de Neue Marstall, ca. 1900

Het was de locatie van het stadspaleis van Berlijn. Dit werd gebouwd in 1451 en deed dienst als residentie van de Brandenburgse keurvorsten. Halverwege de 16de eeuw kreeg het de functie van paleis, toen keurvorst Frederik III ( de latere koning Frederik I) het bouwwerk in barokstijl liet herbouwen. Het complex werd bijna 500 jaar (tot het einde van de monarchie) bewoond door de Hohenzollern. In de Tweede Wereldoorlog brandde het paleis deels uit, maar werd provisorisch gerestaureerd en als museum ingericht.

Het plein maakte van 1949 tot 1990 deel uit van Oost-Berlijn. In 1950 werden de resten van het stadspaleis opgeblazen en in 1951 werd het plein omgedoopt tot Marx-Engels-Platz naar Karl Marx en Friedrich Engels en er werden nieuwe gebouwen opgetrokken, zoals het Palast der Republik, de gebouwen van de Staatsraad en van het ministerie van Buitenlandse Zaken. In het gebouw van de Staatsraad is er een balkon van het vroegere stadspaleis, waarop Karl Liebknecht een socialistische republiek proclameerde op 9 november 1918. Na de Duitse hereniging van 1990, werd de vroegere naam Schloßplatz in 1994 opnieuw ingevoerd.

Van het Berliner Stadtschloss staat nu alleen nog het op een triomfboog lijkende portaal overeind. Ooit sierde dit de gevel aan de zijde van de Lustgarten, maar nu is het onderdeel van een uur van het Staatsratgebäude, een voormalig regeringsgebouw dat in 1964 aan de zuidkant van het plein werd opgericht. Op de gevel staan de oorspronkelijke beelden, waaronder de schraagbeelden van de beeldhouwer Balthasar Permoser uit Dresden.

Het Palast der Republik is ondertussen afgebroken en het Duitse parlement besloot om het Berliner Stadtschloss te herbouwen op de Schloßplatz. Het Humboldt Forum is in 2015 geopend en is een internationaal en cultureel centrum.