Reformatio in peius
Reformatio in peius (van het Latijnse reformatio: verandering of verbetering, en peius: slechter) is een Latijnse term die wordt gebruikt in het recht waarmee de situatie wordt aangeduid dat een burger door het instellen van bezwaar of beroep er nog slechter voor komt te staan dan wanneer hij dat niet had ingesteld. Dit is het geval wanneer een beschikking wordt aangevochten, waarna een voor betrokkene nog nadeligere beschikking wordt geslagen.
Nederlands bestuursrecht
In het Nederlandse bestuursrecht geldt een verbod van reformatio in peius: een burger mag door het instellen van bezwaar of beroep er niet nog slechter voor komen te staan dan het geval was voordat hij aan de procedure begon. Op dat verbod wordt een uitzondering toegestaan, namelijk als het bestuursorgaan dat op het bezwaar oordeelt tevens bevoegd is tot het wijzigen of intrekken van de beschikking. In dat geval is het niet doelmatig om reformatio in peius te verbieden, aangezien dat bestuursorgaan dan direct na het doen van een uitspraak in bezwaar (of beroep) sowieso de beschikking mag wijzigen of intrekken op grond van zijn bevoegdheid.
Het verbod van reformatio in peius is impliciet terug te vinden in de artikelen 7:11 eerste lid en 8:69 eerste lid Algemene wet bestuursrecht.
Nederlands strafrecht
In het Nederlands strafrecht is reformatio in peius niet verboden. Integendeel: appelleren is riskeren. Wie een politietransactie weigert kan in de rechtszaal met een hogere eis (en dan ook een hogere straf) worden geconfronteerd.
Ook wanneer iemand strafrechtelijk beroep aantekent bestaat er een kans om een nog hogere straf opgelegd te krijgen.
Bij de herzieningsprocedure is echter wel een verbod op reformatio in peius gesteld. Artikel 471 van het Wetboek van Strafvordering stelt dat de einduitkomst bij herziening nooit zwaarder mag zijn dan de eerste uitspraak.