Radiogolf

Een radiogolf, ook radiofrequente (RF) straling genoemd, is een golf in de vorm van elektromagnetische straling met golflengten uiteenlopend van ruwweg duizend kilometer tot een millimeter, dus in het frequentiegebied van enkele honderden Hz tot enkele honderden GHz. Radiogolven worden gebruikt in de communicatietechniek om informatie over te brengen van een radiozender naar een of meer ontvangers. Radiogolven zijn ontdekt door Heinrich Rudolf Hertz in 1886.

De absorptie van elektromagnetische straling is door de aardse atmosfeer zo groot dat de atmosfeer effectief ondoordringbaar is voor elektromagnetische straling met een golflengte korter dan 1 cm (en langer dan 10 m), totdat de atmosfeer weer transparant wordt in het zogenaamde infrarode en optische venster.

De zender zendt via een antenne, al dan niet gericht, de radiogolven uit, die na voortplanting door de ruimte opgevangen worden door de antenne van de ontvanger. De radiogolf dient daarbij als drager voor de te zenden informatie, die als variatie in de amplitude (AM) of in de frequentie (FM) aanwezig is. Door de in de radiogolf aanwezige informatie is de golf niet precies van één bepaalde frequentie, maar bestrijkt een zeker gebied, een frequentieband genaamd, rondom de frequentie van de draaggolf.

De verzonden informatie betreft spraak, muziek, televisiebeelden en andersoortige data.

Vroeger onderscheidde men bij radio-uitzendingen vooral de lange, midden- en korte golf. Tegenwoordig beslaan de voor communicatie gebruikte radiogolven een veel groter deel van het elektromagnetische spectrum; met name zijn veel golven korter dan "korte golf".

Toepassingen

Dit is een aantal toepassingen van het gebruik van radiogolven. Bij sommige toepassingen is het gebruik van het woord radio minder gebruikelijk.

Radiofrequentiespectrum

In het algemeen spreekt men van radiofrequentie (RF). Men onderscheidt wel de volgende gebieden, waarbij niet te veel waarde aan de precieze grenzen gehecht dient te worden:

Naam band Afkorting ITU-band Frequentie
Golflengte		 Toepassingen
< 3 Hz
> 100.000 km
Extremely low frequency ELF 1 3-30 Hz
100.000 km - 10.000 km
Super low frequency SLF 2 30-300 Hz
10.000 km - 1000 km		 Communicatie met onderzeeboten
Ultra low frequency ULF 3 300-3000 Hz
1000 km - 100 km
Very low frequency VLF 4 3-30 kHz
100 km - 10 km		 Militaire communicatie, communicatie met onderzeeboten, navigatie, tijdssignalen, draadloze hartslagmonitors
Low frequency (Lange golf) LF 5 30-300 kHz
10 km - 1 km		 Navigatie, tijdssignalen, AM-langegolfuitzendingen, amateurradio
Medium frequency (Middengolf) MF 6 300-3000 kHz
1 km - 100 meter		 Navigatie, AM-middengolfuitzendingen, amateurradio, maritieme communicatie
High frequency (Korte golf) HF 7 3-30 MHz
100 m - 10 m		 AM-kortegolfuitzendingen, amateurradio, luchtvaart, maritieme en militaire communicatie
Very high frequency VHF 8 30-300 MHz
10 m - 1 m		 FM-radio- en televisie-uitzendingen, communicatie en navigatie luchtvaart, amateurradio,
Ultra high frequency UHF 9 300-3000 MHz
1 m - 100 mm		 Televisie-uitzendingen, mobiele telefoons, 802.11 draadloze netwerken, Bluetooth, magnetrons, In-Ear Monitor (IEM) systemen
Super high frequency SHF 10 3-30 GHz
100 mm - 10 mm		 mobiele telefoons (UMTS), 802.11 draadloze netwerken, RC apparaten (portofoons, speelgoedauto's),radar
Extremely high frequency EHF 11 30-300 GHz
10 mm - 1 mm		 Radioastronomie Securityscan
> 300 GHz
< 1 mm

Opmerking:
Boven 300 GHz is de absorptie van elektromagnetische straling door de aardse atmosfeer zo groot dat de atmosfeer effectief daarvoor ondoordringbaar is, tot de atmosfeer weer transparant wordt in het zogenaamde infrarode en optische venster in het frequentiebereik.

De ELF-, SLF-, ULF- en VLF-banden overlappen het AF(geluidsfrequentie)-spectrum, dat ongeveer 20-20.000 Hz is. Geluiden worden echter overgedragen door atmosferische samendrukkingen en uitzettingen, niet door elektromagnetische energie.

Benoemde frequentiebanden

Algemeen
  • Band III - 174-245 MHz (televisie)
  • ISM-band - specifieke frequenties variëren

Microgolf (IEEE US)
BandFrequentiebereik
L-band1 tot 2 GHz
S-band2 tot 4 GHz
C-band4 tot 8 GHz
X-band8 tot 12 GHz
Ku-band12 tot 18 GHz
K-band18 tot 26 GHz
Ka-band26 tot 40 GHz
V-band40 tot 75 GHz
W-band75 tot 111 GHz

Gezondheidsaspecten

Van verschillende delen van het radiospectrum wordt beweerd dat er negatieve effecten op de gezondheid zijn. Dit gaat onder andere om de elektromagnetische straling uitgezonden door het hoogspanningsnet (50 of 60 Hz), radarinstallaties en magnetrons (microgolven) en, meer recentelijk, UMTS-antennes.

In het geval van microgolfstraling met grote vermogens, zoals radar, kunnen nadelige effecten optreden ten gevolge van de opwarming van weefsel. Een lichaamsdeel dat aangetast kan worden is de ooglens. Dit leidt dan tot grijze staar of cataract, een vertroebeling van de ooglens door denaturatie van eiwitten (vergelijkbaar met het koken van een ei). Het hoornvlies kan vanwege het ontbreken van bloedvoorziening ook aangetast worden. In de praktijk trad dit op bij magnetrons waarvan de beveiliging was omzeild. Er zijn bij militaire radarinstallaties ook gezondheidsklachten geweest betreffende het gehoor, men hoorde klikgeluiden. Dit bleek te worden veroorzaakt door uitzetting door warmte in het middenoor en niet door neurologische schade.

Naar langetermijneffecten van blootstelling aan "normale" niveaus is wel onderzoek gedaan, maar er is geen onderzoek waaruit ondubbelzinnig en overtuigend enig nadelig effect blijkt; hierbij moet worden aangetekend dat er vrijwel geen goed opgezet, langdurig onderzoek voorhanden is (in elk geval niet voldoende om negatieve effecten te kunnen uitsluiten), en dat uitgevoerd epidemiologisch onderzoek zich op slechts enkele gezondheidseffecten (voornamelijk hersentumoren en leukemie) concentreert.[1] De angst voor nadelige effecten op de gezondheid heeft al meermalen geleid tot het vertragen of afblazen van de bouw van zendinstallaties.

Zie ook
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.