Radiatorkraan
Met een radiatorkraan (of radiatorknop) wordt de aanvoer van het opgewarmde water van de centrale verwarming naar een radiator geregeld.
De kranen zijn verkrijgbaar in zowel een rechte als in een haakse uitvoering. Bij deze laatste verandert de waterstroom 90° van richting. Naast de gewone radiatorknop, waarbij handmatig de toevoer naar een radiator wordt bepaald, kent men de thermostatische radiatorkraan (of thermostaatkraan). Deze regelt automatisch de doorstroming van een radiator met behulp van een thermostaat. Er zijn thermostaatkranen met een interne of externe temperatuurvoeler.
Thermostatische radiatorkraan
De thermostatische radiatorkraan met inwendige temperatuurvoeler regelt de temperatuur van een radiator. Deze inwendige temperatuurvoeler is met gas of was gevuld. De voeler bestaat uit een metalen doos die uitzet wanneer de kamertemperatuur stijgt en krimpt wanneer deze daalt. De uitzettende doos drukt met een stift tegen een ventiel, waardoor deze iets dicht gaat en zo de doorstroming van het warme water in de radiator vermindert. Als de doos bij dalende temperatuur weer krimpt zorgt een veer ervoor dat het ventiel weer verder opengaat. Hierdoor wordt de kamertemperatuur op een ingestelde temperatuur constant gehouden. Met een draaiknop kan het ventiel handmatig verder open of dicht gezet worden, waardoor er een hogere of lagere temperatuur in de kamer gehandhaafd wordt.
Bij instelling van de knop op het vorstvrij-teken worden de radiator en de kamer vorstvrij gehouden.
De thermostatische radiatorkraan reageert op geringe temperatuurveranderingen. Zo gaat het ventiel een millimeter open als de kamertemperatuur met 0,5 °C daalt. Hierdoor stroomt er ongeveer 25 % meer water door de radiator.
Voor een goede werking is het van belang dat thermostaatkranen met inwendige voeler altijd horizontaal worden gemonteerd, dat wil zeggen dat de knop en de stift in horizontale stand dienen te staan. De lucht in een vertrek moet ongehinderd om de thermostatische radiatorkraan kunnen stromen. Op plaatsen waar de warmte zich kan ophopen, zoals onder brede vensterbanken, in nissen en achter omkastingen, is het noodzakelijk dat er wordt gekozen voor een radiatorkraan met een externe voeler, die verder van de kraan kan worden aangebracht.
De levensduur van een thermostatische radiatorkraan kan verlengd worden door buiten het verwarmingsseizoen de kraan maximaal opengedraaid te houden, waardoor de doos vrij kan bewegen en ook de stift niet vast gaat zitten.
Er bestaan ook elektronisch geregelde thermostaatkranen. In plaats van een stift die uitzet door de omgevingstemperatuur bevatten deze een stift die aangedreven wordt door een minimotortje. De kraan kan geprogrammeerd worden om op verschillende tijdstippen verschillende temperaturen te voorzien, net zoals een kamerthermostaat, maar dan op het individuele radiatorniveau. In meer uitgebreide domoticatoepassingen worden de kranen vanop afstand geprogrammeerd (zelfs via internet) en kunnen ze gecombineerd samenwerken (bijvoorbeeld zodat alle radiatoren in een ruimte dezelfde temperatuur regelen). Elektronische kranen hebben ook een handige voorziening waarbij ze wekelijks volledig openen en sluiten om vastzitten van de kraan te vermijden.
In principe kan men alle vertrekken in een woonhuis individueel regelen met thermostaatkranen in elke radiator. De kamerthermostaat vervalt hierbij; de brander wordt door een aparte ketelregelthermostaat in- en uitgeschakeld. Het is ook mogelijk om een of meer radiatoren te voorzien van thermostatische radiatorkranen in combinatie met een kamerthermostaat.
Zie ook
 |
Zie de categorie Thermostatic radiator valves van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |