Kibla

De kibla (Ar: قبلة) is de gebedsrichting binnen de islam voor de salat.

De mihrab ter bepaling van de kibla in de mezquita van Córdoba

Kaart van de kibla aan de Wereld

In een hotel in Egypte wordt de kibla aangegeven in een lade

Aanvankelijk werd richting Jeruzalem gebeden. Op grond van een latere openbaring, Soera De Koe 142-152, werd de gebedsrichting Ka'aba in Mekka. In een moskee is de mihrab een nis in een muur die die kibla aangeeft. Deze wand wordt zelf ook wel aangeduid als kibla.

In Nederland ligt de kibla tussen 123 en 129 graden; tussen zuidoost, ten oosten en zuidoost, een half oost. Men moet er rekening mee houden dat een kompas naar de geomagnetische noordpool wijst en niet naar de geografische noordpool. Bovendien is er in Nederland (RD-stelsel met meridiaanconvergentie) een afwijking tussen het kaartnoorden en het ware noorden die afhankelijk van de plaats een afwijking vertoont van +1,5 tot -1,5 graden. Met name bij het vaststellen van de kibla voor moskeeën of wasruimtes voor de doden is dit belangrijk.

In Frans-Polynesië ligt een bewoond atol (Tematangi) dat bijna precies op de geografische antipode van Mekka ligt. Strikt logisch is iedere richting dan de juiste kibla.

Voordat men met berekeningen de exacte kibla kon bepalen, gebruikten de verschillende moslimgemeenschappen al richtlijnen die vaak op eigen tradities teruggingen. Nadat men de mogelijkheid had om de kibla te berekenen, bleven sommige gemeenschappen vasthouden aan de eigen gebedsrichting, hoewel deze afweek van de nieuwe berekeningen.

Oudere moskeeën in Marokko zijn hierdoor doorgaans naar het zuidoosten georiënteerd, terwijl de berekende kibla oostwaarts ligt, tussen 85 en 99 graden. Javaanse moslims bleven, na hun vestiging in Suriname vanaf 1890 en hun nakomelingen na hun vestiging in Nederland vanaf 1975, in westelijke richting bidden. Op Java is de juiste richting van de kibla circa 295 graden en zij bleven hieraan vasthouden.

De kibla is ook belangrijk voor een aantal andere zaken. Zo dient men zijn of haar natuurlijke behoeften, urineren of defecatie niet richting de kibla te verrichten. Beter is om een zijwaartse houding ten opzichte van de kibla aan te nemen. Of men in deze gevallen de kibla wel de rug mag toekeren is geen uitsluitsel binnen de moslimgemeenschap.

Verder wordt het aangeraden om te slapen op de rechterzij met het gezicht richting de kibla. Dit is ook de houding waarin men, indien mogelijk, zittend of liggend dient te sterven. In het graf wordt men eveneens in deze liggende houding gelegd.

Tijdens de dhabiha wordt het dier eveneens met de kop richting Mekka gedraaid.