Polysynthetische taal

Een polysynthetische taal is een taal die in zeer hoge mate synthetisch is. Dit houdt niet alleen in dat er zeer veel gebonden morfemen (affixen) zijn, maar ook dat deze morfemen meer dan één betekenis kunnen vertegenwoordigen, de zogeheten porte-manteaumorfemen. De betekenis van één enkel woord komt daardoor vaak overeen met die van een hele zin in andere taalfamilies.

De term "polysynthetisch" werd voor het eerst gebruikt door Peter Stephen Du Ponceau om de oorspronkelijke talen van Noord-Amerika te beschrijven.

De grens tussen een synthetische en een polysynthetische taal is niet altijd even scherp, bijvoorbeeld doordat de grens tussen een morfeem en een cliticum niet altijd duidelijk is. Ook worden verschillende lexicale categorieën, zoals het zelfstandig naamwoord en het werkwoord, in dezelfde taal soms anders behandeld (zoals in de Zuid-Athabaskische talen). Sommige taalkundigen onderscheiden bovendien nog de oligosynthetische talen.

Vrijwel alle polysynthetische talen kennen polypersonalisme, de representatie van meerdere argumenten (zoals het onderwerp en het lijdend voorwerp) in de vorm van het werkwoord. Polypersonalisme wordt vaak verward met incorporatie; deze laatste term verwijst alleen naar het samenvoegen van lexemen. Dit is niet typisch voor polysynthetische talen.

Er bestaat geen haarscherpe definitie van wat een polysynthetische taal precies kenmerkt. De taalkundige Mark Baker trachtte door middel van het programma Principes en parameters van Noam Chomsky aan te tonen dat in een polysynthetische taal ofwel het syntactische hoofd van een zin altijd minstens één grammaticale markeerder in de vorm van een affix bevat, ofwel het bijbehorende argument in het hoofd ingecorporeerd is. Dit bleek inderdaad op te gaan voor sommige talen zoals het Mohawk en Nahuatl, maar niet voor andere die ook als polysynthetisch worden beschouwd, zoals het Inuktitut. De analyse van Baker is dus niet algemeen aanvaard.

In plaats daarvan worden polysynthetische talen nu ruwweg in twee groepen ingedeeld op grond van de manier waarop de morfemen functioneren:

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.