Plinius de Jongere

Plinius werd geboren in 62 na Chr. te Como in Noord-Italië, en ontving zijn opleiding te Rome, waar hij les kreeg van de pedagoog Quintilianus. Hij verwierf zich een naam als advocaat en staatsman, en bekroonde zijn ambtelijke loopbaan in 100 met het consulaat. Plinius was bevriend met keizer Trajanus. Hij werd in 112 n.Chr. stadhouder van Bithynia, toen de toestand er uit de hand dreigde te lopen en de financiële en politieke toestand dringende sanering behoefden. Trajanus verleende Plinius daarvoor consulaire bevoegdheden. Plinius overleed waarschijnlijk tijdens zijn stadhouderschap, rond 113 na Chr.

Van Plinius is een dankrede (Panegyricus) bewaard gebleven, gericht tot keizer Trajanus, als dank voor het verlenen van het consulaat. Naar de mode van zijn tijd, is het werk geschreven in een gezwollen stijl, vol gevlei, eigen aan het genre. Plinius zet de regering van Trajanus af tegen die van Domitianus.

Zijn beroemdheid als schrijver dankt Plinius de Jongere echter vooral aan zijn verzameling brieven. In 103 n.Chr. publiceerde Plinius drie delen van deze correspondentie, en later de overige boeken. De eerste negen boeken bevatten de correspondentie met zijn brede kring van kennissen en relaties; het tiende boek bevat zijn correspondentie met keizer Trajanus. Deze brieven geven bijzonder waardevolle inlichtingen over eigentijdse gebeurtenissen en over het gezelschapsleven in die dagen. In de twee meest vermaarde brieven beschrijft hij aan de geschiedschrijver Tacitus de uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Chr., die hij als zeventienjarige heeft meegemaakt, en waarbij zijn oom Plinius de Oudere het leven verloor.[noot 1]. Plinius treedt ons uit zijn brieven tegemoet als een ontwikkeld en humaan persoon, die ondanks enige oppervlakkigheid en ijdelheid, een sympathieke figuur blijft, en die zich uitstekend thuis voelt in zijn tijd. Daardoor toont hij ons de keerzijde van het sombere en pessimistische tijdsbeeld geschetst door zijn tijdgenoot Juvenalis.

Plinius is een van de eerste[noot 2] Latijnse schrijvers die melding maken van ‘Christiani’ (= christenen). In 112 na Chr. schrijft hij zijn keizer Trajanus een lange brief, met de vraag of hij de vervolging en bestraffing van de christenen wel op de juiste wijze aanpakt. Hij snijdt het dilemma als volgt aan: "Ik ben nooit aanwezig geweest bij een feitenonderzoek betreffende christenen, en weet daarom niet, wat en tot hoe ver er gestraft, of onderzocht, behoort te worden."

• Daisy Dunn, In the Shadow of Vesuvius. A Life of Pliny, 2019. ISBN 9780008211097