Pinguïns

De 'watervogels' volgens Hackett et al. (2008)

Met het DNA-onderzoek van Hackett et al. (2008) is de positie van deze vogels binnen de Neoaves wat duidelijker geworden. Zij zijn waarschijnlijk verwant aan de zeeduikers en de albatrossen en stormvogels en onderdeel van een veel grotere groep die men wel de 'watervogels' noemt.

Een veelvoorkomend misverstand is dat pinguïns alleen op Antarctica zouden voorkomen. Ze komen niet voor op de Noordpool, maar wel in Zuid-Afrika, Zuid-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland. Op de Galapagoseilanden worden ze zelfs tot aan de evenaar aangetroffen. Waarschijnlijk zijn voorouders daar gekomen via de Humboldtstroom die koud water uit het Zuidpoolgebied aanvoert.

Pinguïns zijn carnivoren, ze vangen hun voedsel onder water. Ze eten hierbij vooral vis, kreeftachtigen en kleine inktvisjes. Wat de soorten onderling vangen is zeer divers. De grootste soort, de keizerspinguïn, eet ijsvissen, krill en inktvissen. De koningspinguïn eet soms inktvissen maar leeft voornamelijk van kleine lantaarnvissen. De drie kleinere soorten (adelie-, ezels- en stormbandpinguïn) leven hoofdzakelijk van krill. Onderzoek uit 2011[1] toont aan dat bepaalde soorten pinguïns zoals de adeliepinguïn en stormbandpinguïn in de afgelopen 30 jaar sterk in aantal zijn afgenomen. Het vermoeden bestaat dat dit vooral te wijten is aan een drastische afname van hun natuurlijk voedsel, het krill. Deze afname van krill in de Zuidpoolzeeën zou volgens zeeonderzoekers op zijn beurt weer een gevolg zijn van de opwarming van de aarde en het herstel van de walvissenstand.

Jonge zwartvoetpinguïns.

De meeste pinguïnsoorten nestelen in gaten of holen om zich zo in enige mate tegen de zon te beschermen en verbeteren dit met takjes en ander restmateriaal (Spheniscus en Eudyptula) of bouwen een nest van stenen (Pygoscelis) die ze in hun omgeving vinden en ze leggen meestal 2 (maximaal 3) eieren. De beide ouders lossen elkaar af bij het broeden. Terwijl de ene het ei bebroedt, trekt de andere naar zee om zich te voeden. Zodra het jong is uitgekomen, lossen de ouders elkaar op dezelfde manier af om het jong te voeden.

Enkel de grootste soorten maken geen nest maar broeden het enige ei uit op hun poten onder een beschermende huidplooi van de buik. Bij de keizerspinguïn broedt alleen het mannetje het ei uit, tijdens de ijzige zuidelijke winter (juli-augustus) bij temperaturen van -70 °C en kouder terwijl het vrouwtje naar zee teruggaat om te eten.

De waggelende loop van een pinguïn wordt veroorzaakt door het feit dat het dier eigenlijk op zijn hurken loopt. Het heupgewricht bevindt zich laag bij de grond en het kniegewricht een stuk hoger.

Een zuidelijke reuzenstormvogel in gevecht met een Ezelspinguïn

Op het land hebben pinguïns als belangrijkste vijand de ingevoerde landroofdieren zoals katten, honden en ratten. Vanuit de lucht zijn de voornaamste vijanden de reuzenstormvogel, jagers, ijshoenders en meeuwen. Deze vijanden uit de lucht vormen vooral een bedreiging voor de kuikens, de eieren, en gewonde pinguïns. In het water wordt de pinguïn vooral belaagd door zeeluipaarden, walvissen (voornamelijk orka's), pelsrobben en haaien. Om de jacht te bemoeilijken gaan de pinguïns vaak in grote aantallen te water. Ook de mens vormt een grote bedreiging door o.a. olievervuiling, overbevissing, jacht omwille van eieren en guano (vogelmest), invoer van andere dieren en zelfs toerisme. Naast de roofdieren en de mens kunnen ook parasieten als vijand van de pinguïn worden beschouwd. Ze voeden zich met het bloed van de pinguïn, vooral bij zieke of zwakke exemplaren kan dit gevaarlijk zijn.

De gemiddelde levensverwachting van een pinguïn schommelt rond de 20 jaar, hoewel ze in gevangenschap aanzienlijk ouder kunnen worden.

Alle moderne volwassen pinguïns hebben een witte buik en een zwarte rug, al hebben sommige soorten ook andere kleuren in hun verenkleed. De kleuren dienen als schutkleur bij het zwemmen. Het wit is een gevolg van het ontbreken van melanine, het zwart van gespecialiseerde melanosomen, organellen die melanine bevatten. Het fossiel van het uitgestorven geslacht Inkayacu wees uit dat de typische kleuren pas ontstonden na eerdere aanpassingen aan een leven onder water, zoals de stand en vorm van de veren.[2][3]

De pinguïns worden net als andere dieren ingedeeld in verschillende groepen en subgroepen, zoals geslachten. Er zijn achttien soorten pinguïns bekend die worden onderverdeeld in zes geslachten.[4]

Een aantal geslachten is relatief onbekend, sommige geslachten zijn wel wat bekender zoals Aptenodytes met daarin de koningspinguïn en de keizerspinguïn.

• 
  Ezelspinguïn (Pygoscelis papua)
• 
  Magelhaenpinguïn (Spheniscus magellanicus)
• 
  Stormbandpinguïn of keelbandpinguïn (Pygoscelis antarctica)
• 
  Macaronipinguïn (Eudyptes chrysolophus)

Vanwege hun opvallende kleuren en waggelende loopje zijn pinguïns populaire dieren in de moderne cultuur.

• Het logo van Linux, Tux, is een pinguïn.
• De film Happy Feet gaat over keizerspinguïns.
• De documentaire La Marche de l'empereur won in 2005 een Academy Award voor Beste Documentaire.

Orden van vogels (Aves)

Accipitriformes · Anseriformes (eendvogels) · Apodiformes (gierzwaluwen en kolibries) · Apterygiformes (kiwi's) · Bucerotiformes · Caprimulgiformes (nachtzwaluwen) · Cariamiformes · Casuariiformes (kasuarissen en emoes) · Charadriiformes (steltloperachtigen) · Ciconiiformes (ooievaarachtigen) · Coliiformes · Columbiformes (duiven) · Coraciiformes (scharrelaarvogels) · Cuculiformes (koekoeksvogels) · Eurypygiformes · Falconiformes (roofvogels) · Galliformes (hoendervogels) · Gaviiformes (duikers) · Gruiformes (kraanvogelachtigen) · Leptosomiformes · Mesitornithiformes · Musophagiformes (toerako's) · Opisthocomiformes · Otidiformes · Passeriformes (zangvogels) · Pelecaniformes (roeipotigen) · Phaethontiformes · Phoenicopteriformes (flamingo's) · Piciformes (spechtvogels) · Podicipediformes (futen) · Procellariiformes (buissnaveligen) · Psittaciformes (papegaaien) · Pteroclidiformes (zandhoenders) · Rheiformes (nandoes) · Sphenisciformes (pinguïns) · Strigiformes (uilen) · Struthioniformes · Suliformes · Tinamiformes (stuithoenders) · Trogoniformes (trogons) Portaal Vogels · Indeling van de vogels