Pazzi-samenzwering

De Pazzi-samenzwering (26 april 1478) was een complot gericht tegen de familie de’ Medici, een rijke en invloedrijke bankiersfamilie, waarvan de broers Giuliano en voornamelijk Lorenzo als grote leiders ten tijde van de samenzwering over Florence heersten. De samenzwering werd toegeschreven aan de leden van de familie Pazzi, hoewel familie Salviati en in het bijzonder Francesco Salviati, aartsbisschop van Pisa genoemd moeten worden; dezen voelden zich gesteund door paus Sixtus IV. Sixtus had voor ogen om het bestuur van de stad Florence in handen te krijgen om het onder bestuur van Girolamo Riario te plaatsen.[1]

de’ Medici
Giuliano Lorenzo

Voorgeschiedenis

Al decennialang regeerde de familie Medici over Florence, mede door de steun van de bevolking die profiteerde van de hoge welvaart en de gunstige belastingen. De adellijke families waren echter minder gecharmeerd van het bestuur mede door de impopulaire maatregelen die de Medici hadden getroffen tegen de edelen: vervolgingen, hoge belastingen en buitensluiting van het bestuur. De laatste groep had bij twee eerdere gelegenheden (de aanslagen op Cosimo de’ Medici (1458) en op Piero di Cosimo de' Medici (1466)) al geprobeerd een einde te maken aan de macht van de Medici familie, overigens zonder succes.

Buiten Florence werden de' Medici gesteund door de hertogen van Milaan en de Bentivoglio familie uit Bologna, maar verliep de verstandhouding met de Kerkelijke Staat stroef. Dit had mede zijn oorzaak in het feit, dat de' Medici ook meer en meer invloed wilden uitoefenen over kerkelijke aangelegenheden, zoals onder meer benoemingen binnen kerkelijke functies. Hoewel Lorenzo de’ Medici in 1471 nog aanwezig was bij de kroning van paus Sixtus IV, waarbij hij ontvangen was met alle egards, keerde Sixtus IV zich al snel tegen Florence, mede doordat Florence haar invloed over de aangrenzende gebieden wilde doen laten gelden, gebieden die een buffer vormde tussen Florence en de kerkelijke staat. Ook de paus streefde gebiedsuitbreiding na, maar hij vreesde ook de macht die de Medici in Noord-Italië zouden krijgen.

In 1474 benaderde Sixtus de familie Pazzi in Florence, ook bankiers, om hem geld te verstrekken voor de aankoop van de vestingstad Imola, iets wat Lorenzo uitdrukkelijk verboden had en wat de familie Pazzi beloofd had niet te zullen doen.[2] Na de aankoop van Imola benoemde Sixtus zijn neef Girolamo Riario als bestuurder van het gebied en benoemde hij Francesco Salviati, afkomstig uit een andere bankiersfamilie in Florence, in 1475 tot aartsbisschop van Pisa, een stad die inmiddels binnen het machtsgebied van Florence lag. Deze openlijke provocatie richting Lorenzo de’Medici leidde tot de toename van vijandigheden tussen Florence en de pauselijke staat.

De uitvoering

De invulling van het complot kwam tot stand door Francesco de’ Pazzi, Bernardo Bandini en kapitein Giovan Battista Montesecco[3], waarbij zij Raffaele Riario[4] (een jonge kardinaal in opleiding) als afleidingsmanoeuvre inzetten om zo in de buurt van de' Medici te komen. Eerdere pogingen tijdens bijeenkomsten bij privébezoeken mislukten, doordat de broers Lorenzo en Giuliano nooit tegelijkertijd aanwezig waren. Uiteindelijk werd gekozen voor zondag 26 april 1478 tijdens de heilige mis in de Dom van Florence[5].

Ten overstaan van 10.000 aanwezigen werd tijdens de eucharistie Giuliano de’ Medici met 19 messteken om het leven gebracht. Ook Lorenzo raakte gewond, maar wist te ontvluchten dankzij de hulp van Poliziano (Angelo Ambrogini). Een poging door leden van de Salviati familie, onder leiding van de aartsbisschop, om de Gonfaloniere van Florence gevangen te nemen mislukte en resulteerde in de gevangenneming van de Salviati, waarna de inwoners zich keerden tegen de samenzweerders.

Ophanging van Bandini, door Leonardo da Vinci

Ondanks de roep van Lorenzo aan de bevolking van Florence om de kalmte te bewaren en het recht niet in eigen hand te nemen, werden leden van de families Salviati en Pazzi opgepakt en vermoord, waarbij de lichamen demonstratief aan de gevel van het Palazzo Vecchio werden gehangen (onder andere de aartsbisschop en Francesco de’Pazzi). Giovan Battista Montesecco werd onthoofd, maar Bernardo Bandini wist te ontkomen en vluchtte naar Constantinopel. Daar werd hij echter alsnog opgepakt en door sultan Mehmet II uitgeleverd aan Florence, waar Bandini de dood vond door ophanging.

De familie Pazzi, met inmiddels vele leden vermoord, werd verdreven uit Florence en beroofd van al hun bezittingen.

Nasleep

Als reactie op het (deels) mislukken van de samenzwering plaatste Sixtus IV de stad Florence onder interdict, met als belangrijkste reden de moord op de aartsbisschop. Tevens riep hij de koning van Napels, Ferdinand op om samen met de pauselijke legers op te trekken tegen Florence, die op dat moment de steun van Milaan en Bologna ontbeerde. Door diplomatie van Lorenzo werd actie tegen Florence voorkomen, maar ook de Ottomaanse aanval op Otranto in 1480 droeg ertoe bij, dat de vijandelijkheden tussen de Italiaanse gebieden verminderden.

Onder paus Innocentius VIII slaagde Lorenzo erin om zijn tweede zoon, Giovanni, op 13-jarige leeftijd tot kardinaal te verheffen (de latere paus Leo X).[6]

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.