Oosterparkkerk

Architect Abraham Salm (1857-1915) ontwierp in 1902 – in opdracht van de Doopsgezinde Gemeente Amsterdam – een eenvoudige zaalkerk met kosterwoning op de hoek van het Oosterpark en de Tweede Boerhaavestraat. Dit eerste plan kon niet worden uitgevoerd, doordat de grens tussen het perceel en de in aanbouw zijnde school ernaast niet de juiste bleek te zijn. Na wat aanpassingen werd de kerk toch gebouwd en ingewijd in 1904. Tot circa 1975 is de kerk in gebruik geweest bij de doopsgezinde gemeente. Sindsdien is de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) eigenaar en gebruiker van het kerkgebouw.

De vrije gevels op de hoek liggen iets achter de rooilijn, zodat een kleine voorhof ontstaat tussen de smeedijzeren hekken en het gebouw. Op die wijze neemt de kerk een herkenbare plaats in tussen de overige bebouwing. De bakstenen gevels zijn verlevendigd met banden van bruinverglaasde bakstenen en natuurstenen lijsten en ornamenten. De banden lopen door in de gevel van de woning. De brede voorgevel is afgewerkt met natuurstenen lijst. Op de hoeken en op de top staan geornamenteerde pinakels.

De hardstenen bordestrap leidt naar de dubbele toegang onder een smeedijzeren luifel. Beschermd door een tweede luifel is op een natuurstenen plaquette de naam en de bouwdatum aangebracht. Aan weerszijden bevinden zich smalle vensters met halfronde boven- en onderdorpels. Glas-in-loodramen tussen getrapte en met natuursteen afgewerkte steunberen sieren de zijgevel. Midden op het dak staat fier en sierlijk een dakruiter.

De kerk is uitgevoerd met een breed gestuct troggewelf. Het voorportaal, met aan weerskanten gewelfde doorgangen naar de kerkruimte, draagt een galerij. Een hoog podium tegenover de ingang bood destijds plaats aan de kansel en de avondmaalstafel en ook aan twee grote kachels, die ieder tegen een zijwand stonden. Achter het podium was nog een aparte ruimte voor het orgel. Hiermee camoufleerde Salm de schuingeplaatste buitenmuur, die tegen de school staat. Via kleine doorgangen, die eenvoudig vanaf het podium toegankelijk zijn, is het orgel met de speeltafel bereikbaar.

Met de overgang naar de nieuwe gemeente in 1975 werden het oude podium, de banken en de preekstoel uit de kerk verwijderd. Een nieuwe preekstoel, podium en stoelen kwamen er voor in de plaats. In 1995 is de kerk in de oorspronkelijke kleuren geschilderd. In het eerste decennium van de eenentwintigste eeuw werd het podium en het liturgisch centrum opnieuw ingericht om het geschikt te maken voor de huidige erediensten. Ook werd in de afgelopen jaren de kosterswoning verbouwd, waarmee enkele kamers beschikbaar kwamen voor andere activiteiten van de gemeente.[1]

Het orgel werd in 1904 gebouwd door de bekende orgelbouwer Maarschalkerweerd & Zoon (Utrecht). In 1958 restaureerde de firma Willem van Leeuwen (Leiderdorp) het orgel en wijzigde daarbij de dispositie. Dat gebeurde nogmaals in 1971, nu door Adema's Kerkorgelbouw (Amsterdam). In 2008 reviseerde Flentrop Orgelbouw het orgel. Ondanks de wijzigingen bleef de technische structuur van het orgel grotendeels bewaard.[2]

De Oosterparkkerk is nog altijd in bezit van Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) van Amsterdam, een protestantse kerkelijke gemeente. Iedere zondag en op kerkelijke feestdagen wordt er om 10 uur 's ochtends een kerkdienst gehouden in de Oosterparkkerk.[3] Verschillende Spaanstalige en Chinees sprekende kerkgemeenschappen maken eveneens gebruik van de kerk voor hun kerkdiensten op zaterdag en zondagmiddag en -avond.

De kerkzaal kan worden gehuurd voor evenementen en is officieel erkend als trouwlocatie van de Gemeente Amsterdam.

Zie de categorie Oosterparkkerk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.