Ongelijk verdrag
Ongelijk verdrag is een term die gebruikt wordt voor een groot aantal verdragen die in de 19e en begin 20e eeuw werden gesloten tussen verschillende Oost-Aziatische landen (zoals China en Japan) met Westerse grootmachten als het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Deze verdragen werden vaak alleen maar getekend door de Aziatische landen omdat ze toen niet in staat waren veel weerstand te bieden aan de militaire druk die de Westerse landen op hen uitoefenden. De verdragen waren dan ook in de meeste gevallen gunstiger voor de Westerse landen dan voor de Aziatische.
Overzicht
Een van de eerste ongelijke verdragen werd getekend op de conventie van Chuenpeh, die in 1841 werd gehouden naar aanleiding van de Eerste Opiumoorlog die in 1839 begon.[1] China en het Verenigd Koninkrijk tekenden toen het Verdrag van Nanking.[2] Na de nederlaag van Qing China, stelde dit verdrag de Britten in staat om verschillende havens te openen voor handel.
Hoewel de term “ongelijk verdrag” pas in de 20e eeuw in gebruik werd genomen, werd dit verdrag al voor die tijd door veel Chinezen wel gezien als een ongelijk verdrag. China moest de Britten een grote herstelbetaling betalen, zijn havens openstellen en bepaalde gebieden (zoals Hongkong) overdragen aan de Britten, dit alles naar aanleiding van militaire nederlagen.
In 1854 dwong de Amerikaanse Commodore Matthew C. Perry via een soortgelijk verdrag Japan om zijn havens open te stellen voor westerse schepen.
Niet alleen Westerse landen sloten ongelijke verdragen. Zo werd Korea in 1876 gedwongen tot het tekenen van een verdrag met Japan.[3]
De verdragen eindigden naarmate de Aziatische landen zich er beter tegen konden verzetten. Japan was het eerste land dat midden jaren 90 van de 19e eeuw een verdrag verwierp. Dit kon onder meer omdat Japan door zijn deelname aan de Eerste Chinees-Japanse Oorlog aantoonde nu zelf een grootmacht te zijn waar men rekening mee diende te houden. De meeste van de verdragen die China had getekend eindigden na de Tweede Wereldoorlog, toen de Republiek China onder leiding van Chiang Kai-shek permanent lid werd van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Toen in 1997 Hongkong werd overgedragen aan Volksrepubliek China kwam er vrijwel geheel een eind aan de ongelijke verdragen die het land had gesloten met het westen.
Lijst van ongelijke verdragen
Gesloten met China | |||
---|---|---|---|
Verdrag | Jaar | Opgesteld door | |
Nederlandse naam | Chinese naam | ||
Verdrag van Nanking | 南京條約 | 1842 | Verenigd Koninkrijk |
Verdrag van Bogue | 虎門條約 | 1843 | Verenigd Koninkrijk |
Verdrag van Wanghia | 中美望廈條約 | 1844 | Verenigde Staten |
Verdrag van Whampoa | 黃埔條約 | 1844 | Frankrijk |
Verdrag van Aigun | 璦琿條約 | 1858 | Rusland |
Verdrag van Tianjin | 天津條約 | 1858 | Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Rusland, Verenigde Staten |
Conventie van Peking | 北京條約 | 1860 | Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Rusland |
Verdrag van Tientsin | 1861 | Pruisen, Zollverein | |
Chefooconventie | 煙台條約 | 1876 | Verenigd Koninkrijk |
Verdrag van Sint-Petersburg (1881) | 伊犁條約 | 1881 | Rusland |
Sino-Portuguese verdrag van Peking | 中葡北京條約 | 1887 | Portugal |
Verdrag van Shimonoseki | 馬關條約 | 1895 | Japan |
Li-Lobanov verdrag | 中俄密约 | 1896 | Rusland |
Conventie voor de overdracht van Hongkong | 展拓香港界址專條 | 1898 | Verenigd Koninkrijk |
Bokserprotocol | 辛丑條約 | 1901 | V.K., U.S., Japan, Rusland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Oostenrijk-Hongarije, België, Spanje, Nederland |
Eenentwintig voorwaarden | 二十一條 | 1915 | Japan |
Gesloten met Japan | |||
Verdrag | Jaar | Opgesteld door | |
Nederlandse naam | Japanse naam | ||
Conventie van Kanagawa | 日米和親条約 | 1854 | Verenigde Staten |
Anglo-Japanse Vriendschapsverdrag | 日英和親条約 | 1854 | Verenigd Koninkrijk |
Anseiverdragen | 安政条約 | 1858 | Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk, Rusland, Nederland, Frankrijk |
Harrisverdrag | 日米修好通商条約 | 1858 | Verenigde Staten |
Anglo-Japanse verdrag van Amity en Handel | 日英修好通商条約 | 1858 | Verenigd Koninkrijk |
Gesloten met Korea | |||
Verdrag | Jaar | Opgesteld door | |
Nederlandse naam | Koreaanse naam | ||
Verdrag van Kanghwa | 강화도 조약 | 1876 | Japan |
Chemulpoverdrag | 조미수호통상조약 | 1882 | Verenigde Staten |
Eulsaverdrag | 을사조약 | 1905 | Japan |
Japans-Koreaans Annexatieverdrag | 한일 병합 조약 | 1910 | Japan |
Externe link
- Treaty Ports and Extraterritoriality in 1920s' China (gearchiveerd op archive.org)
Bronnen, noten en/of referenties
|