Onderkast

Onderkast, ook minuskel genoemd, is in de typografie de aanduiding voor de kleine letters, dit in contrast met de kapitalen of hoofdletters. Een voorbeeld:

• DIT ZIJN KAPITALEN
• dit is onderkast

Zethaak die op een zetkast ligt

De naam onderkast is afkomstig uit de grafische industrie uit de tijd dat er nog in lood werd gezet. De letters worden bewaard in een kast, een lade met veel vakjes. De kast wordt op de bok geplaatst en daarna worden de letters stuk voor stuk uit de kast gehaald en gezet.

In Nederland was het lange tijd, vooral in de negentiende eeuw, vrij gebruikelijk om de letter van een corps op te bergen in twee soorten kasten: de bovenkast, die kapitalen bevatte, en de onderkast, die kleine letters bevatte. De lade met de kapitalen had in de bok een vaste plaats boven de lade met de kleine letter. De kleine letter kreeg de naam onderkast dus naar de plaats van de lade in de bok.

De onderkast is ontstaan uit de kleine schrijfletter. In 670 produceerde de Abdij van Luxeuil het eerste handschrift met 'kleine letters' die qua vorm (dus niet alleen in grootte) verschilden van de kapitalen. Op dat moment was er van kasten uiteraard nog geen sprake: handschriften werden per definitie geschreven. Maar het vormverschil werd overgenomen bij de ontwikkeling van de boekdrukkunst (ca. 1450).

De vorm en indeling van letterkasten daarvan bestonden vele varianten, er was een groot verschil tussen de letter-laden die in gebruik waren. Talen als bijvoorbeeld Engels, Frans, Duits en Nederlands hebben een groot verschil in letter-frequenties en het gebruik van accenten. Bijgevolg verschilden de ruimten die voor letters in de kasten gereserveerd moest worden. Zo bestonden er grote verschillen tussen de letterkasten die in gebruik waren in al de landen van Europa en daarbuiten.

Kasten gevuld met loden letter worden snel erg zwaar, zeker voor de grotere corpsen dan kunnen ze snel 30 tot 40 kilo wegen. Door de letter over twee kasten te verdelen, kon het gewicht per lade dan nog enigermate beperkt gehouden worden. In de twintigste eeuw werden beide typen kast samengevoegd in één lade, de driekwartkast. Toch waren dergelijke en nog wel grotere – en dus zwaardere – kasten overal door de eeuwen heen in gebruik.

De term minuskel wordt vooral gebruikt voor handgeschreven letters (kalligrafie).