Noorderlicht (schip, 1910)

Het lichtschip Flensburg in 1961, twee jaar voor buitendienststelling

Het lichtschip werd in 1910 gebouwd door de Flensburger Schiffbau-Gesellschaft voor 184.000 Goldmark, en werd Kalkgrund II gedoopt, naar de gelijknamige zandbank dicht bij Flensburg.[1] Het was oorspronkelijk getuigd als driemastschoener en niet uitgerust met een motor. Als lichtschip was het schip verankerd en werden de zeilen alleen gebruikt voor noodgevallen of om naar de haven te varen voor groot onderhoud. Het lichtschip was tot in 1919 in dienst van de Duitse Reichsmarine, waarna het werd beheerd door Seezeichenbehörde, Küstenbezirk III Kiel en vanaf 1925 door de Wasserbauamt Kiel onder de naam Flensburg.

In de oorlogsjaren 1939-1945 kwam het schip in handen van de Kriegsmarine die de middelste mast verwijderde om plaats te maken voor een dekhuis. Na de oorlog bleef het schip in dienst als lichtschip tot 1953, waarna het werd herbouwd door de Staatswerft Rendsburg-Saatsee en werd verlengd met zes meter (bij de waterlijn van 30 meter naar 36 meter). In 1954 is het lichtschip opnieuw in dienst gesteld, waarna het op 11 juni 1963 buiten dienst gesteld werd en de lichtbakenfunctie vervangen werd door een vuurtoren.

Het lichtschip zorgde voor de beloodsing van haven en uitkijkpost van Flensburg. Het schip had een bemanning van 15 man voor het onderhoud van het schip en de loodsdiensten. De grootste problemen waren het ijsvrij houden van het schip en het zee-ijs. In 1941 werd het schip met ketting en anker in het ijs meegesleurd tot bij Neukirchen.[2]

In 1963 werd het schip verkocht aan Fa. Holm & Moltzen in Flensburg en aangepast en gebruikt als woonschip voor expatriates. Het werd in 1967 voor DM 16.000 verkocht aan de Kielse zeilvereniging Möltenorter Seglerkameradschaft die het naar Möltenort in de Kieler Fjord versleepte, waar het vanaf 1968 als clubhuis diende. De individuele leden waren verantwoordelijk voor het onderhoud, maar door interne onenigheid werd het schip slecht onderhouden en verkeerde het na deze periode in zeer slechte staat. Het schip werd in 1986 van Möltenort weggesleept. Het is onduidelijk waar het schip zich daarna bevond.

In 1992 ontdekten de vroegere eigenaren[3], Ted van Broeckhuysen en Gert Ritzema, in Friesland een roestige romp, die ze voor 180.000 gulden kochten.[4] In twee en een half jaar werd de romp gestript, volledig verbouwd en opnieuw getuigd met twee masten. Het schip werd ingericht voor meerdaagse groepszeiltochten en geschikt gemaakt voor alle zeeën. In de lente van 1994 was het eerste seizoen in Spitsbergen in samenwerking met SNP Natuurreizen, een reisorganisatie die gecombineerde zeil/wandel-groepsreizen organiseerde in Spitsbergen.

Varend tussen de ijsschotsen

Het seizoenschema was daarna als volgt:

• In de zomer (juni tot en met augustus) werden zeilwandeltochten uitgevoerd in Spitsbergen. In de winter vriest de zee dicht en is er een lange poolnacht.
• In de herfst voer het schip terug naar Nederland en werd daar onderhouden waarna het schip doorvoer naar de Canarische eilanden.
• In de winter werden zeiltochten uitgevoerd rond de Canarische eilanden. Dit werd gecombineerd met wandelexcursies op de eilanden.
• In de lente voer het schip terug naar Nederland voor onderhoud en voer daarna weer door naar Spitsbergen.

De lange zeiltochten van en naar Nederland vanuit Spitsbergen en de Canarische eilanden waren ook als "lange mijlen" zeilvaarten boekbaar voor de liefhebbers.[5] In de zomer van 2003 werd voor het laatst op de Canarische eilanden gevaren. In de beginjaren werd samengewerkt met de reisorganisatie SNP. De zeiltochten waren later ook boekbaar bij het agentschap zeilvaart Enkhuizen. De thuishaven van het schip was Hoorn.[6]

De twee stalen masten hellen licht naar achter en zijn gestengeld. Er is een houten kluiverboom en metalen boegspriet. Er wordt een bakstag gebruikt bij de voormast. Bij het overstag gaan moet de bakstag aan de loefzijde naar achter gebracht worden en aangespannen worden. De bakstag aan de lijzijde moet losgemaakt worden en naar voren gebracht worden om het het grootzeil niet te hinderen.

In verband met de veiligheidsvoorschriften voor passagiersschepen is alle energieverbruik (warm water, koken, etc) elektrisch.[7] De elektriciteit wordt geleverd door twee generatoren: een kleine generator die continu draait voor de verlichting en de navigatie- en communicatiesystemen van het schip en een grotere generator wordt gebruikt voor warm water.