Naschrift

Bij een brief spreek je van een postscriptum, afkorting "PS". Dan kan het bijvoorbeeld gaan om een opmerking die geen verband houdt met de inhoud van de brief, of het vermelden van een ontwikkeling die ná het schrijven maar voor het verzenden van de brief is opgetreden.

Het is mogelijk dat iemand anders dan de auteur een naschrift aan een brief toevoegt, bijvoorbeeld:

• als iemand anders (zoals een gezinslid) wordt uitgenodigd om een naschrift te plaatsen;
• als het verzenden van de brief aan iemand anders wordt toevertrouwd (een brief aan familie);
• als een niet-verzonden brief wordt gevonden van iemand die is vertrokken of is overleden; het naschrift ("Ik vond deze brief...") moet dan duidelijk maken dat de brief niet door de auteur zelf is verzonden.

Al deze gevallen betreffen brieven in de privésfeer, die dan ook een informeel karakter dragen. In zakelijke brieven zijn naschriften ongebruikelijk.

Een naschrift is een tekst die achter een boek of tijdschriftartikel wordt toegevoegd. In dat geval maakt het onderdeel uit van het nawerk: van alle componenten in het boek die ná de eigenlijke centrale tekst zijn opgenomen.

Er kunnen allerlei redenen zijn voor een naschrift:

• Nadat de hoofdtekst is afgesloten is er aanleiding voor een aanvullende opmerking of een aanvullend verhaal, als de auteur de hoofdtekst niet wil of niet kan veranderen. Het kan daarbij gaan om nieuwe ontwikkelingen, of om correcties die nog na afsluiting van de kopij in het zetwerk moeten aangebracht. Vaak is dit laatste niet mogelijk, doordat er dan verloop in de tekst zou optreden.
• Ná publicatie van een boek wordt in een volgende druk een naschrift toegevoegd, bijvoorbeeld bij wijze van evaluatie, naar aanleiding van nieuwe ontwikkelingen, als reactie op kritiek, plannen voor een volgend boek.
• Iemand anders dan de auteur schrijft een naschrift, formeel ("buiten verantwoordelijkheid van de redactie") of inhoudelijk.

In de beide laatste gevallen (naschrift na publicatie; naschrift door een ander) kan het naschrift ook nawoord heten; het is daarmee de tegenhanger van het voorwoord. Er kunnen tactische redenen bestaan om zo'n tekst niet vooraan, maar achteraan in het boek te plaatsen. Men wil bijvoorbeeld de opmerkingen in die tekst niet de eigenlijke hoofdtekst laten domineren, en geeft die opmerkingen daarom een iets minder prominente plaats. Een reden kan ook zijn dat vele lezers geneigd zijn een voorwoord over te slaan; wellicht zijn zij na lezing van het boek dermate geboeid dat zij een naschrift wél lezen.

Zoek naschrift op in het WikiWoordenboek.