NOVA (televisieprogramma)

NOVA ontstond op 28 september 1992 door de fusie van NOS-Laat en VARA's Achter het Nieuws en werd toen nog op Nederland 3 uitgezonden. Het was voor het eerst dat een actualiteitenrubriek zes dagen per week kon gaan uitzenden. Dat gaf een voordeel ten opzichte van de oude situatie, waarin de actualiteitenrubrieken door afzonderlijke omroepen werden gemaakt. NOVA kon dan ook breed uitpakken bij grote nieuwsontwikkelingen, zoals bij de Bijlmerramp in 1992 en de wateroverlast in 1994-1995. Het voorbeeld van de samenwerking op Nederland 3 werd door de andere zenders gevolgd. Zo ontstonden Netwerk op Nederland 1 en TweeVandaag op Nederland 2.

NOVA had een zelfstandige onderzoeksredactie, die regelmatig voor eigen nieuws zorgde. De onthulling van de CTSV-affaire, over het toezicht op de sociale uitkeringen, leidde in 1996 tot het aftreden van staatssecretaris Robin Linschoten.

In 2002 lekten plannen uit om van NOVA meer een praatprogramma te maken, naar het voorbeeld van Barend & Van Dorp op de commerciële zender RTL4. De opzet van één presentator in een studio zou veranderd worden in duopresentatie met publiek in de studio. Een van de presentatieduo's zou bestaan uit Felix Rottenberg en Matthijs van Nieuwkerk. Zij maakten in de aanloop naar de verkiezingen van januari 2003 de succesvolle NOVA-reeks Nederland Kiest. De drie toenmalige presentatoren Rob Trip, Kees Driehuis en Margriet Vroomans waren niet op de hoogte van de plannen van hoofdredacteur Rik Rensen en meldden zich ziek. Als gevolg van de ontstane commotie gingen de plannen niet door. Rottenberg en Van Nieuwkerk namen ontslag in februari 2003, in april 2003 stapte ook Rensen op. De laatste hoofdredacteur van NOVA was Carel Kuyl.

NOVA kwam nadrukkelijk in het nieuws bij de presentatie van de omroepplannen van staatssecretaris Medy van der Laan, van de D66, in juni 2005. Een onderdeel van die plannen was de opheffing van de NPS. De cultuur- en jeugdprogramma's zouden worden overgeheveld naar de NOS, en "opiniërende programma's" als NOVA zouden in het vervolg door de traditionele omroepen gemaakt moeten worden. Door het aftreden van de staatssecretaris in juni 2006 ging de behandeling van haar plan in de Tweede Kamer niet door.

In 2006 beëindigde de omroeporganisatie VPRO haar aandeel in de financiering van NOVA.

De nieuwe zenderindeling van het seizoen 2006-2007 betekende een verhuizing van Nederland 3 naar het voor achtergronden bestemde Nederland 2. Jeroen Pauw en Paul Witteman werden als presentator opgevolgd door Twan Huys en Joost Karhof.

Vanaf het seizoen 2008-2009 was Den Haag Vandaag niet langer een zelfstandig programmaonderdeel in de NOVA-uitzendingen. Voor de politieke berichtgeving bleef NOVA wel samenwerken met de Haagse redactie van de NOS.

Met ingang van het televisieseizoen 2010-2011 is NOVA opgegaan in het programma Nieuwsuur, waarin NPS en NOS zijn gaan samenwerken. Het uur bestaat uit nieuws, achtergronden en sportverslaggeving. De VARA neemt niet meer deel aan dit actualiteitenblok.

Op 26 september 2006 kreeg de documentaire De jacht op de Taliban van NOVA, gemaakt door verslaggever Tom Kleijn en cameraman Joris Hentenaar een internationale Emmy Award.

In april 2007 werd de journalistieke jaarprijs De Tegel voor de beste achtergrondreportage van 2006 toegekend aan NOVA-verslaggeefster Judith Pennarts voor haar reportage over alcoholverslaving van jongeren. In 2008 won redacteur Monique Wijnans De Tegel voor haar achtergrondreportage De Ooggetuigen van de Decembermoorden in 2007.

• NOVA-archief, met alle uitzendingen
• NRC Handelsblad. "'Nieuwsuur' mag niet van omroep", 22 oktober 2008 Gearchiveerd op 2008-10-25. Geraadpleegd op 2009-05-04.