Monument voor het Regiment Stoottroepen, Beneden-Leeuwen
Het monument voor het Regiment Stoottroepen in Beneden-Leeuwen omvat een ereveld dat in 1949 is aangelegd speciaal voor de Stoottroepers (Stoters) die in de Tweede Wereldoorlog de dijken van West Maas en Waal moesten beschermen.[1] Het monument bestaat uit een groot ereveld dat is gevestigd op de voormalige kloostertuin van klooster St. Elizabeth. Het ereveld biedt ruimte aan drie oorlogsgraven, een gedenkteken en een kapel. Dit ereveld staat symbool voor ruim 350 gevallen Stoottroepers. Vanaf oktober 1946 worden bij dit monument te Beneden-Leeuwen, iedere tweede zondag van oktober, alle Stoters herdacht die tijdens de Tweede Wereldoorlog maar ook tijdens alle operaties na 1945 zijn gesneuveld/[2].
 |
Ontstaansgeschiedenis
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het de taak van de 1e Compagnie Stoottroepen om de dijken in 'West Maas en Waal' te beschermen. Acht Stoottroepers uit de 1e Compagnie zijn omgekomen tijdens de strijd. Voor deze acht militairen werd op 13 oktober 1946 een herdenking gehouden. Na deze herdenking van 1946 hadden velen in West Maas en Waal hoop dat het een jaarlijkse aangelegenheid kon worden en onder leiding van Stoottroepers-commandant Sjef de Groot vond dit weerklank. De Groot richtte namelijk het ‘comité tot de bouw van het Herdenkingsmonument’ op die tijdens haar eerste bijeenkomst op 15 januari 1947 besloot dat er een gedachteniskapel gebouwd moest worden ter nagedachtenis aan de gesneuvelde Stoters . Deze kapel werd op 9 oktober 1949 onthuld. Op 8 oktober 2000 is het monument uitgebreid met een gedenkteken.[3] Vanaf 1947 is de Stoottroepersherdenking in Beneden-Leeuwen een jaarlijkse gebeurtenis. Na 1947 worden dan ook, in tegenstelling tot enkel de acht uit de Tweede Wereldoorlog in 1946, alle gevallen Stoters uit operaties na 1945 tot heden herdacht . Aan de binnenkant van de gedachteniskapel zijn de namen van de gesneuvelden gegraveerd en deze plaquette met namen wordt regelmatig uitgebreid nodig.[3]
Locatie
De eerste herdenking in 1946 vond plaats in de kloostertuin van huize St. Elizabeth inBeneden-Leeuwen waar de militairen tijdens de oorlog terecht konden met hun verwondingen. Dit is tevens de locatie waar de eerste drie gevallen Stoottroepers uit het 1e Compagnie zijn begraven.[1] Op dit ereveld met de drie graven zijn daarom ook de kapel en het gedenkteken geplaatst.
Vormgeving
Het ‘monument voor het Regiment Stoottroepen’ bestaat uit verschillende gedenkplekken die allemaal op een ander moment op het ereveld zijn geplaatst.
Gedachteniskapel
De kapel is gebouwd met rode bakstenen, heeft een sobere uitstraling en wordt bekroond met een kruis. De binnenkant wordt gesierd door twee grote glas-in-loodramen van glazenier Edlef Romeny. Op het rechterraam is, groot in het midden, een arbeider afgebeeld met onder hem een handvol Duitse soldaten die de vlag van het Derde Rijk dragen. De Duitse soldaten worden omringd door een donkergroene slang. Aan de onderkant van het raam is het rijkswapen van het Koninkrijk der Nederlanden afgebeeld met daaronder de onlosmakelijk verbonden spreuk 'Je maintiendrai': 'Ik zal handhaven'.[4]. Het linker raam beeldt een bewapende Nederlandse soldaat af met onder hem onder andere Japanse soldaten met de Japanse oorlogsvlag. Aan de onderkant staat het wapen van het Regiment Stoottroepen. Binnenin hangen tevens vier gedenkplaten van wit gesteente met alle namen van de gevallen Stoottroepers. Hieraan namen worden toegevoegd indien nodig.
Drie graven
Dit zijn de graven van v.l.n.r. J. Van den Berg (30-11-1918 – 01-11-1944), P.E.J.M. Anink (19-08-1920 – 04-11-1944) en B.P. Kreeft (22-01-1922 – 13-03-1945). Deze eerste drie gesneuvelden van de 1e Compagnie Stoottroepen zijn begraven in de toenmalige kloostertuin van huize St. Elizabeth en representeren nu ook de graven van alle 375 omgekomen Stoters in operaties na de Tweede Wereldoorlog. De graven zijn gemaakt van wit natuursteen en op de voorkant van het graf ligt een helm. Achter de graven staat een groot houten kruis.
Gedenkteken
Het gedenkteken bestaat uit een rode bakstenen muur met daarvoor een beeld van een Stoottroeper op een voetstuk. Op dit voetstuk staat de gravering:
 |
DE STOOTTROEPER |
 |
Achter de soldaat hangt een beeldhouwwerk dat de burgerbevolking uitbeeldt die de Stoter tijdens zijn dienst heeft beschermd. De andere reliëfs zijn een bedroefde vrouw die wellicht rouwt om haar verloren man op het voetstuk en het embleem van het Regiment Stoottroepen. In dit gedenkteken staat de bakstenen muur symbool voor de dijk van West Maas en Waal en de vloer van overlappende Noorse lei tegels staan voor het water aan de dijk.[3] Het geheel van het beeld, de muur en de vloer symboliseert dus een Stoottroeper die op wacht staat aan een van de rivierdijken: de taak van de Stoters in West Maas en Waal ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Een detail is dat de soldaat kijkt naar de kapel en de drie graven van zijn gesneuvelde kameraden.
Bronnen, noten en/of referenties
|