Mobaco

Mobaco is een Nederlands constructiespeelgoed van hout en karton uit de jaren 30 van twintigste eeuw, dat later tot 1960 werd gefabriceerd door Jumbo-speelgoed, die het introduceerde als een bordspel. De productie vond plaats in de fabriek van Moubal (N.V. Plaatmetaalindustrie Van Mouwerik en Bal = Mobaco) te Zeist.

Het bestaat uit bruine of groenen kartonnen grondplaten van minimaal 15 bij 15 centimeter en 1 centimeter dik, waarin vierkanter gaten van ongeveer 1 centimeter zijn gestanst op een afstand van ongeveer 7 centimeter. Daarin passen houten paaltjes, aan alle zijden voorzien van groeven. De paaltjes kunnen één, twee of drie etages hoog zijn. In de groeven passen wand-, deur- en raamelementen van geperst en gehard karton, in diverse kleuren. Voor de etages zijn er zwarte vloerplaten van gehard karton, met gaten in dezelfde maten als van de grondplaat.

Er zijn ook dakelementen van dit gladde, geharde karton, altijd uitgevoerd in rood en bedoeld om altijd schuine daken te vormen, waarbij aan de nok haken zijn uitgestanst, die in elkaar grijpen. Elke etage is ongeveer 10 centimeter hoog.

De platte, rode dozen dragen letters: van A tot en met E, waarbij A de kleinste is en E de grootste.

Mobaco was redelijk populair als speelgoed voor 5- tot 14-jarigen. Het maakt het snel bouwen van allerlei bouwwerken makkelijk, en de gebruikte materialen doen vriendelijk aan. Als nadeel geldt dat de bouwsels er altijd een beetje vakwerkachtig uitzagen doordat de opstaande balken steeds goed te zien zijn aan de buitenkant. Ook is Mobaco slecht te combineren met de in de jaren 50 van twintigste eeuw populaire Dinky Toys (schaal 1:43,5; Mobaco is groter) en de in die tijd snel opkomende nieuwe elektrische treinen in schaal H0 (half-nul) oftewel 1:87 van Märklin, Fleischmann (oorspronkelijk 1:82) en Trix (oorspronkelijk 1:90). Mobaco is dus ongeveer tweemaal zo groot. Het hoogtepunt van de populariteit lag in de jaren 1950.

Mobaco werd uiteindelijk verdrongen door de sterke opkomst van Lego.

Sinds 1999 wordt een vergelijkbaar product gefabriceerd door miniPLEX B.V. te Wageningen, die het onder de naam miniPLEX op de markt brengt. De opstaande balken zijn ook in die sets van beukenhout. Alle overige onderdelen zijn niet van karton maar van berkentriplex en -multiplex.

Het Mobaco-bouwsysteem is te zien bij het Speelgoedmuseum ‘Op Stelten’ te Oosterhout (NB), het Museum Kinderwereld, het Speelgoedmuseum Roden, het Speelgoedmuseum Deventer, het Nationaal Tinnen Figuren Museum en het Brighton Toy and Model Museum.