Metoiken

Lange tijd konden metoiken worden geassimileerd met de Atheense burgerij, totdat Perikles in 451 v.Chr. een wet invoerde die het burgerrecht beperkte tot personen wier vader én moeder Atheens burger waren.[1] Men bewaarde steeds een grondig onderscheid met de volwaardige burgers. Zo hadden de metoiken geen politieke rechten, en zij moesten zich in voorkomend geval voor de rechtbank laten vertegenwoordigen en bijstaan door een prostates ("verdediger/plaatsvervanger", te kiezen uit volwaardige burgers). Ze werden wel opgetekend in de deme (= "gemeente") van hun woonplaats en moesten dientengevolge ook belasting betalen. Ze konden geen wettelijke huwelijksverbinding aangaan met vrouwen die volwaardig burgerrecht hadden, en mochten ook geen onroerende eigendommen bezitten. In het leger dienden zij in afzonderlijke eenheden.

Op die manier kwamen de metoiken terecht in de handel en de nijverheid: zij oefenden beroepen uit als koopman, kunstenaar, aannemer van bouwwerken of bankier. Dit hield in dat zij vaak hoog klommen op de maatschappelijke ladder en fortuinen konden vergaren, zodat zij wel in aanmerking kwamen voor de sponsoring van culturele en andere projecten. Voor bijzondere prestaties konden zij bepaalde privileges verkrijgen zoals recht op eigendom en vermindering van financiële lasten (isoteleia).

Afgezien van het politieke en juridische verschil, onderscheidden de metoiken zich in geen enkel ander opzicht van de volwaardige burgers. Zij konden deelnemen aan culturele en religieuze manifestaties, gebruikmaken van de vrijheid van mening en woord, en gingen op dezelfde manier gekleed als de andere inwoners.

In Sparta hadden de perioiken (in de zin van omwonenden) een vergelijkbare status.

• Metoikion