Maup Caransa

Caransa groeide op in een arm Amsterdamse gezin van Portugees-joodse afkomst. Zijn vader was kolenhandelaar op Rapenburg. Als tiener moest hij aan het werk en verkocht hij olie, kolen en bloemen op straat en door zijn voortdurende loopneus was lijn11 zijn bijnaam. Als jongvolwassene aan het einde van de jaren dertig werkte hij in de wasserette van De Joodsche Invalide, een tehuis voor gehandicapten, en was hij in dienst bij een autosloperij.

In 1941 trouwde hij met Rika Heijsteeg, een katholieke vrouw. In de Tweede Wereldoorlog was hij dertien weken geïnterneerd in kamp Westerbork, maar zijn huwelijk en zijn niet-Joodse uiterlijk redden hem van deportatie. De rest van de oorlog woonde hij op de hoek van de Zwanenburgwal en het Waterlooplein in de Joodse wijk in Amsterdam. Zowel zijn ouders als zijn drie broers zijn vermoord. Caransa en zijn zus Femma waren de enigen van het gezin die overbleven.

Het Burgemeester Tellegenhuis (beter bekend als het Maupoleum)

Na 1945 startte Caransa een handel in dumpgoederen en tweedehands-auto-onderdelen. Hij verkocht onder meer afgedankte Britse en Amerikaanse legerspullen. Het fortuin dat hij verdiende, stak hij in onroerend goed in Amsterdam. In een tijd dat onroerend goed in Amsterdam nog relatief goedkoop was, kocht Caransa panden in de Kalverstraat en rond het Rembrandtplein en het Leidseplein en was eigenaar van het Doelen Hotel, het Schiller Hotel, Hotel Américain en het Amstel Hotel. Aan het Rembrandtplein vestigde hij het Caransa Hotel en diverse uitgaansgelegenheden. Veel panden verkocht hij later weer met grote winst. In 1964 richtte Caransa zijn handelsonderneming Caransa Groep op. Hij leidde het bedrijf tot op hoge leeftijd en het werd vervolgens geërfd door zijn twee kleinzoons M.S. Caransa & S. Caransa en P.C. Langenberg.

Vanwege een financiële impuls die hij verleende aan het Burgemeester Tellegenhuis (van de architecten Zanstra, Gmelig Meyling en De Clercq Zubli), werd dit 150 meter lange pand aan de Jodenbreestraat in de volksmond het Maupoleum genoemd. Reeds vanaf de bouw lag het onderkomen van de Universiteit van Amsterdam esthetisch onder vuur en tijdens het overgrote deel van zijn korte bestaan (1971-1994) stond het wijd en zijd bekend als het lelijkste gebouw van Nederland.

Caransa investeerde vanaf de jaren zestig in de voetbalclub Ajax. Hij had een goede band met clubvoorzitter Jaap van Praag en had op de achtergrond een invloedrijke rol. Met Dé Stoop had hij 1969 plannen om te investeren in een nieuw stadion voor DWS, dat op dat moment in het Olympisch Stadion speelde.[1] Tussen 1971 en 1988 was Caransa sponsor van een internationaal bridgetoernooi in Amsterdam.[2]

Op 28 oktober 1977 werd Caransa door onbekenden ontvoerd. Hij werd overmeesterd toen hij om één uur 's nachts de Continental Club verliet, waar hij zijn wekelijkse bridge-avond had. De ochtend erop werd bij de redactie van Het Parool de ontvoering geclaimd door de Rote Armee Fraktion. De ontvoering vond gelijktijdig plaats met de Duitse uitlevering van de terrorist Knut Folkerts aan Nederland. Wie er achter de ontvoering zat, is echter nooit precies vastgesteld. Op 2 november werd Caransa na betaling van 10 miljoen gulden vrijgelaten. Hij zou zelf met zijn kidnappers hebben onderhandeld over de hoogte van het losgeld. De ontvoering van Caransa was de eerste ontvoering van een bekende persoon in Nederland en was de inspiratie voor de ontvoering van Freddy Heineken in 1983.

Na de ontvoeringszaak verdween Caransa grotendeels uit het zicht van de media. "Al die publiciteit heeft me tien miljoen gekost", zei hij daar zelf over.[3] In maart 1978 verscheen hij nog wel in het televisieprogramma TV Privé, waarin hij samen met presentator Henk van der Meyden en de geblindeerde helderziende Peter Hurkos de autorit ten tijde van zijn ontvoering probeerde na te gaan, op zoek naar de plek waar hij was vastgehouden. Dit was echter tevergeefs. In de jaren na de ontvoering doken op verschillende plaatsen in Europa delen van het losgeld op, maar de daders zijn nooit geïdentificeerd. De Telegraaf publiceerde in 1981 een artikel van verslaggevers Cees Koring en Peter R. de Vries waarin werd beweerd dat een groep Nederlandse criminelen onder leiding van drugshandelaar Piet Clement achter de ontvoering zat en dat Caransa was vastgehouden in een boerderij in Middelie. Tot een doorbraak in het politieonderzoek, dat onder leiding stond van commissaris Gerard Toorenaar, leidde dit echter niet.[4]