Manillagaljoen

De lading van de Manillagaljoenen in oostelijke richting bestond voornamelijk uit zijde afkomstig uit China, specerijen uit de zuidelijk gelegen specerijeneilanden en katoen en ivoor uit India. Daarnaast werden met de galjoenen ook Filipijnse producten vervoerd, zoals goudstof, was of textiel. De waarde van deze producten was echter nooit meer dan zo'n 10% van de totale lading van het schip. De lading van de galjoenen die het jaar erop terugvoeren uit Nieuw-Spanje bestond voor 90-99% uit zilver. Dit zilver was enerzijds de opbrengst van de lading van de westelijke galjoen en anderzijds de jaarlijkse toelage voor de Filipijnen uit de schatkist van Nieuw-Spanje. In het begin waren dit de onregelmatige handgeslagen zilveren munten. Na 1732 werden het met de machine gemaakte munten. Het restant van de lading bestond uit producten uit Nieuw-Spanje (zoals cacao) of uit Spanje (zoals wijn, olijven en wollen kleren). Daarnaast werden met de Manillagaljoenen missionarissen, Spaanse overheidsdienaren en andere passagiers heen en weer gevaren. Ook brachten de galjoenen het laatste nieuws en de koninklijke decreten naar de Filipijnen en andersom brachten ze de laatste stand van zaken in de Filipijnen naar Nieuw-Spanje en uiteindelijk naar Spanje toe.

Niet lang na het begin van de handel met de Manillagaljoenen werden beperkingen opgelegd aan de hoeveelheden en waarde van de goederen die met de galjoenen heen en weer gebracht mochten worden. Enerzijds gebeurde dit onder druk van de zijde-industrie in Andalusië, die hun positie bedreigd zagen worden door de aanvoer van zijde vanuit China. Ook wilde Spanje de uitvoer van zilver uit Nieuw-Spanje enigszins beperkt houden. Per decreet werd in 1593 vastgesteld dat er maximaal 2 schepen per jaar heen en weer mochten varen. Deze schepen werden onderverdeeld in meetbare eenheden (piezas). Maximaal mocht een schip vierduizend piezas vervoeren. Het totale gewicht mocht de driehonderd ton niet overschrijden en de waarde van de lading met niet meer dan 250.000 peso op de heenreis en 500.000 peso op de terugreis bedragen. De kosten van de bouw en het onderhoud werden betaald door de Spaanse overheid, hoewel dit uiteindelijk moest worden opgebracht door de lokale bevolking. Het recht om handelswaar te vervoeren, werd geregeld met zogenaamde boletas. Een bolata gaf het recht om 1 pieza aan handelswaar te vervoeren.

De handelsbeperkingen werden veelvuldig overschreden. Het kwam regelmatig voor dat schepen in plaats van 4000 piezas, 6000, 12000 of zelf 18000 piezas aan boord hadden. Het gewicht van de lading was vaak 1600 ton. Ook de waarde van de ladingen overschreed de limieten vaak enorm. De handelsbeperkingen werden in de loop der tijd wel omhoog bijgesteld. Zo mocht vanaf 1702 560 ton lading aan boord met een waarde van 300.000 peso heen en 600.000 terug. In 1734 werd dit bijgesteld naar 500.000 en 1 miljoen peso en in 1776 naar 750.000 en 1,5 miljoen peso. Deze bijstellingen bleven echter achter bij de daadwerkelijke waarde van de ladingen van de galjoenen. Zo was de waarde van een galjoen van Nieuw-Spanje naar Manilla veelal 1,5 miljoen oplopende in de beginjaren tot zelfs 3 miljoen peso wat later in de tijd. De overschrijdingen werden gerealiseerd door bijvoorbeeld extra lading op de dekken te plaatsen, door slechts zeer minimale voorraad eten en drinken mee te nemen of door een deel van de kanonnen weg te bergen. Vooral de laatste twee maatregelen konden een Manillagaljoen en haar bemanning ernstig in gevaar brengen. Een legale mogelijkheid om meer lading te vervoeren, was het handelen in Filipijnse goederen. Deze waren namelijk vrijgesteld van de handelsbeperkingen.

Het boleta’s die recht gaven op een pieza op een galjoen en derhalve erg gewild waren, gaven aanleiding voor veel misstanden. In de loop der jaren werden de regels met betrekking tot de toewijzing van boleta’s regelmatig gewijzigd. In de beginjaren was het de gouverneur van de Filipijnen die kon beslissen wie de boleta's konden verkrijgen. Vanaf 1604 werd over de verdeling besloten in de junta de repartimiento. Hierin zaten naast de gouverneur, de rechter van de audiencia, de fiscal, 2 leden van de stadsraad en de aartsbisschop van Manilla. Binnen deze junta was de macht dermate ongelijk verdeeld dat de gouverneur meestal de overhand had en derhalve kon beschikken over een groot deel van de boleta's. Daarnaast was het veelal de gouverneur die kon beslissen wie de kapitein en de officieren van de Manillagaljoenen werden. Er ontstond handel in boleta's tussen personen die het zich konden veroorloven te handelen maar geen boleta's hadden en personen die boleta’s hadden maar geen mogelijkheden om te handelen. In latere dagen werd een bepaald deel van de boleta's gereserveerd de Spaanse burgers in de Filipijnen. Raadsleden en provinciale gouverneurs kregen bijvoorbeeld 8 boleta’s en andere burgers een halve of een hele boleta. In 1638 werd per decreet bepaald dat ongebruikte boleta’s teruggeven dienden te worden. Honderd jaar later, in 1734, werd een uitzondering gemaakt voor armen en weduwen. Zij hoefden hun boleta niet terug te geven, maar mochten hem verkopen aan actieve handelaren, hetgeen ook weer aanleiding was voor misstanden. Op 9 mei 1780 noemde Francisco Leonardo de Viana, lid van de Raad van de Indies, het systeem met de boleta's de wortel van alle kwaad bij de handel met de Manillagaljoenen, maar hoewel er veel discussie was werd er nooit echt iets aan gedaan.

Het jaar 1638 was een van de jaren waarin een Manillagaljoen verloren ging door schipbreuk. Op 20 september van dat jaar kwam het galjoen Nuestra Señora de la Concepcion onderweg naar Acapulco in een zware storm terecht ter hoogte van de Marianen. Op het schip was een muiterij gaande tegen de onervaren kapitein, een jong neefje van de gouverneur van de Filipijnen. De zeilen en masten raakten beschadigd of sloegen overboord. Als gevolg daarvan raakte het galjoen onbestuurbaar en liep het op een rif voor de kust van het eiland Saipan. Naar aanleiding van een onderzoek naar de oorzaak van de ramp in 1644 werd gouverneur Sebastian Hurtado de Corcuera schuldig bevonden. Hij had het galjoen gebruikt voor het vervoeren van oneigenlijk verkregen schatten voor zijn eigen belang en bovendien zijn neef aangesteld als kapitein om een oogje in het zeil te houden, ondanks het feit dat hij nagenoeg geen ervaring had. Eeuwen later werden veel van de schatten van de Concepcion geborgen. Zo vond men onder andere 1300 stuks 22,5 karaats gouden juwelen, zoals kettingen, kralen, gespen, ringen en broches[1]

De Centurion verovert de Covadonga

Een van de zeldzame keren dat een Manillagaljoen veroverd werd door een van de vijanden van Spanje was in het jaar 1743. Het Engelse schip de Centurion onder leiding van George Anson had sinds 20 mei 1743 in een hinderlaag gelegen bij Kaap Espiritu Santo, waar de Manillagaljoenen normaal gesproken bij de Filipijnen aankwamen. Het Manillagaljoen, dat in 1743 vanuit Acapulco naar Manilla voer was de Nuestra Señora de Covadonga, een galjoen van 700 ton. Het galjoen was erg slecht bewapend en derhalve bijzonder kwetsbaar voor aanvallen van piraten of vijanden. Van de 44 kanonnen waren er 12 weggeborgen om meer ruimte te maken voor de lading. Bij aankomst in Guam werd de bemanning op de hoogte gesteld van de aanwezigheid van het Engelse schip in de regio. Hoewel de Portugese kapitein een alternatieve route naar Manilla voorstelde, werd onder druk van de Spaanse officieren besloten de normale route aan te houden. De gouverneur-generaal van de Filipijnen stuurde uit voorzorg een schip vanuit Manilla ter bescherming van het galjoen, maar dat leed onderweg schipbreuk. Op 20 juni werd het galjoen door de bemanning van de Centurion waargenomen en na een korte achtervolging en een anderhalf uur durende beschieting gaf het galjoen zich over. De Covadonga had 67 doden en 84 gewonden. Op de Centurion waren 3 doden gevallen. Anson besloot om met de Covadonga terug te keren naar het Portugese Macau waar ze op 11 juli 1743 arriveerden. De lading van het schip bevatte onder andere 1.313.843 muntstukken en 35.682 ons zilver.[2]. De verovering van de Covadonga maakte van George Anson een beroemd en rijk man.