Mahathir Mohammed

Zijn "Nieuwe economische politiek" had tot doel de achterstand van de etnische Maleiers weg te nemen door hen allerlei wettelijke voorrechten te verschaffen. Zo kon een islamitische middenstand ontstaan, maar de economische macht van vooral de etnische Chinezen bleef groot. Mahathir verweet zijn geloofsgenoten regelmatig dat ze "lui en zelfgenoegzaam" waren.

Het nationalisme van Mahathir kwam ook tot uitdrukking in megalomane bouwprojecten als de technologiestad Cyberjaya, de nieuwe administratieve hoofdstad PuTrajaya en de Petronastorens, die de plaats van de Twin Towers overnamen als hoogste gebouw ter wereld. Mahathirs autoritaire regering vestigde een stabiel investeringsklimaat, wat zijn vruchten afwierp in een snelle economische groei en die ook ten goede van het volk kwam. En dat bevorderde weer de rust.

Toch groeide de behoefte aan meer vrijheid, vooral bij de minderheden van Chinezen en christenen. De populariteit van de meer liberale vicepremier Anwar Ibrahim nam toe, en Mahathir ging hem als een rivaal beschouwen. In 1998 liet hij hem arresteren en veroordelen wegens corruptie en sodomie. Tot opvolger benoemde hij Abdullah Ahmad Badari, die later ook hemzelf zou opvolgen.

Mahathir nam na de Amerikaanse inval in Irak een anti-Amerikaanse houding aan. Hij stelde vast dat het westen de gebeurtenissen van 11 september 2001 aangreep om de moslimlanden aan te vallen en hun rijkdommen te plunderen. Na de arrestatie van Saddam Hussein bood hij aan om de verdediging van de ex-president in het proces bij te staan.

Mahathir deed als gastheer van de Islamitische Conferentie in zijn openingsrede op 17 oktober 2003 een harde aanval op de joden, in de trant van zijn eerdere anti-Chinese uitlatingen. De joden hadden zich door hun slimheid grote invloed verworven in machtige landen en hun invloed stond in geen verhouding tot hun aantal. "De Joden beheersen de wereld, ze laten anderen voor hen vechten en sterven", zei hij. Tegelijk veroordeelde hij Arabisch terrorisme tegen joden, zoals zelfmoordaanslagen. De toespraak werd in het westen als "anti-semitisch" bekritiseerd. Twee weken na de conferentie trad hij terug als premier, zoals hij al lange tijd daarvoor had aangekondigd.

Vanaf 2015 pleitte Mahathir in toespraken om het aftreden van zijn opvolger Najib Razak, die van corruptie werd beschuldigd. Ten slotte besloot hij zelf terug te keren in de actieve politiek om dit te bewerkstelligen. Hij sloot een coalitie met de partij van Anwar Ibrahim, zijn vroegere vice-premier, die weer een gevangenisstraf wegens sodomie uitzat, en die werd vertegenwoordigd door zijn vrouw dr. Wan Azizah. Op 9 mei 2018 won hij de landelijke verkiezingen als leidend kandidaat voor de oppositiecoalitie Pakatan Harapan en werd een dag later opnieuw de premier van Maleisië. Hij maakte zo een einde aan de regeerperiode van Barisan National, dat al meer dan 60 jaar aan de macht was. Pakatan Harapan behaalde 113 van de 222 te behalen parlementszetels. De coalitie van premier Razak strandde op 79 zetels. Mahathir en Razak waren vroeger politieke bondgenoten. Twee jaar eerder kwam het echter tot een breuk tussen de twee. Die was het gevolg van de vermeende betrokkenheid van Razak bij een witwasoperatie met overheidsgeld.

Met zijn 93 jaar werd Mahathir de oudste regeringsleider ter wereld. Op 24 februari 2020 kondigde hij zijn aftreden aan en het premierschap werd op 1 maart 2020 overgenomen door Muhyiddin Yassin.

• Financial Times 26-6-1981
• Frankfurter Allgemeine Zeitung 17-7-1981
• Keesings Historisch Archief jrg. 2003 en 2004