Maatregelen tijdens de coronacrisis in Nederland

Tijdens de coronacrisis in Nederland zijn diverse maatregelen genomen door de regering (kabinet-Rutte III). Naar aanleiding van adviezen van het door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) opgerichte Outbreak Management Team (OMT) werden in een kort tijdsbestek veel opeenvolgende besluiten genomen. Naar aanleiding van het advies van het OMT traden op 27 januari de eerste preventieve maatregelen in werking.[1]

In dit artikel wordt een actuele gebeurtenis beschreven.
De informatie op deze pagina kan daardoor snel veranderen of inmiddels verouderd zijn.
Coronapandemie
Coronacrisis in Nederland

Overzicht
Tijdlijn
Nederlandse provincies
Caribisch gebied

Bestuur
Maatregelen
Preventieve maatregelen
Steunmaatregelen

Zorg
Zorgsector
Intensieve zorg

Gevolgen
Maatschappelijk
Economisch
Ecologisch

Organisaties & Instanties
Ministerie VWS · RIVM (CIb) · OMT · LCPS · NVIC · NICE · Veiligheidsregio's · GGD · LCH · Taskforce Diagnostiek

Portaal    Geneeskunde

Preventieve maatregelen

Op 27 januari kondigde minister Bruins van Medische Zorg aan dat COVID-19, de ziekte veroorzaakt door SARS-CoV-2, is geclassificeerd als A-ziekte. Dit betekent dat inwoners van Nederland meldplicht hebben wanneer ze vermoeden besmet te zijn met het virus, of van anderen vermoeden dat deze besmet zijn met het virus. Tevens kon de minister snel ingrijpen en besluiten nemen dankzij extra ministeriële bevoegdheden.[2]

Deskundigen van het Outbreak Management Team (OMT) hielden screening op de luchthaven Schiphol of het uitdelen van mondkapjes voor niet zinvol. Daar de luchthaven Schiphol geen directe verbindingen met Wuhan onderhield, werden daar geen maatregelen getroffen.[2] Goede hygiëne en afstand bewaren tot zieke mensen werden voldoende geacht. Wel werd de luchthaven voorzien van borden met informatie over de ziekte.[2] Het RIVM en het Erasmus MC stelden tests beschikbaar waarmee vastgesteld kan worden of iemand besmet is met SARS-CoV-2.

Regeling 2019-nCoV

Met de Regeling 2019-nCoV van de minister voor Medische Zorg van 28 januari werd het virus, en de virusinfectie die het veroorzaakt aangemerkt als infectieziekte behorende tot groep A, bedoeld in artikel 1, onderdeel e, van de Wet publieke gezondheid. Hiermee werden tevens alle bepalingen van deze wet voor infectieziekten behorende tot groep A van kracht op deze ziekte.

Doordat het virus is aangemerkt als A-ziekte wordt de meldingsplicht geactiveerd. Indien een arts in Nederland bij een door hem onderzocht persoon het coronavirus vermoedt of vaststelt, dient hij dit onverwijld te melden aan de GGD. De GGD meldt dit dan weer onverwijld aan het RIVM.

Ook wordt het hiermee mogelijk om de in de Wet publieke gezondheid opgenomen bestrijdingsmaatregelen, zoals bijvoorbeeld isolatie van (vermoedelijk) geïnfecteerde personen, toe te passen.

Als laatste houdt dit in dat de minister voor Medische Zorg verantwoordelijk wordt voor de leiding van de bestrijding van deze ziekte. Dit betekent dat de minister de maatregelen ter bestrijding vaststelt.[3]

Maatregelen tijdens de uitbraak

Maatregelen 5-11 maart

Op 5 maart maakte minister Bruins van Medische Zorg bekend dat de landelijke koepel van de GGD mondkapjes en andere beschermingsmiddelen tegen besmettingen zou gaan verdelen over alle medici en zorgverleners in het land.[4]

Op 5 maart werd ook bekendgemaakt dat in een gebouw van het voormalig psychiatrisch ziekenhuis in Bennebroek op de Geestgronden een opvanglocatie zou worden ingericht voor mensen die mogelijk besmet waren met het coronavirus, dit op verzoek van minister Bruins. De opvanglocatie was bedoeld voor mensen die besmet, maar niet ziek zijn of mensen met milde klachten die niet ziek genoeg zijn voor ziekenhuisopname en niet thuis in isolatie kunnen.[5] Hieronder vielen dus ook mensen zonder vaste woon- of verblijfplaats of mensen uit een instelling die daar een risico vormden voor andere bewoners. Tevens zouden besmette passagiers van de ferry Newcastle - IJmuiden en reizigers die op Schiphol aankomen hier worden opgevangen. Deze locatie diende dan ook ter vervanging van de containerwoningen die in Hoofddorp nabij Schiphol waren geplaatst.[5]

Op 9 maart riepen het Nederlands kabinet en viroloog Jaap van Dissel via een persconferentie op de adviezen nauw te volgen en andere mensen geen hand meer te schudden. Tevens werd opgeroepen dat inwoners van Noord-Brabant zo veel als waar mogelijk vanuit huis werken.[6][7]

Vanaf 10 maart werden grote evenementen in Noord-Brabant afgelast, waaronder festivals, concerten en een carnavalsoptocht in Oosterhout. Een grote beurs op de TU Eindhoven is stopgezet. Ook voetbalwedstrijden in deze provincie vinden geen doorgang. Scholen, cafés en uitgaansgebieden in Noord-Brabant blijven open.[8]

Maatregelen 12 maart

Op 12 maart kondigde minister Bruins tijdens een persconferentie nieuwe maatregelen voor heel Nederland aan, die geldig zouden zijn tot en met 31 maart:[9]

  • al bij geringe klachten, zoals verkoudheid of hoesten, al dan niet met koorts: blijf thuis;
  • geen bijeenkomsten van meer dan 100 personen;
  • werk zo mogelijk thuis.

Minister-president Rutte verdedigde de kabinetsbeslissing om scholen open te laten, met het argument dat sluiting van scholen ertoe zou leiden dat noodzakelijk (zorg)personeel niet aan het werk zou kunnen.[10]

Overtreding van de kabinetsmaatregelen werd niet rechtstreeks strafbaar gesteld, maar de regering heeft de veiligheidsregio's wel opdracht gegeven ze toe te passen / uit te werken.[11] Dit resulteerde in noodverordeningen waarvan overtreding wel strafbaar is. In sommige regio's was alleen het organiseren en faciliteren van een evenement waar meer dan 100 personen gelijktijdig samenkomen strafbaar, in andere ook het bijwonen daarvan.[12][13]

De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen om ouders die gezonde kinderen niet naar school laten gaan, niet te beboeten.

Tijdens deze persconferentie werd er door de Nederlandse overheid voor het eerst gebruikgemaakt van een gebarentolk om de boodschap ook naar doven en slechthorenden goed over te kunnen brengen; Irma Sluis vervulde deze positie en verwierf al snel grote bekendheid met haar optreden.[14][15]

Maatregelen 15/16 maart

Op 15 maart kondigde minister Bruins (Medische Zorg) samen met minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) opnieuw aangescherpte maatregelen aan voor in ieder geval een duur van 3 weken, tot en met 6 april 2020. Eerdere maatregelen, voor zover niet hierbij vervangen, werden verlengd tot en met 6 april 2020.[16][17] Met ingang van 18.00 uur die dag moesten alle horeca, waaronder restaurants, cafés, coffeeshops, seksclubs, uitgaansgelegenheden sluiten, en ook alle sportclubs en sauna's. Het bezorgen van eten en drinken was wel toegestaan. Het afhalen van eten en drinken en het afhalen bij coffeeshops werd vanaf 16 maart ook weer toegestaan. De illegale straathandel dreigde de wietverkoop anders over te nemen.[18][19][20][21][22] Veel bedrijven richtten nu een afhaalloket in en/of gaan thuisbezorgen, ook waar dat voorheen niet gebeurde, zodat het publiek toch nog bediend kan worden. Hotels blijven vooralsnog open.[23]

Tevens werden alle scholen in het land gesloten. Wel werd prioriteit gegeven aan aangepast onderwijs voor eindexamenklassen en kwam er speciale opvang voor kinderen van ouders met "vitale beroepen".[24] Tot deze groep vallen beroepen uit de sectoren:[25]

  • Zorg
  • Onderwijs
  • Openbaar vervoer
  • Voedselvoorziening
  • Transport
  • Afvalverwerking
  • Kinderopvang
  • Media en communicatie
  • Hulpverleningsdiensten
  • Noodzakelijke overheidsprocessen

De veiligheidsregio's pasten de noodverordeningen aan.[26]

Maatregelen 23-26 maart

Met lijnen op de vloeren wordt in deze supermarkt aangegeven hoe ver mensen van elkaar af dienen te staan.
Maatregelen gezien op een winkeldeur van een groentewinkel. Veel kleinschalige winkels laten maar een beperkt aantal mensen tegelijkertijd toe in de winkel.

23 maart

Op 23 maart kwamen er nieuwe maatregelen en werden bestaande maatregelen verlengd en aangescherpt:[27][28][29]

  • Blijf zoveel mogelijk thuis. Ga alleen naar buiten voor werk wanneer u niet thuis kunt werken, voor boodschappen, of om voor anderen te zorgen. Een frisse neus halen kan, maar doe dit niet in een groep. Houd altijd afstand van anderen (minimaal 1,5 meter) en vermijd sociale activiteiten en groepen mensen. Ook thuis: maximaal drie mensen op bezoek en houdt ook dan afstand tot elkaar.
  • Wanneer één persoon binnen een gezin koorts heeft, blijft deze, en alle andere gezinsleden die geen vitaal beroep uitoefenen, thuis.
  • Alle bijeenkomsten, samenkomsten en evenementen zijn tot 1 juni verboden (in plaats van tot 6 april, en de ondergrens van 100 personen vervalt). Religieuze en levensbeschouwelijke bijeenkomsten, uitvaarten en huwelijken mogen wel, mits er minder dan dertig personen zijn en er onderling 1,5 meter afstand kan worden genomen.[30]
  • Winkels, het openbaar vervoer en vakantieverblijven worden verplicht maatregelen te nemen om te zorgen dat mensen afstand houden, bijvoorbeeld via een deurbeleid.[31]
  • Voor kappers, schoonheidsspecialisten en andere in zogenoemde contactberoepen op het gebied van uiterlijke verzorging geldt dat zij tot 6 april hun vak niet meer mogen uitoefenen. Voor bijvoorbeeld fysiotherapeuten geldt: werk zoveel mogelijk via beeldbellen.
  • Casino's vallen vanaf nu onder dezelfde maatregel als eet- en drinkgelegenheden en sluiten per 24 maart 2020. Vestigingen van Holland Casino waren al per 13 maart gesloten.
  • Burgemeesters kunnen gebieden aanwijzen waar groepsvorming verboden is. Het kan gaan om parken, stranden of wijken. Bij groepen van drie of meer die geen anderhalve meter afstand houden, wordt gehandhaafd. Personen in hetzelfde huishouden, zoals gezinnen, en kinderen zijn hiervan uitgezonderd.
  • Markten zijn van deze maatregelen uitgesloten omdat zij op sommige plekken een essentieel onderdeel van de voedselketen vormen. Wel moeten gemeenten en marktmeesters zorgen dat voldoende afstand gewaarborgd wordt.
  • De bestaande maatregelen wil de overheid ook beter kunnen handhaven. Daarom krijgen burgemeesters de mogelijkheid om via een noodverordening makkelijker en sneller op te kunnen treden. Burgemeesters kunnen specifieke locaties sluiten, zoals parken, stranden en campings. Er kunnen ook geldboetes worden opgelegd. De boete per persoon voor meerderjarigen is vastgesteld op € 390, voor minderjarigen € 95 (dit is qua verhouding tot de boete voor meerderjarigen en qua leeftijdsgrens soepeler dan de normale regel dat voor een overtreder van 12 tot 16 jaar de tarieven worden gehalveerd). Voor organisatoren van samenkomsten of evenementen en voor bedrijven kan de boete oplopen tot € 4350.[32]

24 maart

Op 24 maart maakte minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) bekend dat de centrale eindexamens dit jaar niet door zullen gaan. Leerlingen behalen hun definitieve eindcijfers op basis van de schoolexamens.[33]

Noodverordeningen

Drie achtereenvolgende beelden op een electronisch bord in Amsterdam: houd afstand, anders € 390 boete.

De veiligheidsregio's pasten de noodverordeningen weer aan.[34][35][36] Ze gelden voor onbepaalde tijd.

Onderscheiden worden in de noodverordeningen:

  • Evenementen: elke voor publiek toegankelijke verrichting van vermaak, waaronder herdenkingsplechtigheden, braderieën, optochten, feesten, muziekvoorstellingen, wedstrijden, straatfeesten, barbecues en vechtsportwedstrijden. Deze zijn verboden.
  • Samenkomsten: openbare samenkomsten, samenkomsten in voor het publiek openstaande gebouwen en daarbij behorende erven, alsmede in vaartuigen, maar ook samenkomsten buiten de publieke ruimte, dit laatste om op te kunnen treden tegen bijvoorbeeld 'coronafeestjes' in studentenhuizen, garages, loodsen en dergelijke. Deze zijn verboden, met enkele uitzonderingen, zoals de al genoemde van religieuze en levensbeschouwelijke bijeenkomsten, uitvaarten en huwelijken, mits er minder dan dertig personen zijn en de aanwezigen te allen tijde ten minste 1,5 meter afstand houden van elkaar.
  • Groepen. Het is verboden zich in een groep van drie of meer personen op te houden zonder tot de dichtstbijzijnde persoon in die groep en andere personen een afstand te houden van ten minste 1,5 meter.[37] Dit verbod is niet van toepassing op personen die een gezamenlijke huishouding vormen en op kinderen tot en met 12 jaar die samen spelen onder toezicht van een of meer van hun ouders of voogden die daarbij onderling een afstand van 1,5 meter in acht nemen. Sommige boa's stellen dat een groep van drie of meer personen een samenkomst is, en daarom ook met inachtneming van de afstand verboden is.[38] Ook is soms niet duidelijk of studenten die in hetzelfde huis wonen geacht worden een gezamenlijke huishouding te vormen.

Eet- en drinkgelegenheden, waaronder ook die van warenhuizen, shoppingcenters, grote supermarkten en andere winkels, mogen openblijven als afhaallocatie.

Het is verboden zich te bevinden in door de voorzitter van de veiligheidsregio aangewezen gebieden en locaties. Het kan bijvoorbeeld gaan om vakantieparken, campings, parken, natuurgebieden en stranden, maar ook om een bepaalde winkel. Het kan onder meer gebeuren indien op deze locaties onvoldoende de beperkende maatregel met betrekking tot het houden van 1,5 meter afstand tussen daar aanwezige personen in acht wordt genomen.

De noodverordening van enkele veiligheidsregio's heeft aanvullende verboden:

  • Een verbod op sanitaire voorzieningen (gemeenschappelijke toilet-, was- en douchevoorzieningen) bij recreatieparken en andere recreatieve locaties. Het gaat daarbij om de locaties van vakantieparken, campings, kampeerterreinen en kleinschalige kampeerveldjes (bijvoorbeeld kamperen bij de boer) en sanitaire voorzieningen bij parken, natuurgebieden en stranden. Naar het oordeel van de voorzitters bestaat binnen hun regio de dreiging dat op deze locaties bij de gemeenschappelijke toilet-, was- en douchevoorzieningen in onvoldoende mate 1,5 meter afstand zou worden gehouden.[39][40]
  • In onder meer Veiligheidsregio Zeeland, een verbod op recreatief nachtverblijf. Hieronder wordt in elk geval verstaan het aanbieden en gebruik maken van recreatief nachtverblijf in de vorm van verblijf op recreatieparken, kampeerterreinen en minicampings, kamperen bij de boer, kamerverhuur, B&B, pensions, jachthavens en camperplaatsen; afhankelijk van de regio mag ook de eigenaar van een tweede huis daar niet overnachten als hij het voor recreatie gebruikt.[41]
  • Een verbod op het bouwen of gebruiken van slaap- en strandhuisjes, wegens de aantrekkende werking op mensen, waardoor de kans groter wordt dat grote aantallen mensen samenkomen op het strand.[42]

Maatregelen 31 maart

De maatregelen tot en met 6 april zijn verlengd tot en met 28 april.[43]

Maatregelen 21 april

Het verbod op evenementen met vergunnings- en meldplicht is verlengd tot 1 september.[44] Op het gebied van onderwijs, sport en het bezoeken van een thuiswonende oudere zijn er versoepelingen in de maatregelen en adviezen. De overige maatregelen zijn verlengd tot en met 19 mei.[45]

Zie ook De coronacrisis in Nederland in april 2020.

Digitale besluitvorming decentrale overheden

Aangenomen zijn Regels voor het tijdelijk voorzien in besluitvorming via digitale weg door besturen van provincies, gemeenten, waterschappen en de openbare lichamen Bonaire en Saba (Tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming provincies, gemeenten, waterschappen en de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba).[46]

Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid

Aanhangig is het wetsvoorstel Tijdelijke voorzieningen op het terrein van het Ministerie van Justitie en Veiligheid in verband met de uitbraak van COVID-19 (Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid), voor de tijdelijke buitenwerkingstelling van onder meer verplichtingen om fysiek samen te komen bij bepaalde formele vergaderingen en bij het verlijden van notariële aktes.[47][48] Het alternatief is dan bijvoorbeeld videobellen tussen twee of meer personen.

Steunmaatregelen

Op 17 maart kondigden de ministers Hoekstra (Financiën), Koolmees (Sociale Zaken) en Wiebes (Economische Zaken) een steunpakket aan, waar voor de eerste 3 maanden zo'n 10 à 20 miljard euro wordt uitgetrokken.[49][50]

Ministerie van Buitenlandse Zaken

Reisadviezen

Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken gaf een aantal negatieve reisadviezen af in verband met de uitbraak van het coronavirus. Zo werden reizen naar China ontraden en werd afreizen naar de Chinese provincie Hubei waar Wuhan is gelegen geheel afgeraden (code rood).[51] Ook werden er negatieve reisadviezen afgegeven voor Iran en Zuid-Korea.[52][53]

Ook werd het reisadvies naar Noord-Italië op 4 maart 2020 aangescherpt. Zo werd reizen naar de regio's Valle d'Aosta, Piëmont, Lombardije, Trentino-Zuid-Tirol, Friuli-Venezia Giulia, Veneto, Emilia-Romagna en Ligurië afgeraden (code oranje).[54] Noodzakelijke reizen bleven wel toegestaan. Dit veranderde op 8 maart, toen code rood werd afgekondigd voor de gehele regio Lombardije en 14 andere provincies in Noord-Italië. De Italiaanse regering kondigde aan dat er tot minimaal begin april een in- en uitreisverbod komt. Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken wijzigde vanaf 8 maart het reisadvies voor Noord-Italië van oranje naar rood: "Door zeer ernstige veiligheidsrisico's kan voor reizigers een levensbedreigende situatie ontstaan. Daarom adviseert het Ministerie van Buitenlandse Zaken om niet naar dit gebied te reizen."[54] Vanaf 11 maart geldt voor de rest van Italië code oranje, dit naar aanleiding van de ingrijpende maatregelen die de Italiaanse regering heeft afgekondigd.

Het reisadvies voor de Spaanse hoofdstad Madrid is op 11 maart aangepast naar 'oranje'. Voor Catalonië geldt code 'geel'.

Voor de Verenigde Staten geldt vanaf 12 maart 'code oranje' (niet-noodzakelijke reizen worden afgeraden).

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft voor steeds meer landen een aangescherpt reisadvies opgesteld. Vanaf 14 maart geldt dit voor de volgende landen; ABC-eilanden: Aruba, Bonaire en Curaçao hebben vluchten uit onder meer Europa voor de rest van maart geschrapt, naar Nederland gaat nog wel een beperkt aantal vluchten; China: in het grootste deel van China geldt code oranje; Colombia; Filipijnen: code oranje; India: code rood, algemeen reisverbod; Iran: enkele steden afgesloten, de rest van het land code oranje; Israël: iedere binnenkomende reiziger moet 14 dagen in quarantaine; Italië: voor vluchten naar dit land geldt een verbod. De noordelijke regio's zijn onbereikbaar, voor de rest van het land geldt code oranje; Koeweit: vluchten zijn stopgezet, visum niet meer verkrijgbaar; Marokko: vanaf 15 maart geen vliegverkeer meer van en naar diverse Europese landen, waaronder Nederland; Oostenrijk: voor enkele gebieden in Tirol gelden beperkingen; Spanje: voor de regio Madrid en een deel van Baskenland geldt code oranje; Suriname: van en naar dit land gaan geen vluchten meer; Tsjechië: de noodtoestand is afgekondigd, vliegverkeer is beperkt; Turkije: geen vliegverkeer meer van en naar Nederland en ook de omringende landen (waaronder België, Duitsland, Frankrijk, etc.); Verenigde Staten: dertig dagen lang worden mensen uit een Schengen-land (waaronder Nederland) geweerd; Vietnam: hiervoor geldt hetzelfde als in de Verenigde Staten: geen verkeer met de Schengen-landen; Zuid-Korea: vliegverbod naar Nederland.[55]

Op 17 maart adviseerde het ministerie van Buitenlandse Zaken alleen nog naar het buitenland te reizen als dat strikt noodzakelijk is. Alle vakantiereizen naar het buitenland worden afgeraden. Voor alle landen geldt vanaf nu minimaal code oranje: alleen noodzakelijke reizen. Reizigers van buiten de EU worden alleen nog toegelaten als hun reis essentieel is. Alle andere reizen worden zoveel mogelijk uitgesteld of geannuleerd. De transportsector en het goederenvervoer kunnen gewoon naar het buitenland blijven reizen.[56]

Evacuaties en repatriëring

Sinds eind januari onderzocht het ministerie van Buitenlandse Zaken de mogelijkheden om een aantal Nederlanders uit de Chinese stad Wuhan terug te halen naar Nederland.[2][57] Geen van de vijftien geëvacueerden die op 2 februari 2020 werden teruggehaald, was besmet met het virus.

Medio maart werd begonnen met het terughalen van zo'n 200.000 Nederlanders uit het buitenland. Op 25 maart hadden zich bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken 15.000 Nederlanders gemeld die hulp nodig hebben om naar Nederland terug te kunnen reizen. Er gaan repatriëringsvluchten naar onder andere de Canarische Eilanden, Kaapverdië en Bali. De meeste gestrande Nederlanders zitten in Australië, Nieuw-Zeeland, Marokko en Indonesië.[58]

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.