Kookvertraging

Bij het koken van een stof gaat de stof over in een gasvorm: er ontstaan bellen gas. Iedere bel heeft een startpunt (nucleatiekern) nodig. Bij het koken van gewoon kraanwater zorgen kristallen en onzuiverheden in het water voor zo'n startpunt.

Bij gezuiverde stoffen zijn deze startpunten vaak niet meer in de vloeistof aanwezig. Als gevolg hiervan komt het voor dat een vloeistof wordt verhit tot boven het kookpunt zonder dat daarbij gas ontstaat. Wanneer de oplossing door bijvoorbeeld trillingen toch enkele nucleatiekernen vindt, zal de oplossing gaan koken totdat de temperatuur gedaald is tot een temperatuur die bij de aanwezige druk hoort.

Dit proces kan zeer heftig verlopen: een nucleatiekern, veroorzaakt door een trilling, zal door het ontstaan van een gasbel zelf ook weer trillingen teweegbrengen en nieuwe kernen veroorzaken. Het resultaat is een kettingreactie. In het uiterste geval ontstaan er binnen een fractie van een seconde duizenden nieuwe kernen die allemaal tegelijk beginnen te koken.

Kookvertraging is te vermijden door kooksteentjes te gebruiken. Ook kunnen zogeheten kookparels gebruikt worden, maar omdat die van glas zijn (met een zeer glad oppervlak), werkt dat minder goed. Een roervlo of vis (een in teflon ingesmolten magneetje dat door een draaiend magneetveld bewogen wordt) werkt ook goed.