Kanji

Het kanji (漢字) is een van de drie Japanse schriften en betekent "schrifttekens van Han". Het is overgenomen van de Chinese tekens, hànzi 漢字, toen de Chinese taal en cultuur voor een groot deel overgenomen werden door Japan. Een teken in het kanji wordt ook kanji genoemd. Het kanji is logografisch, wat wil zeggen dat elk teken een begrip uitdrukt. Het kanji alleen is niet genoeg om in het Japans te schrijven, daarbij zijn ook katakana en hiragana nodig, twee fonetische schriften (vergelijkbaar met het westerse alfabet).

Het woord 'kanji' geschreven in kanji

Er bestaan meer dan 50.000 kanji, maar erg hoogopgeleide Japanners kennen er ca. 4000. Officieel is het aantal teruggedrongen tot 2136 stuks (plus 983 tekens voor gebruik in eigennamen). In december 2010 zijn er 5 tekens geschrapt en 196 tekens toegevoegd. De officiële lijst heet Jōyō-Kanji (常用漢字) en wordt alle kinderen op school geleerd. In algemene media (krant, tv, etc.) worden woorden die niet in de officiële lijst voorkomen, geschreven met hiragana of katakana. Ieder kanji-teken kan daarbij ook worden geschreven met behulp van deze lettergrepen-schriften.

Geschiedenis

Tot ongeveer 400 n.Chr. had Japan een zogenaamde "orale cultuur", dat wil zeggen dat de Japanners géén schrift bezaten en alleen mondeling konden communiceren. Japan onderhield contacten met China, en het eerste schrift dat de Japanners zagen, was het Chinese schrift. De Japanners namen het Chinese schrift over en noemden het Kanji. Kanji betekent "schrifttekens van Han", wat waarschijnlijk slaat op de Han-dynastie in China.

Vanwege de verschillen tussen de Chinese en Japanse taalstructuur is het echter onmogelijk om in Kanji de volledige Japanse taal weer te geven. Met name voor werkwoordsvormen had men extra karakters nodig en uit de overgenomen Kanji ontwikkelde men twee eigen klank- of lettergreep-alfabetten: het hiragana en het katakana.

Tegenwoordig leren Japanners ook onze latijnse (romeinse) letters, die zij rōmaji noemen. Japanse kinderen leren dus op school vier schriftsoorten: kanji, hiragana, katakana en rōmaji.

Betekenis

Elke kanji heeft een eigen betekenis; soms ook meerdere betekenissen. Ook kan de betekenis veranderen door gebruik in een samenstelling. Zo kan het karakter 日 worden gelezen als hi (zon), maar in combinatie met andere tekens wordt het bijvoorbeeld nichi als in 日曜日 nichiyōbi (zondag), bi (dag v/d week) als in 火曜日 kayōbi (dinsdag) of jitsu (dag) zoals in 本日 honjitsu (vandaag). 日 wordt verder gebruikt in de betekenis van Japan, als in 日本 nihon (Japan), 日本語 nihongo (de Japanse taal).

Uitspraak

Kanji hebben meestal meer dan één vaste uitspraak, maar de uitspraak hangt af van de context. Er zijn wel twee hoofdcategorieën voor de uitspraak te onderscheiden: kun en on. Kun is de Japanse uitspraak (lezing) en on de originele (vaak aangepaste) Chinese uitspraak. Het karakter voor het getal een (一) wordt in kun-lezing uitgesproken als hito- en in on als ichi. Bovendien kan een Kanji meerdere on-lezingen hebben. Naast de meestgebruikte han- (漢) lezing zijn er ook de go- (呉) lezing en tou- (唐) lezing. De go-lezing was ontleend aan het Chinese Wu-dialect dat toen de streek rond Shanghai en Nanjing omvatte, en was reeds in Japan in gebruik vóór de komst van de han-lezing. Het is nog steeds de voornaamste lezing in Boeddhistische teksten. Een voorbeeld van een woord met zowel een han-lezing als een go-lezing is 関西 (het gebied rond Osaka); han-lezing: Kansai, go-lezing: Kwansei. De tou-lezing omvat de lezing uit de Tang-periode (618-907) en de Song-periode (960-1279), maar werd pas in Japan in de Kamakura-periode gebruikelijk. Woorden met tou-lezing zijn onder andere isu (椅子, stoel) en futon (布団, dekbed.

Opbouw van een kanji

Een kanji is opgebouwd uit een radicaal en een of meer fonetische elementen, die de uitspraak aangeven. Een enkel radicaal kan ook een kanji zijn. Het radicaal is het belangrijkste element van een kanji en geeft vaak een verwijzing naar de betekenis (dit is echter geen regel). In een kanji komen meestal meerdere elementen voor, maar slechts een van deze is het radicaal. In digitale woordenboeken kan men kanji vaak op meerdere elementen vinden.

KanjiUitspraakBetekenis kanjiRadicaalAnder element
mei helder 日 (zon) 月 (maan)
go, kata(ru) taal, woord 言 (woord) 吾 (ik, mijn, ons, onze)
a, ware, waga, go ik, mijn, ons, onze 口 (mond) 五 (vijf)
kō, ku, kuchi mond kanji = radicaal!

In sommige gevallen verandert een element of radicaal van vorm als het samen met andere elementen in één kanji optreedt:

KanjiUitspraakBetekenis kanjiRadicaalOverige elementen
kyū rust, afwezig zijn 人 (persoon) 木 (boom)
wasu(reru) vergeten 心 (hart, geest) 亡 (gestorven, dood)
otoko man, mannelijk 田 (akker, (rijst)veld) 力 (kracht)
shizu(mu) zinken, onderdompelen 水 (water) 尢 (radicaal "gebroken been", géén betekenis!)
sake alcoholische drank, sake 水 (water) 酉 (wijnvat)

Een bepaald element uit een radicaal hoeft niet per se altijd een betekenis te hebben. Zo heeft 尢 als 'los' element geen enkele betekenis. Voor de volledigheid: deze wordt in het Japans "dainomageashi" (gebroken been) genoemd en men refereert er ook naar als radicaal no. 43. In de kanji 沈 (zinken) treedt hij echter op als element, niet als radicaal. Het radicaal is hier 水 (water).

Ook hoeft het niet altijd het radicaal te zijn dat van vorm verandert als meerdere elementen in één kanji worden samengevoegd. In het laatste voorbeeld (酒, alcoholische drank), verandert niet het radicaal (酉, wijnvat), maar juist het andere element (水, water). Ook kan een bepaald element zelf weer uit een radicaal en een of meer elementen bestaan. Zo bestaat 亡 (gestorven, dood) uit het radicaal 亠 (dit is een なべぶた (nabebuta) dat verder geen betekenis heeft en ook niet los kan voorkomen), plus een extra pennenstreek (element zonder betekenis). Het element 水 (water) kan ook los voorkomen en is dan een radicaal op zich. In een woordenboek dat is ingedeeld naar aantal pennenstreken, zou deze dan te vinden zijn onder het deel voor 4 pennenstreken.

Schrijfwijze

Bij het schrijven van kanji is de volgorde van de streken (~strepen) heel belangrijk. Oorspronkelijk werden kanji uitsluitend met een penseel geschreven. Losse lijnen worden vaak lichtjes aaneengesloten doordat het uiteinde van de penseel, tijdens het optillen, het papier nog raakt. Dit betekent niet meteen dat de kanji onleesbaar wordt; omdat men de beweging van de kwast kan volgen, kan men de kanji herkennen. Als men een verkeerde volgorde hanteert, is in een vluchtig geschreven handschrift de bedoelde kanji nauwelijks meer af te lezen. Dit geldt des te meer voor pennenschrift, want met pen kan men geen dunne en dikke lijnen maken, wat dingen nog onduidelijker maakt. Rustig schrijven en strakke lijnen maken is een alternatief; maar het kost extra tijd en over het algemeen vindt men (Japanners, Chinezen etc.) "blokletter-achtige" kanji niet mooi.

Verder is het juist schrijven van kanji belangrijk om het aantal strepen te kunnen tellen (voor het opzoeken in woordenboeken). Het karakter 口 wordt bijvoorbeeld met drie strepen geschreven.

1: linksboven naar linksonder
2: linksboven naar rechts en aaneensluitend omlaag
3: linksonder naar rechtsonder

Indeling

Kanji worden op veel manieren ingedeeld, onder andere om ze te kunnen opzoeken:

  • Uitspraak: voor één klank/uitspraak kunnen enkele tot tientallen kanji bestaan (met verschillende betekenissen);
  • Aantal strepen: het aantal trekken met een pen dat nodig is om de kanji op papier te zetten;
  • Indelen op radicaal wordt vaak gebruikt in woordenboeken. Men zoekt dan het radicaal in de lijst en telt daarna de overige streken van de kanji. Bijvoorbeeld 朔 zoek je bij 月 (4 streken) + 6 streken;
  • Klasseniveau: dit is de moeilijkheidsgraad van de kanji die gebruikt wordt op school bij het leren van kanji.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.