José Luis Sampedro
José Luis Sampedro Sáez (Barcelona, 1 februari 1917 – Madrid, 8 april 2013) was een Spaans schrijver, econoom en academicus.
.jpg)
Sampedro werkte onder andere voor de Banco Exterior de España en aan de Complutense Universiteit van Madrid. Hij was een scherp criticus van de huidige economische en sociale toestand in Spanje. Hij steunde de 15 mei-beweging van de Indignados die in 2011 overal de straat opgingen om tegen het bezuinigingsbeleid van de regering te demonstreren.
Wanneer de Spaanse Burgeroorlog in 1936 uitbreekt staat hij, als jongeman van goede afkomst, aan de rechterzijde. Hij wordt spoedig opgeroepen voor het republikeinse leger om er te vechten in een anarchistisch bataljon. Later stapt hij over naar het nationalistisch kamp.
Als romanschrijver kreeg Sampedro een eerste keer bekendheid met 'Octubre, octubre' (1981) waarin zich twee verhalen parallel afspelen, het eerste is gesitueerd in een Madrileense wijk in de jaren zestig, het tweede is gecentreerd rond het leven van de schrijver zelf in 1975, het jaar van de dood van dictator Franco. Hij verkreeg pas grote roem met de roman 'La sonrisa etrusca' (Nederlands: De Etruskische glimlach) (1985). Hij vertelt er het verhaal van een oude boer uit Calabrië die verneemt dat zijn dagen geteld zijn en die naar Milaan verhuist voor een medische behandeling. Hij trekt bij zijn zoon in en leert zijn kleinzoon kennen die hem de ogen opent voor dingen waarvan hij het bestaan niet vermoedde. Een van zijn eerste romans, 'La sombra de los días' (1947), werd geschreven onder de dictatuur van Franco maar verscheen pas in 1994. Het verhaal cirkelt rond de dood van de jonge Antonio Castillo tijdens de Spaanse Burgeroorlog.
In 1977 werd Sampedro benoemd tot senator in het eerste democratische parlement van Spanje. Hij trad in 1990 toe tot de Real Academia Española. In 2010 nam de Spaanse Ministerraad hem op in de Orden de las Artes y las Letras de España. Een jaar later kende het Spaanse ministerie van Cultuur hem de Nationale Prijs van de Spaanse Letteren toe. In 2012 kreeg hij een eredoctoraat vanwege de universiteit van Alcalá de Henares.
In de jaren 60 al richtte Sampedro een economisch onderzoeksinstituut op. Het werd echter 3 jaar later door de regering van Franco opgeheven. Zo kwam hij in conflict met het regime. Hij vertrok voor een aantal jaren naar Engeland waar hij werkte als visiting professor. Sampedro schreef heel wat wetenschappelijke boeken over economie, waar hij soms veel kritiek uitte op de (huidige) economische en sociale toestand in Spanje. Hij stelde het morele en sociale verval van het Westen aan de kaak, evenals het neoliberalisme, de inhaligheid van de banken en het wild om zich heen slaand kapitalisme. Inzonderheid in zijn laatste publicatie, 'Reacciona' (Nederlands: Reageer) (2011), die een bundel artikelen is, verscheen hij als een humanist die pleitte voor een menselijker, meer solidaire economie die de ontwikkeling van de waardigheid van de volkeren kan bevorderen. In dit boek richtte de toen 93-jarige Sampedro zich, net als de Franse activist Stéphane Hessel, tot de jeugd. De twee negentigers vonden elkaar in hun verzet tegen de uitwassen van het kapitalisme en in hun aanmoediging tot verzet van de jeugd. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat Sampedro het voorwoord van de Spaanse editie van het manifest 'Indignez-vous' van Hessel schreef. Op zijn beurt schreef Hessel het voorwoord bij 'Reacciona'.