John Toland (filosoof)

John Toland (Ardagh, 30 november 1670 – Putney, 11 maart 1722) was een Iers-Britse filosoof en theoloog.

John Toland.

Hij werd gedoopt als rooms-katholiek maar bekeerde zich op 16-jarige leeftijd tot het protestantisme. Hij studeerde aan de universiteiten van Glasgow, Edinburgh en Leiden. Zijn eerste boek was Christianity Not Mysterious (1696), waarvoor hij werd veroordeeld. Hierdoor vluchtte hij naar Engeland waar hij het grootste deel van zijn leven verbleef.

Hij schreef honderden boeken waarvan het merendeel is gewijd aan kritiek op kerkelijke instituten. In zijn Christianity Not Mysterious formuleerde hij een striktere versie van John Lockes epistemologische rationalisme. Hiermee betoogt hij dat er geen feiten of doctrines in de Bijbel staan die niet helemaal duidelijk, redelijk of begrijpelijk zijn, noch tegenovergesteld aan de rede noch onbegrijpelijk voor de rede (deïsme). Alle openbaringen zijn menselijk; wat niet begrijpbaar is dient afgewezen te worden als onzin. Ook stelde hij hierin dat God noch zijn openbaringen het menselijk redeneren te boven gaan. De term "pantheïsme" is afkomstig van Toland om de filosofie van Spinoza te beschrijven. Toland was betrokken bij een groep pantheïsten: in 1717 stichtte hij de Ancient Druid Order, een organisatie die in 1964 werd opgesplitst in twee groepen die beiden nog bestaan. (The Druid Order en de Order of Bards, Ovates and Druids)