Ikrandraco

In het begin van de eenentwintigste eeuw werden twee fossielen gevonden van een voorheen onbekende pterosauriërsoort, een bij Lamadong in Jianchang, de tweede bij Shihedang in Lingyuan, Liaoning.

In 2014 werd de typesoort Ikrandraco avatar benoemd en beschreven door Wang Xiaolin, Taissa Rodrigues, Jiang Shunxing, Cheng Xin en Alexander Wilhelm Armin Kellner. De geslachtsnaam combineert een verwijzing naar de Ikran, een fictief bekamd schepsel uit de sciencefictionfilm Avatar met een Latijns draco, "draak". De soortaanduiding verwijst direct naar de film.

Het holotype, IVPP V18199, is gevonden in een laag van de Jiufotangformatie die dateert uit het Aptien en ongeveer 120 miljoen jaar oud is. Het bestaat uit een gedeeltelijk skelet met schedel, onderkaken, atlas, draaier, drie middelste halswervels, ribben, een stuk borstbeen, delen van beide vleugels en een stuk van de voet. Het tweede specimen, IVPP V18406, is aan de soort toegewezen. Het bestaat uit een gedeeltelijk skelet met schedel, onderkaken, atlas, draaier en de derde halswervel.

Het toegewezen exemplaar

Ikrandraco is een vrij kleine pterosauriër met een vleugelspanwijdte van zo'n anderhalve meter.

De beschrijvers wisten enkele onderscheidende kenmerken vast te stellen. Het bovenprofiel van de schedel boven de fenestra nasoantorbitalis is licht gewelfd. Het neusbeen heeft een inzinking op de zijkant. De kam aan de onderzijde van het dentarium van de onderkaak heeft een naar achteren gericht haakvormig uitsteeksel. De draaier heeft twee goed ontwikkelde pneumatische openingen op de zijkant.

Daarnaast is er een unieke combinatie van op zich niet unieke kenmerken. De schedel is erg laag (de hoogte boven de quadrata bedraagt 18,7% van de lengte). Het quadratum helt sterk naar achteren (150°). De snuit heeft geen kam. De onderkaak draagt een benige diepe plaatvormige kam met het laagste punt in het midden. Het tweede en derde kootje van de vierde (vleugel)vinger hebben aan de onderkant een pneumatische opening. Het meest opvallende hieraan is dat de snuit geen kam heeft maar de onderkaak wel.

Ikrandraco is in de Pteranodontoidea geplaatst, in een basale positie. Hij bevindt zich boven Pteranodon in de stamboom maar onder de Anhangueria samen met Cimoliopterus en de Istiodactylidae; de precieze verwantschap van Ikrandraco met die laatste groepen kon niet exact worden vastgesteld.

Het resultaat toont het volgende kladogram:

De beschrijvers vroegen zich af wat de functie kan zijn geweest van de kam op de onderkaak. Van zulke kammen wordt gemeenlijk aangenomen dat ze diende als pronkorganen. Hoewel ze het mogelijk achten dat een fel gekleurde onderkaakskam getoond werd door het optillen van de kop, vonden ze een dergelijke positie toch maar vreemd als pronken werkelijk het doel was geweest. Gezien de scherpe vorm van de kam achtten ze het aannemelijker dat hij gebruikt werd voor het doorklieven van het water bij het vissen, zij het dat geen permanente scharende vlucht werd uitgevoerd zoals bij de huidige schaarbekken daar hiervoor verdere aanpassingen ontbreken. De achterste punt van de kam kan in verbinding hebben gestaan met een keelzak om gevangen vis op te slaan. Ikrandraco woonde bij zoetwatermeren in het binnenland. Andere pterosauriërs uit dezelfde lagen zijn Liaoningopterus en Guidraco die veel langere tanden hebben en dus kennelijk een nadere manier om prooien te vangen.

• Xiaolin Wang, Taissa Rodrigues, Shunxing Jiang, Xin Cheng & Alexander W. A. Kellner, 2014, "An Early Cretaceous pterosaur with an unusual mandibular crest from China and a potential novel feeding strategy", Scientific Reports 4, Article number: 6329