Iconoclasme
Iconoclasme (ook beeldenstorm) is het verzet tegen de verering van iconen waarbij om ideologische redenen beelden verwijderd of vernietigd worden. De term dateert uit de Byzantijnse tijd, maar ook bijvoorbeeld de beeldenstormen in de zestiende- en twintigste eeuw in West-Europa waren periodes waarin religieuze beelden en afbeeldingen werden vernield of verwijderd.
Oorsprong
Het woord iconoclasme komt uit het Grieks. Εικων (Eicoon) betekent afbeelding (zie: icoon), κλαειν (klaein) betekent breken. Het is gebruikt als aanduiding van een periode in de geschiedenis van de Oosterse Kerk (730-843), waarin het vervaardigen en het vereren van afbeeldingen (iconen) verboden was. De tegenstanders van het gebruik van iconen werden iconoclasten genoemd, en de voorstanders werden iconodulen genoemd.
Religieus iconoclasme
- Tijdens de periode van Achnaton in Egypte, werden vele eerdere tempels vernietigd
- De Byzantijnse beeldenstrijd, in twee periodes, 726 tot 787 en 815-843
- Tijdens het Tweede Concilie van Nicea in 787 werd beeldenverering juist weer ingevoerd.
- De Beeldenstorm in 1566
- Aniconisme in bijvoorbeeld de Islam
- De Tweede beeldenstorm na het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965)
Politiek en revolutionair iconoclasme
- Damnatio memoriae in het oude Rome
- Cultureel erfgoed dat teloor ging door de Franse Revolutie
- Entartete Kunst, verboden of belachelijk gemaakte kunst in nazi-Duitsland
- Verwijdering van confederale monumenten in de Verenigde Staten, vanaf 2015
Literatuur
- Helmut Feld, Der Ikonoklasmus des Westens, 1990, ISBN 9789004092433
- Alain Besançon, The Forbidden Image. An Intellectual History of Iconoclasm, 2000, ISBN 9780226044149
- Marie-France Auzépy, L'Iconoclasme, 2006, ISBN 9782130558088
- Antonio Calisi, I difensori dell'icona. La partecipazione dei vescovi dell'Italia meridionale al concilio di Nicea II (787), 2017, ISBN 9781978401099
 |
Zie de categorie Iconoclasm van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |