Herman Divendal

Herman was de oudste uit een Amsterdams arbeidersgezin (vader schoenmaker en koster van parochiekerk "De Liefde"). Hij voelde zich na twee jaar ambachtsschool meer geroepen tot het priesterschap en begon de studie daarvoor op het kleinseminarie Hageveld te Heemstede. Na nog twee jaar filosoficum op het grootseminarie te Warmond haakte hij in 1936 af. De buitenwereld lokte meer dan een celibatair bestaan als priester; zijn geloof bleef hij trouw. Hij koos voor het schrijverschap in dienst van het katholicisme. Al snel publiceerde hij artikelen in onder meer De Nieuwe Eeuw (onder redactie van Jan Engelman), ook schreef hij liederen voor Kolpingjongeren en de Josephgezellen van zijn parochiekerk De Liefde in Amsterdam. Acteur Anton Sweers, oprichter en directeur van Ons Leekenspel, verleende hem een eerste prijs met een ingezonden toneelstukje voor katholieke jongeren en bezorgde hem zijn eerste baan als redacteur voor zijn blad Spelewei. Op een landdag in 1939 voor leiders en leidsters van Kolping en De Graal ontmoette hij Henriëtte Belinfante (Jet), met wie hij in 1940 trouwde en een gezin van twaalf kinderen stichtte.

In 1937 werd Divendal door priester mr. Fons Diepenbrock (neef van de componist) “voorlopig zonder zekerheid” aangenomen als secretaris van de Katholieke Actie / Actie voor God; in 1964 werd hij directeur, tot de opheffing van het bureau in 1973. In 1966 werd Divendal door priester-socioloog Walter Goddijn binnengehaald in de staf van het Pastoraal Instituut van de Nederlandse Kerkprovincie (PINK). Tussen 1965-1972 verzorgde hij de Pastorale Gids, een losbladige encyclopedie in vijf banden, ten behoeve van kerkvernieuwers in het veld. Voor de duur van het Nederlands Pastoraal Concilie werd Herman Divendal benoemd tot perschef van dat concilie in Noordwijkerhout. Het hoogtepunt in zijn journalistieke carrière.

Als ‘leek’ heeft Herman Divendal zijn geloof in de kerk van Christus in talloze acties en publicaties op eigen initiatief, dan wel op verzoek van het college van kardinaal en bisschoppen, maar altijd met behoud van het principe van onafhankelijke journalistiek, uitgedragen. Die onafhankelijkheid werd hem ontnomen na de benoeming door Rome van twee conservatieve bisschoppen (mgr. Simonis in 1970, mgr. Gijsen in 1972), die in een stevige rem op de kerkvernieuwingen zetten. Zij eisten voortaan vooraf inzage in de teksten van Divendal. Dat weigerde Herman (“Ik dien slechts één Heer”) en zijn bureau van de actie “Voor God” kreeg geen enkele opdracht meer: een stille coup met liquidatie tot gevolg. Divendal stelde een Witboek van de gebeurtenissen samen, nam wat schrijfklussen aan en vertaalde twee boeken, begon aan een dagboek en legde tussen 1972 en 1974 al zijn (kerkelijke) nevenfuncties neer. In 1974 was de liquidatie van de actie Voor God een feit en werd het gehele archief, inclusief dat dagboek, overgedragen aan het Katholiek Documentatie Centrum (KDC) te Nijmegen.

In 1975 werd Divendal benoemd tot overgangsdirecteur van de opleidingsschool van het Haarlemse ziekenhuis de Mariastichting; een functie die hij tot aan zijn pensioen in 1979 vervulde. In 1992 overleed Herman aan de gevolgen van een hersenbloeding.

Vanuit zijn werk als secretaris en later directeur van de actie “Voor God” bekleedde Herman voor korte of langere tijd diverse nevenfuncties:

• hoofdredacteur Sursum Corda, parochieblad van het bisdom Haarlem
• bestuurslid St. Willibrordusvereniging
• bestuurslid Katholieke Bijbelstichting t.b.v. de eerste Nederlandse Bijbelvertaling rechtstreeks uit het Hebreeuws
• lid (als enige leek) van de Couturierkring Haarlem voor overleg katholieken en protestanten
• schrijvend lid Raad voor Israël voor overleg tussen Christenen en Joden
• hoofdredacteur Ouders en School
• bestuursvoorzitter van de Stichting Werkenrode

1. Familiearchief Herman Divendal
2. Katholiek Documentatiecentrum Nijmegen (KDC)
3. Prof. Jan Jacobs: Herman Divendal 1914-1992 uit: Daarom toch katholiek – opstellen rond een kentering (uitg. Valkhofpers, 2004)
4. Lidwien Divendal: Waar gaat het landen? - Herman Divendal 1914-1992, schrijver en katholiek publicist drieluik: biografie / bloemlezing / bibliografie (uitg. Archeologisch Divendal, 2014).