Heilige Geest- of Arme Wees- en Kinderhuis (Leiden)

Het Heilige Geest- of Arme Wees- en Kinderhuis (HGW) was een kinderweeshuis in de stad Leiden. In deze instelling werden kinderen opgevangen die geen ouders of een voogd hadden. Het HGW is een Rijksmonument op de Hooglandse Kerkgracht 17B.

poortgevel van het Heilige Geest of Armenweeshuis

Ontstaan weeshuis

Voordat het weeshuis haar intrek nam op de Hooglandse Kerkgracht, was hier het Onze Lieve Vrouwegasthuis gevestigd. De stichtingsoorkonde stamt uit 1403, maar er is al eerder sprake van giften aan een gasthuis op deze locatie. Het Vrouwegasthuis werd in 1583 ontruimd. Dit gebeurde omdat in 1577 werd besloten dat er een wijziging in de armen- en wezenzorg moest plaatsvinden. Het Onze Lieve Vrouwegasthuis werd samengevoegd met het St. Elisabethsgasthuis in de Camp. De oorzaak hiervan lag vooral in de Tachtigjarige Oorlog, waarbij zeer veel mensen een beroep deden op de gasthuizen. Het gebouw aan de Hooglandse Kerkgracht werd overgedragen aan de Heilig Geestmeesters, die er het Heilige Geest- of Armenweeshuis in vestigden.

Na het betrekken van het gebouw in 1583 werd 1604 voor de eerste keer een grote verbouwing en uitbreiding gerealiseerd. Hierbij werd de vleugel aan de noordzijde gebouwd. Tot in de negentiende eeuw is het weeshuis diverse keren verbouwd en gemoderniseerd. Tot 1961 heeft er een weeshuis in het gebouw gezeten, waarna er diverse functies in zijn geweest[1]. Sinds 2010 is het gebouw in gebruik als het Utopa-Weeshuis / Kinderrechtenhuis van de Stichting Utopa.[2]

Architectuur en interieur

Omdat het weeshuis een diverse bouwgeschiedenis kent, hebben de diverse vleugels ook andere architectonische kenmerken. Naast de typisch 17de-eeuwse trapgevels zijn er ook achttiende-eeuwse lijstgevels, zoals aan de zijde van de Oude Rijn. In dit deel van het gebouw bevinden zich ook de regenten- en regentessenkamers. Vooral de regentenkamer is mooi uitgevoerd met een houten lambrisering, behangen wanden en een stucplafond. Decoraties bestaan uit bovendeurstukken in stucwerk en stucwerk op de schouwboezem. De regentessenkamer is vergelijkbaar maar heeft een simpeler stucplafond en een houten schoorsteenboezem met een schoorsteenstuk en de alliantiewapens van de regentessen.[1] Het stucwerk is uitgevoerd door Jacobus Bianchi en Joseph Verda in 1779. Naast de vaste decoratie is in de kamers ook een belangrijke collectie van schilderijen en glaswerk.[3]

Zie de categorie Weeshuis, Leiden van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.