Hans Van Themsche

Van Themsche verkeerde in een geagiteerde stemming omdat hij zijn kamer op de campus van het Vrij Agro- en Biotechnisch Instituut te Roeselare, zou kwijtraken. Hij was namelijk de dinsdagavond vóór de moorden betrapt toen hij in zijn kamer aan het roken was. Van Themsche heeft in zijn eerste verhoor toegegeven dat hij doelbewust op allochtonen mikte. Van Themsche beweerde ook dat hij vijf jaar voor het gebeuren, toen hij in Antwerpen naar school ging, gepest werd door allochtonen, en zei dit in als motief voor de keuze van zijn slachtoffers. Van Themsche had geen medeplichtigen.

Zijn tante, Frieda Van Themsche, was Kamerlid voor het Vlaams Belang op het ogenblik van de moorden. Zijn grootvader was een Oostfronter. Zijn vader Peter Van Themsche, was vroeger actief in Voorpost en was (passief) lid van het Vlaams Belang. Hij zou zijn partijkaart hebben teruggestuurd. Zowel de familie als de partij hebben hun ongeloof en afschuw uitgesproken over de daden.

"Uit een eerste verhoor van zijn omgeving en de familie komt echter niet naar voren dat hij is opgevoed in een racistisch of gewelddadig milieu", aldus Justitie.[1]

De moeder van Van Themsche kweet zich op haast religieuze wijze van haar taak als opvoedster en tolereerde geen racistische grappen in huis. Ook speelgoedgeweren waren ten huize Van Themsche uit den boze. Moeder Van Themsche zocht zelfs naar onderwijs dat de opmerkelijke kwaliteiten van haar kinderen tot ontwikkeling kon brengen en daarom stuurde ze zoon Hans samen met zijn drie broers naar de Wilrijkse steinerschool Lohrangrin, waar Hans basisonderwijs volgde.[2]

Van Themsche liet in het internaat in Roeselare een afscheidsbrief achter. Donderdagmiddag, nog voor het incident, werd deze gevonden. Van Themsche bedankte zijn ouders voor wat ze voor hem hadden gedaan.

Het college van psychiaters verklaarde de dader toerekeningsvatbaar tijdens zijn moordende tocht door Antwerpen op 11 mei 2006. Later verklaarde de rechtbank de dader eveneens toerekeningsvatbaar.

Begin juni 2007 raakte bekend dat de Kamer van inbeschuldigingstelling de 19-jarige beschuldigde verwees naar het Hof van Assisen. Het vooronderzoek bleek afgerond en een volksjury zou nu kunnen beslissen over het lot van de jonge schutter. Die zou er zich moeten verantwoorden voor de moorden op de peuter Luna Drowart en haar Malinese oppas Oulematou Niangadou, en tevens voor de poging tot moord op de Turkse Songül Koç. De meerderjarige dader werd voor het moment dat hij schietend door Antwerpen trok, volledig toerekeningsvatbaar geacht. Hij had zelfs verklaard speciaal voor deze gelegenheid geen alcohol te hebben genuttigd, "omdat hij goed wilde kunnen mikken."[3]

Tijdens het assisenproces, dat op maandag 1 oktober 2007 begon, voerde de procureur als verzwarende omstandigheid aan dat de feiten door racisme waren ingegeven. Daarmee werd Van Themsche de eerste in de geschiedenis van de Belgische rechtspraak die zich voor het Assisenhof moest verantwoorden als racistisch moordenaar omdat hij zijn slachtoffers bewust had uitgekozen op grond van hun etniciteit. Het openbaar ministerie verwees in dit verband naar artikel 405 quater, dat recent nog in overeenstemming was gebracht met de antidiscriminatiewet.[4] Aan zijn schoolkameraden had Van Themsche immers op de dag voorafgaand aan de moorden meegedeeld dat hij een geweer wilde kopen, een twintigtal 'makakken' afschieten en vervolgens 'eervol' sterven in een vuurgevecht met de politie.[5] Tijdens zijn proces bevestigde de verdachte dit nog eens door bij navraag door assisenvoorzitter Michel Jordens te verklaren dat het zijn bedoeling was "nog meer allochtonen neer te schieten" totdat de politie hem zou stoppen.[6]

Advocaat Vic Van Aelst, raadsman van Songül Koç, het enige overlevende slachtoffer, geloofde niet dat Van Themsche uit racistische motieven was gaan moorden maar meende dat de directe aanleiding moest worden gezocht in de persoonlijkheidsstructuur van de dader;[7] voormalig assisenvoorzitter Edwin Van Fraechem was dit met hem eens.[8]

Toen Van Aelst zijn mening, waar zijn cliënte Songül Koç niet eerder op de hoogte gesteld werd, evenwel via de media naar buiten bracht, werd hij door Songül Koç als haar raadsman vervangen door Jos Vander Velpen, advocaat van de Liga voor Mensenrechten.

Op woensdagavond 10 oktober 2007, na drieënhalf uur beraadslaging werd Van Themsche op alle punten van de aanklacht unaniem schuldig bevonden door de assisenjury. Zij achtte dus ook de racistische motieven als grondslag voor de moorden afdoende bewezen.[9]

De dag na de verkondiging van het oordeel van de jury werd Van Themsche ten slotte veroordeeld tot levenslange opsluiting. Reactie van de dader: "Ik zal mijn straf aanvaarden. Ik zal trachten ze op een waardige manier door te komen".

De families van de slachtoffers reageerden opgelucht op de straf. Eén van hun woordvoerders verklaarde tegenover de verzamelde pers: "Natuurlijk krijgen wij onze geliefden hiermee niet terug, maar het geeft wel een goed gevoel dat er nu recht gedaan is."

Van Themsches raadsman, Paul Vandemeulebroecke overwoog naar aanleiding van de uitspraak van de assisenjury het Europees Hof voor de Rechten van de Mens aan te roepen. Hij verklaarde "niet te zullen nalaten andere rechtsinstanties te raadplegen", omdat het proces tegen Van Themsche in wezen van tevoren al in de media was gevoerd, waardoor het onmogelijk was geworden nog een onbevooroordeelde jury te vinden. Vandemeulebroecke kon zich bovendien niet vinden in het feit dat de jury racisme aanwees als motief voor de moorden. "Voor racisme", aldus de raadsman, "is er een emotie van haat of afgunst nodig. Ik heb bij Van Themsche geen enkele emotie gezien."[10]

Na de uitspraak van het Hof eisten de burgerlijke partijen voor ruim 900 000 euro schadevergoeding. De afhandeling van deze eis werd uitgesteld tot 7 januari 2008 omdat de verdediging meer bewijsstukken vroeg om de vordering te verantwoorden.[11]
Eind juni 2009 werd duidelijk dat Van Themsche aan alle burgerlijke partijen samen in totaal ongeveer 325 000 euro schadevergoeding moet betalen.

Op 25 oktober 2007 raakte bekend dat Van Themsches advocaten cassatieberoep zullen aantekenen tegen het vonnis omwille van de rol die de media gespeeld hebben voor en na de rechtszitting. De advocaten halen aan dat er geen sprake was van een onbevooroordeelde jury. Zij stellen dat een proces in de rechtszaal dient gevoerd te worden en niet voor de tv-camera’s.[12] Op 1 oktober 2010 raakt bekend dat Van Themsche zijn advocaten vraagt de cassatieprocedure stop te zetten omdat hij geen nieuwe assisenzaak wil. 'Dat zou hij zelf niet aankunnen. Hij wil het zijn familie ook niet aandoen en vooral de familie van de slachtoffers niet', aldus zijn advocaten Pol Vandemeulebroucke en Bart Herman. Als juristen vinden zij het jammer dat Van Themsche ervan afziet.[13]