Haakeffect
Het haakeffect is een verschijnsel dat zich voordoet bij de besturing van vliegtuigen, waarbij het vliegtuig in de ongewenste richting giert.
Drukt de piloot de knuppel naar rechts, dan gaat het rechter rolroer omhoog en het linker omlaag. Hierdoor heeft de linkervleugel meer lift dan de rechter, zodat het vliegtuig naar rechts rolt en een bocht naar rechts maakt.
Het naar beneden uitslaande rolroer veroorzaakt echter niet alleen meer lift maar ook meer geïnduceerde weerstand. Het gevolg daarvan is dat het vliegtuig naar links giert. De neus van het vliegtuig draait dus tegen de rolrichting in. Zo wordt een deel van het effect van de ingezette rol ongedaan gemaakt. Dit wordt het haakeffect genoemd omdat het lijkt alsof de linker vleugel even blijft haken.
Correctie
Om het effect tegen te gaan tijdens de vlucht, moet de piloot tegelijk ook het richtingsroer gebruiken. Er zijn echter bij het ontwerp van het vliegtuig ook methoden waarvan men gebruik kan maken om het effect tot een minimum te beperken. De drie belangrijkste manieren zijn het gebruik van:
- Frise-rolroeren; deze zorgen voor verhoogde parasitaire weerstand aan de zijde van het naar boven uitslaande rolroer die het vliegtuig de goede kant op doet gieren.
- rolroerdifferentiëring; waarbij het neergaande rolroer een kleinere uitslag heeft dan het opgaande om zo het weerstandverschil kleiner te houden.
- rolspoilers; waarbij alleen extra weerstand ontstaat op de neergaande vleugel waardoor het vliegtuig de gewilde kant op giert.
- Yaw damper; Een stuurautomaat voor het richtingsroer die onder andere het haakeffect automatisch neutraliseert.