Grolsch

Een van de oorspronkelijke bierbrouwers uit Groenlo was Peter Cuyper, schoonzoon van Neerfeldt, die in 1676 tot meester van het Grolsche brouwgilde werd benoemd. Cuyper overleed in 1684, waarna zijn nakomelingen het bedrijf voortzetten. Tot 1876 werd het bier gebrouwen in de binnenstad van Groenlo. In dat jaar bouwde brouwerij 'De Klok' een nieuwe brouwerij buiten de grachten. In 1895 werd die gekocht door Theo de Groen, telg uit een Zevenaarse brouwersfamilie.

Op 3 mei 1922 fuseerde Brouwerij De Klok uit Groenlo met de Twentse Enschedesche Stoombierbrouwerij uit Enschede. Het bedrijf ging verder onder de naam "N.V. Bierbrouwerij De Klok Enschede-Groenlo". Later veranderde de naam in Grolsche Bierbrouwerijen en werd het bier 'Grolsch' genoemd.

Ten behoeve van de koeling tijdens de zomer werd decennialang 's winters ijs uit de Grolse gracht gehakt en in geïsoleerde kelders bewaard. Het bier werd met paard en wagen vervoerd, waardoor het bereik zo'n veertig kilometer bedroeg. Eind 1945 werden de eerste vrachtwagens gekocht voor transport. Tot 1950 werd ook gebruikgemaakt van treinen, met speciale koelwagons. In 1946 startte de export naar onder andere Suriname, Curaçao, India en China, maar door sterk toenemende binnenlandse vraag werd hiermee snel gestopt.

Vanaf de jaren 1920 werd er ook limonade geproduceerd onder de naam 'Groli'. De limonadefabriek bleek winstgevend en groeide gestaag, totdat ze in 1972 afbrandde en de directie besloot niet te herbouwen.

Het bedrijf was van 1984 tot 2008 beursgenoteerd. Een groot deel van de aandelen was in handen van de familie De Groen. Deze familie heeft het bedrijf vanaf 1968 opgewerkt van lokale bierbrouwerij tot een internationaal bedrijf. In 1995 kreeg de brouwerij het predicaat Koninklijk. Tot 2004 werd Grolsch in Groenlo en in Enschede gebrouwen. Sinds 2004 zijn die beide vestigingen gesloten en staat er een nieuwe brouwfabriek in Usselo (gemeente Enschede), op de grens met Boekelo. In november 2007 deed de van oorsprong Zuid-Afrikaanse bierbrouwer SABMiller een overnamebod op Grolsch. SABMiller was bereid in totaal € 816 miljoen te betalen ofwel € 48,25 per aandeel en het bod lag ongeveer 84% boven de beurskoers.[2] Familie De Groen, het bestuur en de raad van commissarissen van Grolsch gingen akkoord. Sinds 2009 is de brouwerij een van de 135 brouwerijen van SABMiller.[3] In november 2015 maakte SABMiller bekend dat het Grolsch wil verkopen in aanloop naar de overname door AB InBev.[4] In april 2016 accepteerde AB InBev het bod van het Japanse Asahi om Grolsch (en Peroni en Meantime) over te nemen.[5]

Grolsch beugelfles van na 2008

De brouwerij is bekend vanwege de beugelfles, die sinds 1897 in gebruik is en te danken is aan Theo de Groen. Toen na de Tweede Wereldoorlog de kroonkurk aan populariteit won, bleef de brouwerij halsstarrig vasthouden aan de beugelfles. De fles is menigmaal aangepast, zo kreeg de fles rond 1963 zijn huidige ronde uiterlijk.[7][8] In 2008 kondigde Grolsch het einde aan van de bruine beugelfles in Nederland. In plaats daarvan kwam er een nieuwe groene beugelfles in een uitvoering die gebaseerd was op het ontwerp van het vernieuwde pijpje. Er worden meer dan 200 miljoen flessen per jaar gemaakt. De beugeldop wordt tegenwoordig uit financieel oogpunt en milieuoogpunt (porselein bemoeilijkt het recyclen van glas) van kunststof gefabriceerd. Onderaan de beugelfles bevindt zich een code, waaruit het jaartal van fabricage is af te leiden. Een beugelfles heeft normaal gesproken een inhoud van 0,45 liter.[9][10] Voor de export waren de flesjes voor 2008 ook al groen.

In 1995 introduceerde Grolsch in Nederland de zogenaamde kroonbeugelfles, een wegwerpfles van 33cl met kroondop in de vorm van de beugelfles. In het buitenland was deze fles al wel verkrijgbaar.[11]

Al in 1962 bood Grolsch echter ook flessen met kroonkurk aan in het "oude" pijpje.[12] En in 1968 was het bier ook verkrijgbaar in de toen pas geïntroduceerde Eurofles van 50cc.[13] Alhoewel menig bier uit het Grolsch assortiment nog steeds in het pijpje verkrijgbaar is, was Grolsch in 2007 na 21 jaar de eerste bierbrouwerij die afstapte van de standaardretourfles. Sindsdien werd het bier verkocht in een zelf vormgegeven groene fles. Deze fles met daarin het Grolsch-logo als reliëf, had een opvallend klein halsetiket. Ook de inhoud van de fles week af van die van de standaardretourfles. In de nieuwe fles zat 33 cl, wat 10% meer was dan in de standaardretourfles. In 2014 heeft de brouwerij zijn pilsenerfles wederom door een nieuw model met een inhoud van 30 cl vervangen.[14]

In 2002 introduceerde Grolsch bij wijze van experiment een plastic PET-fles in de vorm van een pijpje tijdens het festival Mundial.[15]

Van 2008 tot 2011 bracht Grolsch zijn eigen variant van de thuistap, de Cheersch, waarvoor een speciale fles was ontwikkeld, maar de opbrengst viel tegen.[16]

In 1959 kwam Grolsch voor het eerst met een door reclamemaker Gerard Brummer ontwikkelde reclamecampagne met de titel Vakmanschap is Meesterschap. In de campagne van de jaren zeventig, met foto's van Paul Huf, kwamen ambachtslieden in beeld, in combinatie met het ambachtelijke Grolsch. De muziek voor deze reclames werd geschreven door Clous van Mechelen.[17] Grolsch gaf een grammofoonplaat uit met die muziek, in verschillende stijlen. In 2008 werd het stadion van betaalvoetbalclub FC Twente omgedoopt in De Grolsch Veste. Bekende slogans van Grolsch waren; "Bierkenners vragen: Grolsch", "Op een dag drink je geen bier meer, maar drink je Grolsch".

Tijdens de vuurwerkramp op 13 mei 2000 werd de brouwerij in Enschede zwaar getroffen en moest de bierproductie uitwijken naar elders. Onder meer brouwerij Hertog Jan nam tijdelijk een deel van de Grolsch-productie over. In 2004 werd op de grens van Usselo en Boekelo een nieuwe brouwerij geopend, als vervanging van de vestigingen in Enschede en Groenlo. De bouw werd enkele jaren vertraagd door protesten van omwonenden. Vanaf voorjaar 2005 wordt de gehele productie gemaakt op deze nieuwe locatie en werden de andere vestigingen gesloten.

Op 18 april 2007 legde de Europese Commissie een boete van bijna 32 miljoen Euro op aan Grolsch vanwege verboden prijsafspraken met drie andere brouwers. Bij inspecties had de Commissie aantekeningen gevonden van geheime besprekingen waarin de bierverkopen aan supermarkten, hotels, restaurants en cafés werden verdeeld. De afspraken, die op het hoogste niveau van de organisaties werden gemaakt, omvatten ook de goedkope private labels en kortingen aan kasteleins. Eurocommissaris voor Mededinging Neelie Kroes noemde het samenspannen van brouwers om de Nederlandse markt onder elkaar te verdelen en de prijzen op te drijven een duidelijke schending van de regels. Volgens de commissaris probeerden de vier hun sporen te verbergen door codenamen te gebruiken, waaruit blijkt dat de bierbrouwers wisten dat hun afspraken illegaal waren.[18] De andere betrokken brouwerijen waren Heineken (219 miljoen boete), Bavaria (23 miljoen boete) en InBev. Deze laatste firma ontliep een boete door informatie te verstrekken over het kartel en over andere brouwers in de EU-markt die "doorslaggevend" was in het onderzoek. De vier brouwers hadden vrijwel de gehele Nederlandse biermarkt in handen, met een aandeel van ongeveer 50 procent voor Heineken en 15 procent voor elk van de andere drie.

De brouwerij brouwt van oorsprong drie soorten bier: Pilsener, Oud bruin en Bokbier (Herfstbok en Premium Lentebok). In latere jaren werden daar andere varianten aan toegevoegd, waaronder Het Kanon, een extra zwaar bier met 11,6% alcohol, en Grolsch 2.5 een licht bier met 2.5% alcohol met nog de twee varianten, Lemon en Pink Grapefruit. In 2005 is hier onder andere het bier Premium Blond aan toegevoegd. Premium Blond is licht gerijpt, heeft een lichte frisse pilssmaak en 30% minder calorieën dan Premium Pilsner. Later in 2005 is Grolsch Premium Weizen aan het assortiment toegevoegd, een naar Duitse stijl gebrouwen Weizen met 5,5% alcohol. Binnen de Weizen wordt ook onderscheid gemaakt tussen de 'originele' Grolsch Premium Weizen en sinds 2007 de Dunkel Weizen, een bovengistend amberkleurig bier met een lichte karamelsmaak.

In het alcoholvrije segment is Grolsch vertegenwoordigd met Grolsch Premium Malt, vroeger Special Malt geheten. Daarnaast maakt men ook het alcoholarme biertje Stender. Grolsch heeft ook enige tijd het mix-biertje Zinniz uitgebracht, maar dit product werd geen succes. Het verdween daarom weer uit het assortiment.

Voor de export brouwt Grolsch Amsterdam Explorator, Amsterdam Mariner en Explorator of Holland. Sinds 2006 brouwt Grolsch ook het Portugese bier Tagus in opdracht van de Portugese brouwer Cereuro. Grolsch brouwde al langer het Amerikaanse Miller Genuine Draft voor de Europese markt.

Naast de permanente bieren brengt Grolsch ook seizoens- of gelegenheidsbieren uit, die slechts tijdelijk beschikbaar zijn en soms slechts regionaal in Oost-Nederland (Noaber). Voorbeelden hiervan zijn onder andere Calixtus, Picardijn, Finale, Zomergoud, Wintervorst, Gister, Vandaag, Morgen, Noaber en Musketier.

• Grolsch Premium Pilsner (5% alc.vol.)
• Grolsch Puur Weizen (5,5% alc.vol.)
• Grolsch Frisse Lentebok (7% alc.vol.)
• Grolsch Rijke Herfstbok (6,5% alc.vol.)
• Grolsch Kristalheldere Zomerbok (6,4% alc.vol.) (vanaf 2018)
• Grolsch Kruidige Winterbok (7,5% alc.vol.) (vanaf winter 2016)
• Grolsch Krachtig Kanon (11,6% alc.vol.)
• Grolsch Kruidige Pale Ale (6% alc.vol.)
• Grolsch Milde Amber (5% alc.vol.)
• Grolsch Kornuit (5% alc.vol.)
• Grolsch 0.0% (alc. vrij) (vanaf 2017)
• Grolsch Radler in verschillende variëteiten (2% alc.vol.)
• De Klok Blond (4,2% alc.vol.) (Voorheen Grolsch Premium Blond)
• De Klok Radler
• Miller Genuine Draft (4,3% alc.vol.) (Alleen voor de Ierse markt, inclusief Noord Ierland)
• Grolsch kruidige Tripel (vanaf september 2018)
• Grolsch Fris bittere IPA (5,5% alc.vol.)(sinds 2020)

• Lijst van Nederlandse brouwerijen
• Lijst van Nederlandse bieren

• Officiële website

Zie de categorie Grolsch van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Actieve brouwerijen en brouwerijhuurders in de provincie Overijssel
Berghoeve Brouwerij · Koninklijke Grolsch NV · Brouwerij Hettinga Bier · DAVO Bieren · Huttenkloas · Brouwerij Mommeriete · Bierbrouwerij De Pauw · Sallandse Landbier Brouwerij · Twentse Bierbrouwerij · Witte Klavervier