Geschiedenis van het Oude Egypte
In de geschiedenis van Egypte begint de periode van het oude Egypte (3300 – 332 v.Chr.) waar de prehistorie van Egypte eindigde. Deze periode werd opgevolgd door de periode van Macedonisch Egypte en Ptolemeïsche rijk (332 – 30 v.Chr.).
Bestuur, periodes
Onder het oude Egypte, ook wel faraonisch Egypte genoemd, wordt doorgaans verstaan de beschaving of beschavingen in Egypte tussen circa 3300 v.Chr. en 332 v.Chr. Sommigen stellen dat rond 3300[1] v.Chr. Egypte werd verenigd tot één staat; volgens anderen zou pas koning Narmer rond 3100 v.Chr. heel huidig Egypte onder zijn macht hebben verenigd, en de stad Memphis hebben gesticht, die vermoedelijk zijn hoofdstad werd. Weer anderen stellen dat koning Menes (3032-3000 v.Chr.) als eerste Egypte in één rijk verenigde[2]. De hoofdstad of –steden zouden tot 332 v.Chr. vaak van plaats veranderen.
Historici hebben de 27 eeuwen vanaf Menes (3032 v.Chr.) verdeeld in periodes, verwijzend naar het feit dat Egypte soms verenigd was in één rijk (vroeg-dynastieke periode, Oude Rijk, Middenrijk, enz.) en tussenperiodes waarin dit niet het geval was:
- Proto-dynastieke periode, ook wel dynastie 0 of Naqada III genoemd (ca. 3300-3032 v.Chr.)
- Vroeg-dynastieke periode (ca. 3032-2639 v.Chr.) = 1e - 3e dynastie
- Oude Rijk (ca. 2639-2216 v.Chr.) = 4e - 6e dynastie
- Eerste tussenperiode (ca. 2216-2040 v.Chr.) = 7e - 10e dynastie
- Middenrijk (ca. 2040-1793 v.Chr.) = 11e - 12e dynastie
- Tweede tussenperiode (ca. 1793-1550 v.Chr.) = 13e - 17e dynastie
- Nieuwe Rijk (ca. 1550-1070 v.Chr.) = 18e - 20e dynastie
- Derde tussenperiode (ca. 1070-712 v.Chr.) = 21e - 24e dynastie
- Late periode (712-332 v.Chr.) = 25e - 31e dynastie
Levensonderhoud, cultuur
De oude Egyptenaren verbouwden emmertarwe (een verwante van tarwe), gerst, gierst, fenegriek, dadels, wilde vijgen, druiven en vlas; men fokte vee verwant aan de Afrikaanse zeboe, ezels, varkens, geiten en schapen; men harpoeneerde vis uit de Nijl, en strikte watervogels[3].
Rond 3000 v.C. werd het Egyptische hiërogliefenschrift ontwikkeld.
Het oude Egypte kende een kleine elite van koningen, edelen en priesters[3].
Piramides
Koning Djoser (regerend 2690-2670 v.Chr.) was de eerste farao van wie bekend is dat hij zich liet begraven in een piramide als grafmonument. Na hem zouden nog tot ongeveer 1600 v.Chr. koningen in piramides begraven worden. In totaal zijn er vandaag circa tachtig piramides in Egypte over. Over piramides werd wel verondersteld en beweerd dat ze door slaven zijn gebouwd; tegenwoordig gaat men er echter van uit dat ze, onder leiding van speciaal opgeleide deskundigen, werden gebouwd door boeren, tegen beloning, in het seizoen dat er op het land geen werk was.
Imperialisme
Rond 2600 v.Chr. (4e dynastie) voerden koningen militaire expedities uit naar Koesj in Nubië (= huidige Zuid-Egypte en Noord-Soedan), met als doel mijnbouw en handel in, of verwerven van ivoor, goud, wierook etc.. Rond 2000-1800 v.Chr. (Middenrijk) werd de controle over Nubië versterkt middels expedities en forten aan de grenzen, wegens bovengenoemde producten, en ook mirre, oliën, etc..
De Sinaï werd rond 2000-1800 v.Chr. geëxploreerd voor turquoise en andere kostbare gesteenten. Tussen 1580 en 1085 v.Chr. (Nieuwe Rijk) breidden de Egyptenaren ook hun gezag uit richting Syrië[3][4], dat wil zeggen de Levant.
Religie
Traditioneel vereerde de Egyptenaar een groot aantal goden. Farao Amenhotep IV (ca. 1351-1333 v.Chr.) liet alleen nog toe dat Aton, de zonneschijf, als god werd aanbeden, en hij veranderde zijn naam in Achnaton. Zijn opvolger Toetanchaton (1333-1323 v.Chr.) herstelde de traditionele religie en veranderde zijn naam in Toetanchamon. Ook deze naam verwijst naar een god, namelijk Amon.
Invasies Hyksos en Assyriërs
Vanaf ongeveer 1793 v.Chr. is er een instroom van immigranten uit Palestina. Tussen ongeveer 1730 en 1580 v.Chr. overheersten deze Aziatische nomaden te paard Egypte[3], of delen van Egypte[5], met name het noorden. De Egyptische naam voor deze mensen: hekaw-khasut (‘heersers uit vreemde landen’) werd in het Grieks verbasterd tot Hyksos. Rond 1550 v.Chr. verdreef Ahmose I de Hyksos definitief[6].
Ca. 667-664 v.Chr. beheersen de Assyriërs Egypte tot aan Thebe. De Egyptische koning Necho II begon rond 600 v.Chr. aan een kanaal tussen de Nijl en de Rode Zee, het is echter niet duidelijk of hij het zelf voltooide[7].
Perzische overheersing
In 526-525 v.Chr. veroverde de Perzische Achaemenidische vorst Cambyses II Egypte en ook deels Nubië[7][8]. Hiermee werd Egypte onderdeel van een groot kosmopolitisch rijk dat enige tijd zou strekken tot aan de Indus[7]. Keizer Darius I, opvolger van Cambyses, renoveerde Necho II’s kanaal, waaruit het belang blijkt van Egypte als schakel in de handelsverbindingen binnen het Achaemenidische rijk[7]. Ook bouwde Darius enkele tempels in Egypte, waaronder de tempel van Hibis in de Kharga-oase[9].
Na 404 v.Chr. wisten de Egyptenaren met Griekse hulp, hun onafhankelijkheid te heroveren op de Perzen[7]. De Achaemenidische Artaxerxes III wist echter in 343 v.Chr., met Griekse huurlingen[7], Egypte weer te heroveren[10].
- De hierop volgende periode in de geschiedenis van Egypte is die van Macedonisch Egypte en Ptolemeïsche rijk (332 – 30 v.Chr.)
Bronnen en voetnoten
Dit artikel is, tenzij anders aangegeven, in juni 2011 gebaseerd op de Wikipedia-artikelen prehistorisch Egypte, oude Egypte, Lijst van heersers over Egypte, de artikelen die de deelperiodes behandelen zoals ‘vroeg-dynastieke periode’, en doorgelinkte artikelen zoals die betreffende dynastieën (zie balk rechts op deze pagina), koningen, etc.
|
Externe links
- (en) The Ancient Egypt Site, www.ancient-egypt.org.
- (en) Egyptian History, ancientneareast.tripod.com.
- (en) The Nile file (‘Het Dossier van de Nijl’) — een interactieve inleiding op Oud Egypte voor kinderen (en volwassenen); liverpoolmuseums.org.uk.
- (en) Brian Brown (ed.) (1923) The Wisdom of the Egyptians. New York: Brentano's
- (en) Texts from the Pyramid Age Door Nigel C. Strudwick, Ronald J. Leprohon, 2005, Brill Academic Publishers
- (en) Ancient Egyptian Science: A Source Book Door Marshall Clagett, 1989
Zie ook
Zie de categorie Oude Egypte van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Egyptologie |
---|
Architectuur · Egyptische taal · Egyptologie · Farao · Geografie · Geschiedenis · Hiërogliefen · Kunsten · Mythologie · Personen · Wetenschap |