Gerechtelijk gebied
Een gerechtelijk gebied (ressort) in België is de verzameling van een aantal gerechtelijke arrondissementen in één omschrijving, om redenen van organisatie van een beroepsprocedure.
Een gerechtelijk gebied beschikt over territoriale jurisdictie binnen zijn grondgebied. De organen worden hoven genoemd en de uitspraken die geveld worden zijn arresten.
België telt 5 gerechtelijke gebieden:
- Gerechtelijk gebied Antwerpen: voor de provincies Antwerpen en Limburg (hoofdplaats: Antwerpen) en omvat zo'n 2,5 miljoen inwoners
- Gerechtelijk gebied Bergen: voor de provincie Henegouwen (hoofdplaats: Bergen) en omvat zo'n 1,3 miljoen inwoners
- Gerechtelijk gebied Brussel: voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de provincies Vlaams-Brabant en Waals-Brabant (hoofdplaats: Brussel) en omvat zo'n 2,6 miljoen inwoners
- Gerechtelijk gebied Gent: voor de provincies West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen (hoofdplaats: Gent) en omvat zo'n 2,5 miljoen inwoners
- Gerechtelijk gebied Luik: voor de provincies Luik, Namen en Luxemburg (hoofdplaats: Luik) en omvat zo'n 1,8 miljoen inwoners
Geschiedenis
Ten tijde van de Belgische onafhankelijkheid telde België slechts twee Hoven van Beroep : dat van Brussel bevoegd voor de westelijke vijf provincies Antwerpen, Brabant, Henegouwen en West- en Oost-Vlaanderen en dat van Luik voor de oostelijke provincies Limburg, Luik, Namen en Luxemburg. Deze opdeling dateerde van 1800, met één uitzondering: tijdens de Franse periode viel de provincie Luxemburg (département des Forêts) onder het hof van beroep van Metz. (loi du 27 ventôse an VIII (18.03.1800) sur l'organisation des tribunaux, Collection complète des lois ... Duvergier, tome XII, p. 151)
De Grondwet van 1831 voorzag de oprichting van een derde Hof van Beroep (art. 104) en met de wet van 4 augustus 1832 (loi organique de l'ordre judiciaire, Pasinomie, tome XIII, p. 465) werd dat van Gent opgericht voor de provincies West- en Oost-Vlaanderen (ten nadele van dat van Brussel dat de provincies Antwerpen, Brabant en Henegouwen behield).
De gerechtelijk gebieden / Hoven van Beroep van Antwerpen en van Bergen werden eind 1974 opgericht door de grondwetswijziging van 28 mei 1970 (Belgsich Staatsblad, 1 juli 1970) en de wet van 26 juni 1974 betreffende de inwerkingtreding en de uitvoering van artikel 104 van de Grondwet (Belgisch Staatsblad, 6 juli 1974). Daarvoor behoorden de provincies Antwerpen en Henegouwen bij het gerechtelijk gebied / Hof van Beroep van Brussel en Limburg bij dat van Luik.
Gerechtelijke hiërarchie
- Oude indeling voor de hervorming van 1 maart 2013:
Rechtsbronnen: | Belgische Grondwet · verdrag · bijzondere wet · wet, decreet, ordonnantie · rechtspraak · rechtsleer · gewoonterecht · algemene rechtsbeginselen · billijkheid |
Publiekrecht: | staatsrecht · strafrecht · gerechtelijk recht · bestuursrecht · fiscaal recht · sociale zekerheidsrecht |
Privaatrecht: | burgerlijk recht · arbeidsrecht · economisch recht · insolventierecht · vennootschapsrecht |
Rechtbanken: | Hof van Cassatie · Grondwettelijk Hof · Raad van State hof van beroep (5) (Marktenhof) · arbeidshof (5) · arbeidsrechtbank (9) · ondernemingsrechtbank (9) · hof van assisen (11) · arrondissementsrechtbank (12) · rechtbank van eerste aanleg (12) (burgerlijke rechtbank, correctionele rechtbank, strafuitvoeringsrechtbank, raadkamer, onderzoeksrechter, beslagrechter, familierechtbank, jeugdrechtbank) · politierechtbank (15) · vredegerecht (187) Brussels International Business Court |
Territoriale indeling: | gerechtelijk gebied · gerechtelijk arrondissement · gerechtelijk kanton |
Juridische actoren: | advocaat · assessor · benadeelde persoon · burgerlijke partij · gerechtsdeurwaarder · griffier · Ministerie van Justitie · notaris · Openbaar Ministerie (ook parket) · pleitbezorger · rechter · referendaris · stafhouder |
Primair recht: | VEU · VWEU · Handvest van de grondrechten van de Europese Unie |
Secundair recht: | verordeningen · richtlijnen · besluiten · aanbevelingen · adviezen |
Rechtbanken: | Gerecht · Hof van Justitie van de Europese Unie · Gerecht voor ambtenarenzaken van de Europese Unie |
Verdragen: | Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens |
Rechtbanken: | Europees Hof voor de Rechten van de Mens |
Rechtsbronnen: | verdrag · rechtspraak · rechtsleer · gewoonterecht · algemene rechtsbeginselen |
Rechtstakken: | internationaal publiekrecht · internationaal privaatrecht |
Rechtbanken: | Benelux-Gerechtshof · Internationaal Gerechtshof · Internationaal Strafhof |