Gebedsgenezing

Gebedsgenezing (ook spirituele genezing) is het pogen mensen te genezen door tussenkomst van een religieus geïnspireerde genezer of predikant, die via het aanroepen van bovennatuurlijke krachten tot het herstel van lichamelijke of psychische aandoeningen tracht te komen. Het omvat een groot scala aan gebruiken in verschillende culturen, die naast of soms in plaats van de geneeskunde worden toegepast.

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Christelijke gebedsgenezing

In het christendom is de beoefening van gebedsgenezing, ook wel genoemd de dienst der genezing, geen gemeengoed.

In het Nieuwe Testament staan voorbeelden van Jezus Christus die zieken en blinden genas, en oproepen aan zijn volgelingen om dit ook te doen. Zo staat in Matteüs 10, de verzen 7 en 8: "Gaat en predikt en zegt: Het Koninkrijk der hemelen is nabijgekomen. Geneest zieken, wekt doden op, reinigt melaatsen, drijft boze geesten uit". Marcus 16:17 vermeldt, sprekende over de volgelingen van Jezus: "Op zieken zullen zij de handen leggen en zij zullen genezen worden". Voor zover het betrekking heeft op zieken die zelf christen zijn, wordt in Jakobus 5:9 een oproep gedaan om de 'oudsten der gemeente' tot zich te roepen 'opdat zij over hem een gebed uitspreken en hem met olie zalven in de naam des Heren'.

In het protestantisme is er met de opkomst van de pinksterbeweging en de charismatische beweging ook binnen de traditionele kerken hernieuwde aandacht gekomen voor gebedsgenezing en ziekenzalving.[1] Er is een beweging gekomen van kleinere en grotere bijeenkomsten met een open karakter (in de zin van interkerkelijk en toegankelijk voor gelovigen en niet- of andersgelovigen), waarin aan de nieuwtestamentische oproepen tot genezing gevolg wordt beoogd te geven. Bekende christelijke gebedsgenezers zijn Benny Hinn, T.B. Joshua, Thomas Lee Osborn, Johan Maasbach (1918-1997) en Jan Zijlstra.

Al langer bestaat de traditie van de christelijke bedevaart. Met name aanhangers van het rooms-katholicisme trekken naar oorden waaraan heilzame werkingen worden toegeschreven, vaak omdat er een Mariaverschijning zou hebben plaatsgevonden. Voorbeelden hiervan zijn Lourdes, Fátima, Kevelaer, Banneux en Medjugorje. De Rooms-Katholieke Kerk zelf heeft wel strikte richtlijnen om de betrouwbaarheid en feitelijkheid van getuigenissen van 'wonderbaarlijke' genezingen vast te stellen, voordat tot officiële erkenning daarvan wordt overgegaan.

Kritiek binnen en vanuit het christendom

Gebedsgenezing vormt een heet hangijzer binnen het christendom. Er zijn veel discussies over bijvoorbeeld de vraag of men op basis van Bijbelse principes lichamelijke genezing mag verwachten en welke conclusies mogen worden getrokken uit het wel of niet genezen raken van een patiënt.[2][3][4]

Christenen zelf maken een onderscheid tussen christelijk en paranormaal gebedsgenezen. Christelijke gebedsgenezers vragen of de persoon in kwestie door Jezus Christus mag worden genezen. Paranormale gebedsgenezers vragen aan een goddelijke of universele kracht om de personen te genezen. Vanuit orthodox-christelijk oogpunt krijgen deze paranormale gebedsgenezers niet de kracht door Jezus, maar door kwade krachten die niet van God afkomen (vaak occulte krachten genoemd).[5] Sommige christenen bestempelen ook gebedsgenezing door vooral hun charismatisch geïnspireerde geloofsgenoten als occult of demonisch.[6]

Dick Kruijthoff

De Nederlandse huisarts Dick Kruijthoff pleit voor een protestantse tegenhanger van de rooms-katholieke kerkelijke medische commissie die bepaalt of een genezingsverhaal in een kerkelijke bediening als wonder gezien wordt.[7] In 2009 en 2010 verschenen er twee artikeltjes in de Trouw geschreven door chef-redacteur religie & filosofie Emiel Hakkenes[8] over Kruijthoff, een gelovig christen die in het verleden weleens zijdelings met gebedsgenezingsbijeenkomsten te maken heeft gehad.[9]

In 2009 stond in Trouw dat Kruijthoff geloofde dat Janneke Vlot, die een gebedsbijeenkomst bezocht had en een van zijn patiënten was, door God van posttraumatische dystrofie genezen was. Hij zei daarbij wel dat niemand dat kan bewijzen.[9]

Het Algemeen Dagblad schreef in 2007 dat een woordvoerder van het Erasmus Medisch Centrum bevestigde dat er "geen medische verklaring" voor de genezing van Janneke Vlot was[10] en dat de artsen van het Erasmus Medisch Centrum het "een medisch wonder" noemden,[11] en kondigde een nieuwe genezingsdienst aan waarop de voormalig patiënte zou spreken.[12] De dominee van de Levend Woord Gemeente in Gorinchem hoopte op meer genezingen tijdens deze dienst.[11] Deze dienst werd zo druk bezocht dat er zelfs een file door ontstond.[13]

Mei 2007 verklaarde Frank Huygen, hoofd van het Pijnbehandelcentrum Erasmus Medisch Centrum en behandelend geneesheer van Janneke Vlot, in de Volkskrant dat bij deze specifieke ziekte spontane genezingen regelmatig voorkomen.[14]

In 2010 liet de huisarts Dick Kruijthoff in dagblad Trouw optekenen dat hij, na een oproep daartoe, ervaringsverhalen toegezonden had gekregen en dat uit een aantal ervan bleek dat gebedsgenezer Jan Zijlstra verwachtingen wekt die niet uitkomen, wat volgens hem ertoe kan leiden dat mensen beschadigd raken.[7] Ook meldde Kruijthoff dat hij het genezingsverhaal van een afgescheurde schouderpees van een patiënt van een andere huisarts die een gebedsgenezingsbijeenkomst had bezocht niet kon verklaren. De patiënt zelf schreef het gebeurde aan Jezus toe.[7] In een reactie noemde Joke van Saane, godsdienstpsycholoog aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, de claim dat de genezing van een afgescheurde schouderpees met een gebedsgenezingsbijeenkomst te maken zou hebben opmerkelijk omdat de meeste gebedsgenezingsverhalen over vage, onbegrepen klachten gaan.[15]

Paranormale gebedsgenezing

Genezingsgebruiken op basis van diverse soorten spiritualiteit kunnen worden gevonden in de antroposofie, reiki, acupunctuur, sjamanisme, bij magnetiseurs en vele andere verschijnselen en personen. Niet altijd worden er daadwerkelijk gebeden uitgesproken, wel wordt er een beroep gedaan op krachten die buiten de zintuiglijke waarneming vallen. Bekende spirituele gebedsgenezers in Nederland zijn Greet Hofmans, Gerard Croiset en Jomanda.

Wetenschappelijke bevindingen

Gebedsgenezing is meerdere malen wetenschappelijk getest, dit heeft geen bewijzen van enige effectiviteit opgeleverd.[16]

Francis Galton publiceerde al in 1872 statistisch onderzoek naar de eventuele werkzaamheid van gebed. Hij concludeerde onder andere dat het wekelijkse bidden in de Engelse kerken voor de gezondheid van de leden van de koninklijke familie niet zorgde voor een langere levensduur ten opzichte van de gewone bevolking en dat kerken even vaak getroffen worden door aardbevingen en blikseminslag en even vaak afbranden als andere, qua grootte vergelijkbare, gebouwen. Ook in 1965 is er onderzoek gedaan naar eventuele effectiviteit van gebedsgenezing. Er waren geen aantoonbare verschillen tussen patiënten voor wie gebeden werd en patiënten die dachten dat er voor ze gebeden werd.[17]

Kritiek op gebedsgenezing hangt vaak samen met de vaststelling dat gebedsgenezers wanhopige mensen (on)gewild valse hoop geven. De bekende skepticus James Randi, stelt in zijn boek The Faith Healers dat gebedsgenezing een kwakzalverspraktijk is, waarin de zogeheten 'genezers' bekende niet-bovennatuurlijke illusies gebruiken om goedgelovige mensen te bedriegen, om hun dankbaarheid, vertrouwen, en vooral hun geld te verkrijgen.[18]

In 1999 publiceerde Archives of internal medicine, een medisch tijdschrift, een artikeltje waarin geclaimd werd dat er bewijs was dat gebedsgenezing werkt[19] Sceptici zijn van mening dat het artikel getuigt van gebrek aan wetenschappelijk doorzicht.[20] Datzelfde jaar werd in The Lancet een uitgebreide studie gepubliceerd naar eventuele effecten van geloof en bidden op de gezondheid. De conclusie was dat de claim dat religieuze activiteit leidt tot een betere gezondheid ongefundeerd is.[21]

Dat bidden voor anderen niet werkt, is overvloedig wetenschappelijk bewezen. Een grote, goed gecontroleerde studie kwam tot de conclusie dat het zelfs negatief kan uitwerken op ernstig zieken. Deze (statistisch significante) studie werd uitgevoerd op drie keer 600 hartpatiënten die een coronaire bypassoperatie ondergingen. Er werd in drie groepen ingedeeld. Zonder dat ze wisten voor wie, werd er voor groep 1 gebeden, voor groep 2 niet. Er was geen verschil in het aantal complicaties. Groep 3 wist dat er voor hen gebeden werd. Deze groep had de meeste complicaties.[22][23]

De Vereniging tegen de Kwakzalverij stelde in 2006: "Nuchtere wetenschappers hebben (...) tot dusver van gebed nooit echte genezingen kunnen vaststellen". Volgens een scribent van de organisatie bleken 'zogenaamd wetenschappelijke bewijzen' tot dan toe te berusten op 'bedrog of op ernstige fouten in de opzet van het onderzoek'.[24] Sommige gebedsgenezers beweren ziekten te kunnen genezen zoals kanker.[14] Wanneer dit gepaard gaat met extreme (geestelijke) afhankelijkheid bij een zieke, tot een houding van anti-geneeskunde bij de gebedsgenezer (of de neiging om zelf ook diagnoses te stellen), vrezen geneeskundigen dat de patiënt een mogelijk adequate behandeling aan zich voorbij laat gaan.

Zie ook
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.