Gat van Boötes
Het Gat van Boötes is een extreem uitgestrekt gebied in het heelal waarin nauwelijks sterrenstelsels voorkomen en de titelhouder wanneer het gaat om de grootst ontdekte superholte. Het heeft een redelijk ronde vorm en een diameter van circa 330 miljoen lichtjaar. Vermoedelijk ligt het op een afstand van 575 miljoen lichtjaar van de Aarde. Het Gat van Boötes dankt zijn naam aan het sterrenbeeld Boötes (Nederlands: Ossenhoeder), het sterrenbeeld waarin het gat is gelegen. Het centrum van het gat ligt ongeveer bij rechte klimming 14u 50m en declinatie 46°.
Extreem leeg
Het Gat van Boötes is een enorm stuk lege ruimte. De kans om één ster over een afstand van een lichtjaar tegen te komen, is 0,00000000000000000015 %.
Ontdekking
Het Gat van Boötes werd in 1981 ontdekt door Robert Kirshner, een Amerikaanse hoogleraar astronomie aan de Harvard University. Vermoedelijk is het in de loop van miljarden jaren ontstaan doordat kleinere superholtes samenklonterden. Dit is vergelijkbaar met wat er gebeurt in een zeepbel, waarin kleine bellen zich in (korte) tijd samenklonteren tot grotere. Na de ontdekking werd het Gat van Boötes bestudeerd door een aantal andere astronomen. Zij ontdekten dat het gat niet helemaal vrij van sterrenstelsels is. In 1987 werd bekend dat zich in de kern minimaal acht sterrenstelsels moesten bevinden. Twee jaar later werd bewezen dat het Gat van Boötes minimaal 26 sterrenstelsels moest bevatten. Sindsdien zijn er circa 60 sterrenstelsels ontdekt, die zich allemaal op een lijn in het centrum van het Gat van Boötes bevinden.
Afmetingen
Het Gat van Boötes is astronomisch groot en daardoor letterlijk onvoorstelbaar. De diameter ervan is 2500 keer zo groot als die van de Melkweg, die een diameter van circa 100.000 lichtjaar heeft. Sterren zijn nagenoeg onvindbaar. Naar schatting is een reis van tientallen miljoenen jaren op lichtsnelheid nodig om minstens één ster aan te treffen. In de Melkweg zou een ruimtereis op lichtsnelheid per kubiek lichtjaar gemiddeld acht sterren per seconde opleveren, oftewel 1 ster per 0,00000025 kubiek lichtjaar. De dichtheid (aantal sterren per kubiek lichtjaar) van het Gat van Boötes bedraagt 240, dat van de Melkweg 4.000.000.
Lege en volle ruimte naast elkaar
Vlak naast het Gat van Boötes ligt onder meer het Hercules Supercluster. Hiermee wordt bewezen dat het heelal zich continu uitbreidt, waarbij onwillekeurig het ene stuk ruimte anders wordt beïnvloed dan het andere. Sterren en sterrenstelsels klonteren in de loop van miljarden jaren samen en vormen een geheel, zoals het Hercules Supercluster, en ‘trekken’ andere gebieden leeg, waardoor enorme superholtes ontstaan zoals het Gat van Boötes.
Bronnen, noten en/of referenties
|