Fred Kaps

Bongers kwam samen met zijn ouders en twee jongere broers, Lou en Joop, in Utrecht wonen toen hij 9 jaar oud was. Zijn vader ging werken bij Rutecks, een bekend cafetaria/lunchroom. Bram ging naar de lagere school Puntenburg achter het Centraal Station.

Van zijn kapper leerde hij als schooljongen de eerste goocheltrucjes. Hij was elke week bij de kapper te vinden, voor de trucs maar ook voor de dochter van de kapper: zijn toekomstige vrouw. Na de MULO wilde zijn vader dat hij reclametekenaar werd, maar Bongers wilde van zijn hobby zijn beroep maken. Uit een beroepentest bleek dat hij zeer creatief was. Het advies was kunstacademie, maar er werd ook aangegeven dat hij het als goochelaar ver zou kunnen schoppen.

Onder de naam Valdini trad hij op op bruiloften en partijen. Later, onder de naam Mystica, vermaakte hij Nederlandse militairen. Toen hijzelf in dienst moest werd hij bij een cabaretgroep ingedeeld. Hij trad op voor de Nederlandse troepen die in Indonesië het herstel van het koloniaal gezag bevochten. Door de optredens daar behield hij zijn passie en vingervlugheid.

Bongers kwam na zijn diensttijd moeilijk aan werk, totdat hij in 1950 de Grand Prix voor goochelaars won. Dit wereldkampioenschap werd het begin van optredens over de hele wereld. Hij trad onder andere op in de Ed Sullivan Show in de Verenigde Staten op 9 februari 1964. Toevallig was dit ook de uitzending waarin The Beatles hun debuut maakten op de Amerikaanse televisie. Kaps stond direct na het optreden van de popgroep geprogrammeerd. De uitzending was met ruim 73 miljoen kijkers een van de best bekeken programma's in de Amerikaanse televisiegeschiedenis. De goochelaar trad verder op voor leden van het koninklijke huis in het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Hij kreeg een contract bij Wim Kan. In 1963 had de magiër een eigen programma op de Nederlandse televisie, Fred's Kapsalon genaamd.

Kaps is de enige ter wereld die drie maal wereldkampioen werd bij de Fédération Internationale des Sociétés Magiques Grand Prix.[1][2] (Barcelona 1950, Amsterdam 1955 en Luik 1961). Daarnaast werd hij uiteindelijk tweemaal nationaal kampioen goochelen (Arnhem 1950 en Enschede 1959).

Zijn laatste optreden vond plaats in de nachtclub Folies Russe in Monte Carlo in 1980.[3] Vingervlugheid was het kenmerk van Kaps. Maandenlang oefende hij een truc voordat hij deze op het podium durfde uit te voeren. Kaps was niet de man van de grote effecten maar van de verfijning. Hij viel op door zijn beschaafde presentatie. In een onberispelijk pak, haar keurig gekamd en een smetteloos wit overhemd was hij een persoonlijkheid op het podium. Geen grote theatrale gebaren of reusachtige imposante rekwisieten, met bescheiden gebaren en een innemende glimlach wist hij het publiek te boeien. Hij acteerde vaak verbazing over zijn eigen trucs.[4] In 1980 werd Kaps onderscheiden door de Academy of Magical Arts te Hollywood en tegelijkertijd werd hij gediagnosticeerd met kanker.

Kaps blonk zowel uit in het grote werk op de bühne als in de micromagie. Hij was een meesterlijk manipulator en groot in de cartomagie. Zelf ontwierp hij vele originele effecten. Met goochelstokken, kaarten, dollar-kaps-biljetten, kaarsen, munten, zeepbellen, balletjes, dobbelstenen en sjaaltjes vermaakte hij zijn publiek. Zijn trucs waren snel en onnavolgbaar. De meeste indruk maakte het kleine zoutvaatje waaruit hij een onuitputtelijke voorraad zout tevoorschijn toverde.

De Fred Kaps Ring is een goochel- en vriendenclub, vernoemd naar de grootmeester. Het is de enige Nederlandse ring van de International Brotherhood of Magicians. Deze club houdt haar bijeenkomsten in het Magic Art Center (MAC) in Bennebroek. Aan personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de goochelkunst wordt de zogeheten Fred Kaps Award uitgereikt. Halverwege jaren '90 ontving Marconick deze zelden uitgereikte prijs.[5] In 2012 werd de prijs toegekend aan Eric Eswin.[6]

Kaps overleed op 54-jarige leeftijd en werd maandag 28 juli 1980 gecremeerd in Crematorium Daelwijck. In samenwerking met Beeld en Geluid is een dvd uitgebracht met als titel: Fred Kaps, Seeing is Believing!

In Utrecht ligt voor het woonhuis waar hij in 1980 overleed een plaquette ter nagedachtenis. De tekst erop luidt: Verhief goochelen tot KUNST.

Zie de categorie Fred Kaps van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.