Francis Bacon (wetenschapper, 1561)

Francis Bacon, 1e Burggraaf van St Albans (Strand (Londen), 22 januari 1561Highgate, 9 april 1626) was een Engelse filosoof, staatsman, advocaat, jurist, auteur en pionier van de wetenschappelijke methode. Hij werd ook Lord Verulam genoemd. Hij diende zowel als Attorney General als Lord Chancellor van Engeland. Hoewel hij politiek in 1621 in ongenade viel, bleef hij toch extreem invloedrijk door zijn werken, vooral als filosofische advocaat en beoefenaar van de wetenschappelijke methode tijdens de wetenschappelijke revolutie.

Francis Bacon
Bacons handtekening

Bacon wordt de vader van het empirisme genoemd. Zijn werken vestigden en populariseerden inductieve methoden voor wetenschappelijk onderzoek, dat dikwijls de Baconiaanse methode wordt genoemd, of simpelweg de wetenschappelijke methode. Zijn eis voor een geplande procedure van het onderzoeken van alle dingen markeerde een nieuwe draai in het retorische en theoretische kader van de wetenschap, waarvan een groot deel opvattingen van de juiste methodologie tot op de dag van vandaag omgeeft. Zijn toewijding leidde waarschijnlijk tot zijn dood. Dit brengt hem in een zeldzame historische groep van wetenschappers die gedood werden door hun eigen experimenten.

Bacon werd geridderd in 1603, en verkreeg zowel de titel graaf van Verulam in 1618, als burggraaf van St Albans in 1621; omdat hij stierf zonder erfgenamen, stierven beide peerages uit na zijn dood. Het is bekend dat hij stierf aan longontsteking, opgelopen toen hij de effecten van het invriezen van vlees op de houdbaarheid bestudeerde.

Leven

Francis Bacon was de zoon van een gerenommeerd jurist en zijn moeder kwam ook uit een intellectuele familie. Wat opleiding betreft volgde Bacon zijn vaders voetstappen: hij studeerde rechten aan de Universiteit van Cambridge en Gray’s Inn, een van de vier Londense gerechtshoven, die ook studiecentra waren. In Cambridge las hij onder andere werken van Aristoteles en Plato. Het is waarschijnlijk hier dat hij kennis maakte met het gedachtegoed van pre-Socratische denkers. Op het moment dat Bacon de universiteit verliet, had hij het gedachtegoed van Plato verworpen. Toch had hij veel van Plato geleerd.

Vanuit Cambridge vertrok Bacon naar Gray’s Inn om zijn studie rechten te vervolgen. Die studie brak hij af in 1577, omdat hij toen bij de ambassadeur van Frankrijk ging werken. Hij toonde grote nieuwsgierigheid voor allerlei dingen, zoals het verband tussen trilling en geluid. In 1579 overleed Bacons vader. Bacon erfde maar een klein deel van zijn vaders kapitaal (1/50 deel) en zijn financiële situatie werd hierdoor niet beter. Zijn leven werd gekenmerkt door twee ambities: een politieke en een filosofische. In 1621 eindigde zijn politieke carrière doordat Bacon ervan beschuldigd werd steekpenningen te hebben aangenomen. Hij moest hierdoor aftreden.

Werk

Bacon, Sylva sylvarum

Tussen 1607 en 1612 schreef Bacon 12 filosofische werken. Sommige kort, andere nauwelijks begonnen en slechts één is afgemaakt (De sapientia veterum). In 1605 publiceerde hij de Advancement of Learning. Bacon hoopte dat er hierdoor een nieuw soort wetenschap zou ontstaan. Er bleek echter vrij weinig interesse voor. Hij schreef onder andere Thoughts and Impressions waarin hij stelde dat onderzoekers als kleine kinderen moeten zijn en dat zij door experimenten en inductie het alfabet van de natuur kunnen leren.

In New Atlantis (1627) wil Bacon duidelijk de wetenschappers ergens van bewust maken. Hij stelt in dit werk dat er niet doorgegaan moet worden op Plato's rationalistische weg (gebaseerd op deductie vanuit in het intellect ontdekte absoluten), maar dat men de zintuigen moet gebruiken om tot conclusies te komen. Daarnaast is Het nieuwe Atlantis een technologische utopie roman, waarin wetenschap en techniek worden gezien als brengers van vooruitgang. Technische verworvenheden zorgen voor beheersing en aanpassing van de natuur, en uiteindelijk tot vermeerdering van gezondheid, rijkdom en het menselijke geluk.

Bacon werkte tussen 1613 en 1619 aan verschillende stukken die bedoeld zijn voor The New Organon. Hierin vervolgt hij zijn beschrijving van zijn nieuwe inductie-wetenschap:

The senses, to which these particulars are for the most part available, can try the experiment, but only operation can establish the axiom which scientific definition becomes.

In de Instauratio Magna, dat echter nooit afgekomen is, wil Bacon ook zijn visie op de wetenschap en een nieuwe manier van onderzoeken beschrijven.

Wetenschappelijke methode

Bacon heeft inductie gepresenteerd als methode voor wetenschappelijk onderzoek en de werking ervan in detail en met voorbeelden beschreven. Als pionier van het wetenschappelijk experiment en het opbouwen van kennis door empirisch onderzoek heeft hij een grote en blijvende invloed uitgeoefend. Zelf voerde hij weinig experimenten uit, en deed geen significante ontdekkingen. Wel zou zijn overlijden te wijten zijn aan een longontsteking opgedaan tijdens een experiment naar de houdbaarheid van vlees, waarbij hij een stuk gevogelte met sneeuw had ingewreven en volgestopt. Uit zijn Meditationes Sacrae komt het gezegde scientia potentia est (kennis is macht).

Publicaties

Beeld van Francis Bacon door Henry Weekes in Trinity College (Cambridge)
  • Essays, 1597
  • Colours of Good and Evil, 1597
  • Meditationes Sacrae, 1597
  • The Proficience and Advancement of Learning, 1605
  • In felicem memoriam Elizabethae (een lofzang op koningin Elisabeth), 1609
  • Novum Organum, 1620
  • Astrologia Sana
  • The New Atlantis, 1627

Bacon en Shakespeare

De theorie dat Bacon de auteur zou zijn van Shakespeares werken dateert uit het midden van de negentiende eeuw en werd voorgesteld door Delia Bacon, een nazaat van Francis Bacon. Inmiddels is er in academische kringen nog weinig steun voor theorieën die een andere auteur dan de bard van Stratford veronderstellen.

Zie ook

Bronnen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Author:Francis Bacon op de Engelstalige Wikisource.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.