Acteur

Een acteur (vaak actrice voor vrouwen) is iemand die een personage uitbeeldt in een verhaal of rollenspel.

Acteur
Acteurs van de Commedia dell'arte (Antoine Watteau)
ISCO-08	2655
Niveau	Hbo / acad.

Een acteur kan zijn werk doen in een theatervoorstelling of in een film, op televisie, als trainingsacteur tijdens een communicatietraining en hij kan zijn stem lenen aan tekenfilmfiguren en reclameboodschappen. Moderne acteurs kunnen ook een personage in een videospel uitbeelden. Elk van deze disciplines vereist een eigen techniek.

De acteur kan lijken op het personage, maar de twee kunnen ook in allerlei opzichten tot en met leeftijd en sekse van elkaar verschillen. De acteur kan sommige lichamelijke aspecten (bijvoorbeeld een baard of snor, maar in extreme gevallen ook het lichaamsgewicht) van het uit te beelden personage aannemen. Ook kan met schmink een andere gelaatsuitdrukking of zelfs een ander gelaat worden aangenomen, waarbij een pruik kan worden gebruikt om de haardracht aan te passen.

Er is onderscheid in het soort rollen dat een acteur graag speelt of dat hem of haar wordt aangeboden. Iemand als Sylvester Stallone wordt vaak gecast in stoere rollen, terwijl Dustin Hoffman meestal comedy's speelt. De ene acteur is op zijn best in een komische film of blijspel, de ander speelt het liefst klassieke toneeldrama's, hoewel een en dezelfde acteur vaak ook beide vormen beheerst.

Ook voor het spelen in een musical of opera is acteerkunst nodig, naast de muzikale eisen die daaraan worden gesteld.

Over wat acteren precies is en hoe het beste resultaat wordt bereikt, wordt verschillend gedacht. De een ziet het als in de huid van een ander kruipen, terwijl de ander dit verafschuwt en liever alle nodige emoties voor de rol uit de eigen ervaring naar boven haalt (methodacting).

Tot circa 1980 waren de meeste toneelacteurs aangesloten bij een toneelgezelschap. Sinds het verdwijnen van steeds meer van deze veelal gesubsidieerde ensembles en de opkomst van de veelal commerciële vrije producties, zijn de meesten onafhankelijk (freelance). Ze worden ofwel rechtstreeks gevraagd om een rol te spelen, of ze doen mee aan een screentest, waarbij voor een of meer rollen uit verschillende kandidaten gekozen wordt.