Edward Hopper

Hopper creëert in zijn schilderijen een onwerkelijke, desolate sfeer. In veel van zijn schilderijen heerst een psychologische spanning. De mensen op zijn schilderijen zijn nooit gelukkig. Ook wekken de schilderijen een gevoel van "samen maar toch alleen" op.

Als men het gehele oeuvre van Hopper overziet kan men concluderen dat in het overgrote deel van zijn schilderijen de isolatie van het individu centraal staat. In zijn schilderijen wordt zelden contact met een ander persoon gelegd, zelfs al zijn er meerdere personen in het beeld aanwezig. Voorbeelden zijn de werken waar enkele personen in een theater wachten tot de voorstelling begint. Geen van hen is in contact met een ander.

De figuren in de werken van Hopper zijn vaak voor of achter een raam geplaatst wat het isolement compleet maakt, er is wel een buitenwereld, maar daar maakt de persoon geen deel van uit.

Een thema van Hopper is het huis in een landschap. Hoewel het huis vrijwel altijd een voordeur heeft, loopt er geen pad naar deze deur. Het lijkt of het huis niet in het landschap thuishoort. Dit laat weer het isolement van één enkel gebouw in het landschap zien.

Nighthawks (1942) is waarschijnlijk zijn bekendste schilderij. Hierop is een New Yorks café in de nacht geschilderd. Hoewel goed verlicht, ziet het café er niet uitnodigend uit en gaan bezoekers gebukt onder grootstedelijke eenzaamheid. Bij het echte schilderij heeft de achtergrond een donkere groene kleur, waardoor een bedrukte sfeer ontstaat.

Hopper probeerde in zijn werken twee tegengestelde zaken te combineren, wat ook in Nighthawks blijkt. Hij spitste zich toe op de taak om de ‘aan de aarde gebonden zaken’ in hetzelfde schilderij weer te geven als ‘het bovenwereldse of het transcendente’. De combinatie van reflexieve gedachten en de concrete realiteit. Dit valt in zijn schilderijen meestal samen met het afgebeelde interieur van een kamer langs de ene kant en het zicht naar buiten (meestal door een raam) langs de andere kant. Het schilderij Nighthawks is de apotheose van dit motief. Het schilderij brengt twee verschillende domeinen in beeld, maar laat ze naast elkaar bestaan en in elkaar overgaan.

In dit schilderij, zoals in veel van zijn werken, is er ook een gevoel van ‘uitsluiting’, het gevoel dat men het heeft opgegeven om zich te engageren in de maatschappij. In Nighthawks zijn het de afgebeelde personen die zichzelf buitensluiten, maar in andere werken kan het ook over gebouwen gaan. Hopper beeldt dan geïsoleerde, alleenstaande gebouwen af, meestal met ondoorschijnende of afgesloten ramen.

Verschillende door Hopper geschilderde landschappen zijn zichten op Cape Cod, een van de Amerikaanse beau monde vakantieoorden uit de jaren 50 en 60, waar o.a. ook de Kennedy's een buitenverblijf hadden. Deze schilderijen combineren dan ook vaak een opmerkelijk spel van licht en schaduw met de geïsoleerde gebouwen, zeilschepen of vuurtorens, die frequent een thema zijn in Hoppers werk. De schilder, die eigenlijk maar pas in de jaren 30 de erkenning krijgt die hem financiële ruimte geeft, ontwerpt met zijn vrouw Josephine en laat een huis bouwen op Cape Cod, waar hij een atelier in onderbrengt.

Een selectie van Edward Hopper:

In 2004 maakte een tentoonstelling van Hoppers schilderijen een tournee door Europa. De tentoonstelling bezocht Londen (Tate Modern) en Keulen (Museum Ludwig). De overzichtstentoonstelling in Tate Modern trok internationale belangstelling. Niet toevallig kreeg de Antwerpse hedendaagse schilder Luc Tuymans (geboren te Mortsel in 1958) er in 2005 een gelijkaardig "moment de gloire": hij wordt beschouwd als een van de leerlingen van Hopper, onder meer door een gelijkaardig gebruik van licht en donker en een treffend gevoel voor de Amerikaanse realistische stroming uit het interbellum van de twintigste eeuw. Volledigheidshalve dient te worden vermeld dat Tuymans in het algemeen abstracter schildert dan Hopper, waardoor een vergelijking met laatstgenoemde terecht het onderwerp van discussie is.

Van 26 september 2009 tot en met 17 januari 2010 liep de tentoonstelling Modern Life: Edward Hopper en zijn tijd in de Kunsthal Rotterdam in Rotterdam.[1]

• (en) Edward Hopper at the National Gallery of Art
• (en) Artchive
• Edward Hopper op Artcyclopedia met veel links