Eduard VII van het Verenigd Koninkrijk

Voordat hij de troon besteeg hield Eduard de titel prins van Wales en was hij erfgenaam van de Britse troon. Hij was tot 2017 degene die de titel prins van Wales het langst hield in de geschiedenis van Groot-Brittannië, namelijk 59 jaar. Pas in 2017 werd hij hierin gepasseerd door prins Charles. Tijdens de lange periode dat zijn moeder, koningin Victoria, weduwe was, werd Eduard buiten de staatszaken gehouden en mocht hij zich niet bemoeien met de politiek. Hij hield zich deze periode veel met zichzelf bezig, met zijn vele minnaressen, de mode en zijn familie.

De periode waarin Eduard regeerde stond in het Verenigd Koninkrijk bekend als het edwardiaans tijdperk (Edwardian period), de opvolger van de beroemde victoriaanse periode. Het was het begin van een nieuwe eeuw en van vele veranderingen in de technologie, het sociale leven, de opkomst van de luchtvaart en het steeds populairder worden van het socialisme. Ook werd op 27 februari 1900 de Labour Party opgericht. Eduard speelde een rol in de modernisering van de Home Fleet, een onderdeel van de Britse Royal Navy. De Home Fleet beschermde de Britse territoriale wateren. Hij was ook verantwoordelijk voor de reorganisatie van het Britse leger na de Tweede Boerenoorlog die zich afspeelde in Zuid-Afrika, dat toen onderdeel was van het Britse Rijk. Ook al deed Eduard er alles aan om de relaties tussen landen op het Europese continent te verbeteren, vooral de relatie tussen Groot-Brittannië en Frankrijk, waar hij de bijnaam "peacemaker" voor kreeg, toch kon hij niet voorkomen dat in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Dit was dan wel tijdens de regering van zijn zoon, maar dat er een grote oorlog aan kwam, dat was tijdens de regering van Eduard VII al wel zichtbaar.

De huwelijksvoltrekking, vastgelegd door William Powell Frith

Toen Victoria weduwe was geworden, trok ze zich terug uit het publieke leven. Niet lang na de dood van prins Albert regelde ze voor Eduard een reis naar het Midden-Oosten. Eduard bezocht daar Egypte, Jeruzalem, Damascus, Beiroet en Constantinopel. Zodra hij terugkeerde naar Groot-Brittannië, werden de voorbereidingen getroffen voor zijn trouwdag. Eduard en Alexandra traden in het huwelijk in de St. George’s Chapel, Windsor Castle op 10 maart 1863. Eduard was de laatste Britse monarch die in het huwelijk trad terwijl hij prins van Wales was tot 1901. Eduard en Alexandra namen hun intrek in Marlborough House te Londen, de Londense residentie en ze gingen wonen in Sandringham House te Norfolk. Het huwelijk werd met afkeuring in bepaalde kringen aangezien omdat de meeste familieleden van koningin Victoria Duits waren en Denemarken een groot conflict had met een aantal Duitse landen over het grondgebied van Sleeswijk en Holstein, ook wel bekend als de Sleeswijk-Holsteinse kwestie.

Toen Alexandra's vader de troon erfde van Denemarken in november 1863, na de dood van koning Frederik VII, maakte de Duitse Bond van de gelegenheid gebruik om Sleeswijk-Holstein binnen te vallen en te annexeren. Koningin Victoria werd nu aan het twijfelen gebracht of zij en wijlen haar man wel de goede keuze hadden gemaakt voor Eduard. Nadat het echtpaar was getrouwd, heeft ze haar ongerustheid vele malen geuit over hun levensstijl en heeft ze hun sociale leven geprobeerd te dicteren, waaronder de namen van hun kinderen.

Eduard had vele minnaressen tijdens zijn huwelijk. Hij had relaties met actrice Lillie Langtry, Lady Jennie Jerome (moeder van Winston Churchill), Daisy Greville, Gravin van Warwick, actrice Sarah Bernhardt, Alice Keppel, zangeres Hortense Schneider, prostituee Giulia Barucci en met Agnes Keyser. Hoe ver deze relaties werkelijk gingen is niet altijd bekend. Eduard was altijd discreet, maar kon niet voorkomen dat de samenleving veel roddelde over hem en er voortdurend speculaties in de pers verschenen. De laatste minnares van Eduard, de beeldschone Alice Keppel, werd door koningin Alexandra uitgenodigd om aan diens bed te komen zitten in Buckingham Palace toen hij stervende was in 1910. Een van de achterkleinkinderen van Alice Keppel, Camilla Parker Bowles, was eerst de minnares en sinds 2003 de echtgenote van prins Charles (een nakomeling van koning Eduard VII). Er heerst nog altijd onzekerheid over het feit of de grootmoeder van Camilla, Sonia Keppel (geboren in mei 1900) de buitenechtelijke dochter was van Eduard. Hoe dan ook, Eduard heeft nooit buitenechtelijke kinderen (als hij deze had) erkend. Koningin Alexandra, zijn vrouw, wist van de meeste van deze buitenechtelijke relaties en ze heeft ze altijd geaccepteerd.

Via zijn vrouw, Alexandra, was Eduard familie van koning Frederik VIII van Denemarken, koning George I van Griekenland en van de tsarina van Rusland, Maria Fjodorovna. Maria Fjodorovna werd immers geboren als prinses Dagmar van Denemarken.

Eduard in zijn jonge jaren als Prins van Wales

Tijdens de periode dat Victoria weduwe was, heeft Eduard haar meerdere malen vertegenwoordigd en bijgestaan tijdens en bij publieke ceremonies en ontmoetingen. Zo opende hij onder andere het Thames Embankment, de Mersey Tunnels en de nieuwe Tower Bridge. Dit was het begin van de koninklijke openbare optredens zoals we die vandaag de dag kennen. Hoewel hij zijn moeder veel hielp, liet Victoria hem niet toe tot regeringszaken tot 1898. Tot grote schrik van zijn moeder steunde Eduard Denemarken tijdens de Sleeswijk-Holsteinse kwestie in 1864. Dit kwam doordat koningin Victoria zeer pro-Duits was. In datzelfde jaar liet Eduard zijn moeder, de koningin, weer schrikken toen hij een ontmoeting regelde met de Italiaanse eenwordingsstrijder Giuseppe Garibaldi.

In 1870 wonnen de republikeinse gevoelens in Groot-Brittannië steeds meer gebied doordat de Franse keizer Napoleon III van Frankrijk na diens verlies in de Frans-Duitse Oorlog in 1870 afstand moest doen van de troon en de Derde Franse Republiek werd gesticht. Echter, in de winter van 1871, heeft de dood van prins-gemaal Albert geleid tot een verbetering van de populariteit van Eduard bij het publiek. En ook de relatie met zijn moeder, koningin Victoria, werd beter. Toen Eduard verbleef in Londesborough Lodge, dicht bij Scarborough in North Yorkshire, werd er bij hem buiktyfus gediagnosticeerd, de ziekte die zijn vader het leven kostte. Er was grote nationale bezorgdheid rondom zijn gezondheid, zeker toen een van zijn gasten, (Lord Chesterfield), stierf aan de ziekte. Eduard kwam er echter weer bovenop, en dit werd, nationaal en internationaal, met zeer veel opluchting ontvangen. Er waren vele publieke feesten en er werd door Arthur Sullivan een feestelijke versie van het Te Deum geschreven. Hij kreeg het respect van alle politici en van alle politieke partijen, waaronder ook van de republikeinen, en kreeg er heel wat nieuwe vrienden bij. Daardoor haalde hij bij vele mensen twijfels weg die zij over hem hadden.

In 1875 verliet Eduard Groot-Brittannië om een bezoek te brengen aan de Britse kolonie Indië en een reis te maken door het Indisch subcontinent. Zijn adviseurs merkten op dat hij alle mensen gewoon behandelde en dat hij alle mensen gelijk achtte, ongeacht hun sociale situatie of hun huidskleur. In brieven die hij naar huis stuurde, klaagde hij over de behandeling die Indiërs te verduren kregen door de Britse officieren.

Because a man has a black face and a different religion from our own, there is no reason why he should be treated as a brute.
(Vertaald: "Omdat een man een zwart gezicht heeft en een andere godsdienst dan de onze, is er geen reden waarom hij moet worden behandeld als een bruut.")

Aan het einde van zijn reis keerde hij terug naar Groot-Brittannië en niet lang daarna kreeg zijn moeder de titel 'Keizerin van Indië' van het parlement, deels als gevolg van het succes van de reis.

Op 14 januari 1892 stierf Eduards oudste zoon, prins Albert Victor, hertog van Clarence. Hij was verloofd met prinses Victoria Mary van Teck. Amper een aantal weken na de verloving stierf hij aan een longontsteking. De dood van zijn zoon raakte Eduard heel diep en hij was ontroostbaar. Hij schreef:

To lose our eldest son is one of those calamities one can never really get over.
(Vertaald: "Het verlies van onze oudste zoon is een van de noodlottigheden die men nooit echt te boven kan komen.")

Eduard vertelde aan koningin Victoria,

I would have given my life for him, as I put no value on mine.
(Vertaald: "Ik zou mijn leven hebben gegeven voor hem, aangezien ik geen waarde hecht aan het mijne").

Albert Victor was het tweede kind van Eduard dat stierf. In 1871 was zijn jongste zoon, John, gestorven binnen 24 uur na zijn geboorte. In 1871 had Eduard persoonlijk geëist dat hij het lichaam van zijn overleden kindje in de kist mocht leggen. Tijdens deze gebeurtenis rolden de tranen over zijn gezicht.

Vier generaties van Britse staatshoofden. Van links naar rechts: George V, koningin Victoria, Eduard VII (rechtsachter) en Eduard VIII (foto ca. 1898)

Tijdens een reis naar Denemarken kwam hij via België op 4 april 1900. Hij was toen het doelwit van een moordaanslag. De Belg Jean-Baptiste Sipido schoot op de prins van Wales omdat hij tegen de Tweede Boerenoorlog was. Sipido wist te vluchten en kon ontkomen naar Frankrijk. De waargenomen vertraging bij de Belgische autoriteiten in de toepassing voor de uitlevering, gecombineerd met Britse walging van de Belgisch gruweldaden in diens kolonie, Kongo-Vrijstaat, verslechterden de toch al slechte betrekkingen tussen het Verenigd Koninkrijk en het vasteland. De tien jaar die daarop volgden, gebruikte Eduard echter zijn minzaamheid en zijn populariteit, evenals de connecties binnen zijn familie, om bij te dragen aan de opbouw van Europese allianties met het Verenigd Koninkrijk.

Toen koningin Victoria stierf op 22 januari 1901 werd Eduard koning van het Verenigd Koninkrijk en keizer van Indië. Ook werd hij benoemd tot koning van de Britse Dominions. Hij was 59 jaar toen hij de troon besteeg. Hij koos ervoor om koning te worden als Eduard VII (Engels: Edward VII) en niet als koning Albert Eduard, de naam die zijn moeder voor hem had uitgekozen. Ondanks de vroegere twijfels van zijn moeder, vatte Eduard zijn taken serieus op. Door zijn eerdere reislust had hij een uitgebreid netwerk opgebouwd. Bovendien had hij door de huwelijken van zijn broers en zusters veel familieleden in de Europese vorstenhuizen en andere hoge kringen. Hierdoor kon hij politiek effectief optreden bij allerlei onderhandelingen. Zijn streven was om de betrekkingen met Frankrijk en Rusland te verbeteren om zo een tegenwicht te kunnen vormen tegen de Duitse expansiedrang. Eduard wist door zijn goede kennis van Frankrijk en de Franse taal bij te dragen aan de vorming van de "entente cordiale", het bondgenootschap tussen Frankrijk en Groot-Brittannië. De vijandschap tussen keizer Wilhelm II van Duitsland en Eduard, oom en neef, heeft daarentegen bijgedragen aan het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.

Het Osborne House, het zomerverblijf van zijn ouders op het eiland Wight, gaf hij aan de staat en hij bleef wonen op zijn landgoed in Sandringham. Eduard VII en Alexandra werden gekroond in de Westminster Abbey op 9 augustus 1902 door de tachtigjarige Frederick Temple, de aartsbisschop van Canterbury, die vier maanden na de kroning stierf. Eigenlijk was de kroning gepland op 26 juni maar twee dagen daarvoor, op 24 juni, werd bij Eduard blindedarmontsteking ontdekt. Dankzij de veranderingen op het gebied van anesthesie en antisepsis in de vijftig voorgaande jaren onderging hij een levensreddende operatie, uitgevoerd door Frederick Treves. Eduard werd geopereerd op een moment dat blindedarmontsteking over het algemeen niet operatief behandeld werd en toen nog een hoog sterftecijfer veroorzaakte. Maar Treves, die de steun had van Joseph Lister, 1ste baron van Lister, heeft het uitgevoerd via een radicale werking van het laten uitlekken van de geïnfecteerde blindedarm via een kleine snee. De dag daarop zat Eduard rechtop in bed en rookte hij een sigaar. Twee weken later werd bekendgemaakt dat de koning buiten levensgevaar was. Frederick Treves werd gehonoreerd met een baronetschap.

Koning Eduard richtte de koninklijke paleizen opnieuw in en voerde de traditionele ceremonies, zoals de State Opening of Parliament, die zijn moeder had overgeslagen in haar latere leven, opnieuw in. Ook stichtte hij nieuwe ordes van eretekens, zoals de Order of Merit, die bedoeld was voor mensen binnen de kunsten en wetenschappen. De sjah van Perzië, Mozaffar al-Din Shah Qajar, bezocht Engeland in 1902, waar hij verwachtte dat hij werd benoemd tot lid in de Orde van de Kousenband. Eduard weigerde evenwel deze hoge onderscheiding aan de sjah te geven. Dit was omdat Eduard hem niet persoonlijk wilde geven aan de sjah, dit was een idee van de minister van Buitenlandse zaken, Henry Petty-Fitzmaurice, Lord Lansdowne. Lord Lansdowne had de Orde beloofd aan de sjah zonder de goedkeuring van de koning.

Ondanks zijn seksuele escapades wist hij door zijn flamboyante stijl in kleding en optreden het hart van de Britten te winnen. Eduard speelde als constitutioneel vorst een belangrijke rol bij het verkleinen van de macht van het Hogerhuis ten gunste van de macht van het Lagerhuis en de regering. De koning steunde zijn premier, toen deze te grote tegenstand in het Hogerhuis ondervond, met het dreigement om honderden nieuwe, regeringsgetrouwe peers te benoemen.

Tijdens zijn regering speelde de nieuwe sociale wetgeving een belangrijke rol. In 1902 kwam de onderwijswet tot stand, waarbij de subsidiëring van het middelbaar onderwijs werd geregeld. Ook zorgde de liberale regering voor betere wetgeving voor kinderen en ouderen en voor de gezondheidszorg. Dit zorgde wel voor de nodige financiële problemen, die door de hogere belastingen tot een crisis leidden.

Eduards korte regering was, ondanks zijn kleurrijk te noemen persoonlijke leven en de twijfels die zijn moeder over hem had, een succes. Afgezien van de nasleep van de Boerenoorlog in Zuid-Afrika (1899-1902) was het ook een vreedzame periode.

Eduard VII met zijn opvolgers. Vooraan staat prins George met zijn zoons Eduard (achter) en prins Albert. De foto is gemaakt door koningin Alexandra in 1908.

Eduard was Esperantist. Hij zei:

"Ik denk dat het Esperanto een grote winst is voor de mensheid en mijn wens is dat het spoedig een groot succes zal worden."

Eduard rookte op één dag twintig sigaretten en twaalf sigaren. Hij was bovendien veel te zwaar. In maart 1910 werd de toestand van de koning slecht en hij werd opgenomen in het ziekenhuis. Op 27 april keerde hij terug naar Buckingham Palace maar hij had nog steeds zeer veel last van zware bronchitis. Koningin Alexandra keerde terug van Korfoe op 5 mei. Op Korfoe had ze haar broer, koning George I van Griekenland, bezocht. De volgende dag kreeg de koning een aantal hartaanvallen te verduren, maar weigerde om naar bed te gaan. Hij zei tegen Alexandra:

"No, I shall not give in; I shall go on; I shall work to the end."
(Vrij vertaald: "Nee, ik zal niet toegeven, ik zal doorgaan, ik zal werken tot het eind.").

Tussen de momenten van flauwvallen door vertelde zijn zoon, George, dat zijn paard, Witch of the Air, die middag had gewonnen in Kempton Park. De koning antwoordde daarop:

"I am very glad"
("Ik ben zeer blij").

Dit waren zijn laatste woorden. Rond half twaalf 's avonds verloor hij het bewustzijn voor de laatste keer en werd hij naar bed gebracht. Hij overleed om kwart voor twaalf in de avond op 6 mei 1910. Zijn tweede zoon volgde hem op als koning George V.

Ondanks dat hij vele buitenechtelijke relaties had gehad was zijn vrouw zeer geraakt door zijn dood. Koningin Alexandra overleefde hem 15 jaar en stierf zelf op 20 november 1925.

• 
  Buste in het Britse museum.
• 
  Het King Edward VII Statue in Queen Victoria Gardens te Melbourne
• 
  Het King Edward VII Statue in Palace of Holyroodhouse te Edinburgh
• 
  Het King Edward VII Statue buiten Tooting Broadway metrostation te Londen

Eduard was vooral via zijn moeder en schoonvader verwant met bijna alle Europese monarchen en stond bekend als de "oom van Europa". Keizer Wilhelm II van Duitsland, tsaar Nicolaas II van Rusland, koning Alfons XIII van Spanje, groothertog Ernst Lodewijk van Hessen-Darmstadt en Karel Eduard van Saksen-Coburg en Gotha waren neven van hem. Koningin Victoria Eugénie van Spanje, kroonprinses Margaretha van Zweden, kroonprinses Marie van Roemenië, kroonprinses Sophie van Griekenland en tsarina Alexandra Fjodorovna van Rusland waren zijn nichtjes. Haakon VII van Noorwegen was zijn schoonzoon en neef, koning George I van Griekenland en koning Frederik VIII van Denemarken waren zijn zwagers. Koningin Wilhelmina der Nederlanden, koning Albert I van België, de koningen Karel I en Emanuel II van Portugal, tsaar Ferdinand I van Bulgarije en prins Ernst August van Brunswijk waren ook familie.

Eduard VII moedigde zijn kinderen en kleinkinderen aan om de banden tussen de Europese koninklijke families zeer goed te houden en de warme banden te bewaren. Er was echter een relatie binnen deze families waarvan Eduard niet zo zeker was, en dat was de relatie met de Duitse Keizer, Wilhelm II, ook wel bekend als neef Bill. Dit kwam vooral omdat er spanningen waren tussen Duitsland en Groot-Brittannië.

In 1908 was Eduard VII de eerste Britse monarch die het Russische Rijk bezocht. Hij was echter al in 1906 uitgenodigd door Nicolaas II maar toen weigerde hij te komen. Dit kwam vooral door de toenmalige spanningen die waren veroorzaakt door het conflict rond de Doggersbank in de Noordzee, de Russisch-Japanse Oorlog en de ontbinding van de Doema door de tsaar.

Uit het huwelijk van Eduard en Alexandra werden de volgende kinderen geboren:

• Albert Victor (8 januari 1864 – 14 januari 1892), verloofd met Mary van Teck
• George (3 juni 1865 – 20 januari 1936), de latere koning, trouwde met prinses Mary van Teck
• Louise (20 februari 1867 – 4 januari 1931), Princess Royal, trouwde met Alexander Duff, 1e hertog van Fife
• Victoria (6 juli 1868 – 3 december 1935)
• Maud (26 november 1869 – 20 november 1938), trouwde met koning Haakon VII van Noorwegen
• Alexander John (6 april 1871 - 7 april 1871)