Economische groei
Economische groei is een toename van economische activiteit vergeleken met een eerder meetpunt. De meest gebruikte indicator is de procentuele toename van het bruto nationaal product (BNP) of bruto binnenlands product (BBP) per hoofd van de bevolking over een bepaalde periode (maand, kwartaal of jaar). Dit hoeft niet te betekenen dat de koopkracht van de bevolking toeneemt, omdat de bevolking kan toenemen of afnemen. De econoom Jones maakt daarbij onderscheid tussen intensieve en extensieve groei. Extensieve groei is slechts het gevolg van bevolkingsgroei, terwijl bij intensieve groei de welvaart per hoofd van de bevolking toeneemt. Intensieve groei wordt mogelijk gemaakt door kapitaalaccumulatie en innovatie die de productiviteit doet toenemen.
| Jaar | Bevolking | Bbp | Bbp per capita |
Export |
|---|---|---|---|---|
| 0 - 1000 | 0,02% | 0,01% | 0,00% | |
| 1000 - 1500 | 0,10% | 0,15% | 0,05% | |
| 1500 - 1820 | 0,27% | 0,32% | 0,05% | |
| 1820 - 1870 | 0,40% | 0,93% | 0,53% | |
| 1870 - 1913 (liberale tijdperk) |
0,80% | 2,11% | 1,30% | 3,40% |
| 1913 - 1950 | 0,93% | 1,85% | 0,91% | 0,90% |
| 1950 - 1973 (gouden tijdperk) |
1,92% | 4,91% | 2,93% | 7,88% |
| 1973 - 1998 (neoliberale tijdperk) |
1,66% | 3,01% | 1,33% | 5,07% |
 | ||||
| Economische groei was vrijwel te verwaarlozen tot de Vroegmoderne Tijd en werd voornamelijk door bevolkingsgroei veroorzaakt. Met deze extensieve groei was er dus nog geen sprake van welvaarts- groei. Tot intensieve groei kwam het pas met de industriële revolutie | ||||
Economische groei wordt meestal gemeten over een heel land. Dit is wel gecorrigeerd voor inflatie, zodat er sprake is van reële groei. Als het niet gecorrigeerd is voor inflatie, is er sprake van nominale groei. Tegengesteld aan economische groei is economische krimp doorgaans aangeduid als een negatieve groei. De economische activiteit vertoont in dat geval een afname vergeleken met een eerder meetpunt.
De schommelingen van de economische groei noemt men de conjunctuur waarin periodes van sterkere groei (hoogconjunctuur) en periodes van tragere (laagconjunctuur) of zelfs negatieve groei (crisis)elkaar afwisselen. Een voorbeeld hiervan dat vooral de westerse wereld betreft is de kredietcrisis van 2007.
Als de economische groei gemeten wordt als het jaarlijks veranderingspercentage van het BBP heeft het ook alle voor en nadelen van die economische indicator.
Tot het begin van de jaren 1970 had men alleen oog voor de voordelen van de economische groei. Alle landen streefden ernaar de groeivoet van hun economie op te drijven. In de laatste decennia is men echter tot de vaststelling gekomen dat aan de economische groei ook heel wat nadelen gekoppeld zijn.
Fases
In de economische geschiedenis zijn verschillende fases te herkennen van toe- en afnemende groei. Hiervan bestaan meerdere modellen, zoals de vijf fases van Rostow. Buiten de normale economische cycli meende hij te zien dat elk land zich ontwikkelt van ontwikkelingsland tot ontwikkeld land.
Zonder uitgebreid model zag Baumol in zijn wet van Baumol een verminderde economische groei door de overgang van een economie die vooral bestaat uit een agrarische sector en een industriële sector naar een economie waarin de dienstensector en de niet-commerciële sector een belangrijkere rol spelen.
Voordelen en nadelen
Als voordelen van economische groei kunnen worden gezien:
- een toename van het aantal beschikbare producten
- technologische innovatie
- een hogere levensstandaard door een algemene stijging van de reële inkomens, met als gevolg dat er meer vraag is naar goederen en diensten, en daardoor een productie op grotere schaal, die dus efficiënter kan gebeuren
- een hogere tewerkstellingsgraad door diversificatie
- een verhoogd vertrouwen van bedrijven en consumenten, wat kan leiden tot een toename van investeringen
Mogelijke nadelen zijn:
- een toename van de milieubezoedeling: een sterke groei van de productie en consumptie kan negatieve externaliteiten veroorzaken zoals luchtvervuiling en geluidsoverlast
- de uitputting van natuurlijke hulpbronnen, waaronder niet hernieuwbare grondstoffen
- groei stimuleert de creatie van artificiële behoeften: de industrie zet de consument ertoe aan nieuwe smaken te ontwikkelen, met als gevolg dat behoeften worden gecreëerd en consumenten dienaren in plaats van meesters van de economie worden
- een onevenredige verdeling van inkomen en welvaart: niet alle voordelen van de groei zijn gelijk verdeeld tussen inkomensgroepen en regio's
Literatuur
- Maddison, A. (2006): The World Economy, Volumes 1-2, OECD Publishing.
- Pilling, D. (2018): The Growth Delusion, Taschenbuch
Noten
- Maddison (2006)
| Economie & economische wetenschap |
|---|
|
aanbod · aandeel · balans · bank · bedrijf · bedrijfsvorm · belegging · beroep · centrale bank · deflatie · economisch model · economische groei · effectenbeurs · elasticiteit · geld · handel · handelsoorlog · handelsrecht · handelsregister · inflatie · kartel · kredietcrisis · Kamer van Koophandel · lening · marketing · markt · marktaandeel · marktfalen · marktwerking · mededinging · modaal inkomen · monopolie · monopolistische concurrentie · monopsonie · oligopolie · omzetbelasting · overheidsfalen · perfecte markt · prijs · prijsafspraak · solvabiliteit · staatsbankroet· staatsschuld · vraag · volkomen concurrentie |