Dogma (algemeen)

Een dogma (Grieks: δόγμα, meervoud: δόγματα) is een leerstelling die als onbetwistbaar wordt beschouwd door een religie, ideologie of andere organisatie. Een dogma is een fundamenteel concept ter onderbouwing van een gedachtegoed; daarom wordt de aanhanger van dit gedachtegoed geacht er niet van af te wijken en het nooit te betwisten of te betwijfelen.

De term wordt binnen de religie beschrijvend gehanteerd, maar buiten de religie vaak veroordelend, als betiteling van een denkbeeld dat anderen niet betwijfelen, terwijl ze dat naar het oordeel van de spreker of schrijver wel zouden moeten doen. Een persoon of groep mensen wordt dogmatisch genoemd om aan te duiden dat deze onbuigzame geloofsovertuigingen heeft en ter zake niet openstaat voor rationele argumenten. Dit komt bijvoorbeeld voor in kritische beschouwingen over heersende overtuigingen in de maatschappij en/of het wetenschappelijk paradigma.

Dogmatisme

Dogmatisme is de meer algemene duiding voor een overtuiging of houding waarbij iemand niet meer in staat is zijn opinies te herzien op grond van nieuwe informatie. Het begrip "dogmatisme" impliceert dat iemand zijn overtuigingen op een onnadenkende en conformistische manier hanteert zonder de fundamenten daarvan in vraag te willen stellen. Dogmatisme wordt als onverenigbaar gezien met een wetenschappelijke en/of rationele ingesteldheid, waar zelfcorrectie intrinsiek deel van uitmaakt.

Dogma in religie

Dogma's komen in vele godsdiensten voor, zoals in het christendom, waar zij beschouwd worden als de centrale grondregels, die door alle gelovigen van die religie onderschreven dienen te worden. Binnen het westers christelijk geloof (rooms-katholiek en protestant) is een voorbeeld van een dogma de Drie-eenheid. Formeel heeft het jodendom geen dogma's maar wel fundamentele geloofspunten die standaard onderschreven worden. Ook binnen de islam is het begrip 'dogma' als zodanig onbekend. Toch kent de islam soortgelijke onaantastbare dogma's, zoals dat Mohammed de profeet van God is, dat Jezus niet de zoon van God is en dat de Koran het geopenbaarde woord van God is.

Als fundamenteel element van de religie wordt de term "dogma" aan die theologische leerstellingen verbonden, die geacht worden zodanig te zijn aangetoond, dat het verwerpen of het ter discussie stellen van zo'n dogma in feite betekent dat die persoon de gegeven religie niet als de eigen religie beschouwt. Het dogma wordt onderscheiden van de theologische opvatting ten aanzien van zaken die als minder bekend worden beschouwd. Dogma's kunnen verduidelijkt of uitgebreid worden, maar mogen in nieuwe leringen niet worden tegengesproken. Het afwijzen van een dogma wordt beschouwd als ketterij en kan resulteren in de verbanning uit de religieuze gemeenschap (excommunicatie), hoewel dit in de christelijke traditie vandaag de dag niet vaak meer gebeurt.

Zie ook

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.