Diploïdie

In de levenscyclus van een zich geslachtelijk voortplantend organisme zijn ten minste de geslachtscellen haploïde. Een haploïde cel heeft van elk chromosoom één exemplaar in de celkern. Bij de bevruchting versmelten de kernen van twee geslachtscellen en ontstaat een diploïde cel, de bevruchte eicel of zygote. Vanuit de diploïde zygote worden door celdifferentiatie de verschillende celweefsels gevormd, die alle uit eveneens diploïde cellen bestaan, met alle hetzelfde genoom. Er is sprake van kernfasewisseling: een diplofase (2n) wisselt af met een haplofase (1n).

Bij dieren zijn de gameten (geslachtscellen) de enige haploïde cellen. Het menselijk lichaam bestaat verder uitsluitend uit diploïde cellen, die alle hetzelfde menselijke DNA in hun celkern hebben, met in iedere celkern 2 x 23 = 46 chromosomen. De (haploïde) geslachtscellen hebben ieder 23 chromosomen.

Bij planten, en veel andere soorten niet-dierlijke organismen, kan dit anders liggen, en is er een grote variatie, afhankelijk van de kernfase.

Bij dieren zijn polyploïde nakomelingen gewoonlijk niet, of verminderd, levensvatbaar, of zwakker ontwikkeld in bepaalde kenmerken.

Met name bij planten kunnen door genoommutaties ook levensvatbare polyploïden optreden. Zo zijn er in het wild onder andere tetraploïde, hexaploïde en octoploïde planten bekend. In de landbouw worden, bijvoorbeeld in de groenteteelt, steriele triploïde planten gekweekt, dat wil zeggen planten die geen zaad vormen.

Tetraploïde planten werden in de loop van de evolutie weer diploïde door fractionatie en door diploïdisatie.[2][3] Niet het aantal chromosomen wordt daarbij verminderd, maar de genen die in de verdubbelde genomen aanwezig zijn kunnen hun functie verliezen.

• Ploïdie, Haploïdie
• Diploïdisatie
• Heterozygoot, Homozygoot
• Hybride (biologie)
• Imprinting (genetica)
• Celcyclus