Dismas
Dismas (of Dimas) is een heilige en staat bekend als de goede dief, moordenaar of rover. Hij is een van de twee misdadigers die ieder aan een kant van Jezus Christus aan het kruis hingen. Volgens het Evangelie van Lucas had hij zich bekeerd aan het kruis en Jezus zou hem weer zien in het paradijs.
Sint-Dismas
| ||||
 | ||||
Sint-Dismas aan het kruis | ||||
| Gestorven | rond het jaar 30[1] te Jeruzalem, op de berg Golgotha | |||
| Verering | Rooms-Katholieke Kerk Oosters-orthodoxe kerken | |||
| Naamdag | Rooms-Katholieke Kerk: 25 maart
Oosters-orthodoxe kerken: 23 maart | |||
| Attributen | Kruis, slang, bordje met tekst Dismas Latro | |||
| Beschermheilige voor | Begrafenisondernemers terdoodveroordeelden dieven | |||
| Lijst van christelijke heiligen | ||||
| ||||
Lucas noemt zijn naam niet. In de verschillende christelijke tradities heeft de dief verschillende namen gekregen:
- In het Arabische Kindheidsevangelie van Thomas heet hij Titus, en de onrechtvaardige dief Dumachus.
- In het evangelie van Nicodemus en in de katholieke en orthodoxe traditie wordt de naam Dismas gegeven aan de dief. Hij is nooit heilig verklaard door de Katholieke Kerk, maar wordt vereerd als een heilige door lokale tradities als Sint Dismas (soms gespeld "Dysmas" of in het Spaans "Dimas"). De naam Dismas voor deze dief kan dateren uit de 4e eeuw.
- In Koptische-orthodoxe traditie heeft hij de naam Demas.
- In de Codex Colbertinus is hij als Zoatham vernoemd.
- In de Russisch-orthodoxe traditie en iconografie is hij als Rach (Russisch: Рах) bekend.
Dismas in de iconografie
Dismas werd vroeger gebruikt om zondigen te bekeren. In de iconografie wordt hij meestal afgebeeld met Jezus en de andere misdadiger, maar soms wordt hij ook alleen afgebeeld. Hij hangt rechts van Jezus. Hij is enkel gekleed in een lendendoek en met touw aan het kruis gebonden. Soms hangt boven zijn hoofd een bordje met daarop Dismas Latro. Dit betekent Dismas Boef. Onder het kruis zit een slang (de duivel). Ook heeft hij een spreukband met daarop: Hodie mecum eris in paradiso (Vandaag zult gij met mij in het paradijs zijn). Dismas is de patroonheilige voor begrafenisondernemers, dieven en terdoodveroordeelden. De andere misdadiger, die geen berouw toonde, heet Gestas (eveneens een apocriefe naam) en hangt aan Jezus' linkerzijde.
