De Reek (waterpoort)
De Reek is een nog bestaande waterpoort die de rivier de Jeker overspant in de Nederlandse stad Maastricht. De poort ligt aan de zuidzijde van de binnenstad in het Jekerkwartier aan het uiteinde van de Heksenstraat, Heksenhoek genaamd, en aan de rand van het Stadspark. Vlak achter de waterpoort bevond zich de Weyermolens / De Reek en vlak voor de poort een sluis om het water te stuwen.
De Reek
| ||||
 | ||||
Tweede middeleeuwse stadsmuur met De Reek (15) | ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Maastricht-Jekerkwartier, Stadspark | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Oorspr. functie | waterpoort | |||
| Start bouw | 14e eeuw? | |||
| Erkenning | ||||
| Monumentstatus | rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 28014 | |||
 | ||||
| ||||
De waterpoort is onderdeel van de tweede middeleeuwse omwalling van de vestingwerken van Maastricht en is een rijksmonument.[1] De poort heeft een poterne om in oorlogstijd ook de sluiswerken te kunnen bedienen en onderhoud te kunnen plegen.
Geschiedenis
Het is niet bekend wanneer de waterpoort precies gebouwd is, maar in de 13e eeuw was de Jeker hier al gekanaliseerd, zodat het water de grachten kon voeden. De waterpoort werd pas in 1465 voor het eerst genoemd.[2] 'Reek' is de Maastrichtse naam voor een valhek dat in een poort neergelaten kan worden.[3]
In 1486 kreeg de waterpoort een valhek.[4]
In 1550 bouwde men een stenen boog over de Jeker. In 1552 verlaagde men waarschijnlijk de torens aan beide zijden, waarbij ze werden opgevuld met aarde om zo beter bestand te zijn tegen het nieuwe geschut.[4]
In 1674 werd voor de poort een sluis aangebracht, de Grote of Bonnefantensluis, die in 1766 werd vernieuwd. Hierdoor was het mogelijk het water van de Jeker naar de buitenwerken aan de zuidzijde van de stad (de Kommen) om te leiden.[5]
In 1959 werd de oostelijke toren in oorspronkelijke staat teruggebracht na eerder deels te zijn afgebroken.[4]
In 1987-'89 werden de muurwerken vanaf De Reek tot aan de Sint-Pieterspoort gerestaureerd.[4]
_Wilheminabastion_(lo)%2C_lunetten_van_de_Nieuwenhof_(rb)_en_Jekerbastion_(ro)%2C_detail_kopie_Maquette_van_Maastricht%2C_collectie_Centre_C%C3%A9ramique.JPG)
Detail Maquette van Maastricht, 1750
Zonder water(?) in 1884
De Reek in 1893
Oostelijke toren, 1959
Sluishekken
Vanaf de stadswal
Stroomafwaarts
Stroomopwaarts: De Reek
Bronnen en referenties
|
 |
Zie de categorie De Reek (water gate) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |