De Liefde (galjoen)

De Liefde was een Nederlands galjoen dat op 19 april 1600 als eerste Nederlandse schip Japan bereikte. Het schip was onderdeel van een vloot van de Magelhaense Compagnie die via de Straat Magellaan Oostindië wilde bereiken. Het heette eerder Erasmus. Het schip bleef na de naamsverandering vaak zo genoemd worden. Het schip was 330 tot 340 ton zwaar.

De Liefde (detail van gravure uit de zeventiende eeuw)

De zeereis

Twee Vlaamse kooplieden in Rotterdam, Pieter van der Hagen en Johan van der Veeken, hadden het initiatief genomen tot een scheepvaart naar de Oost via de Straat van Magalhães.[1] Op 27 juni 1598 vertrokken de vier galjoenen De Liefde, De Hoop, Het Geloof, De Trouw en het jacht De Blijde Boodschap met Japan als einddoel. Het was de eerste verre zeereis vanuit Rotterdam. Op De Liefde, dat onder bevel van vice-admiraal Simon de Cordes stond, bevonden zich 110 bemanningsleden. Volgens Portugese bronnen waren aan boord 18 kanonnen, 500 musketten, 5000 ijzeren kogels, 350 vuurpijlen en 250 kilo buskruit. Verder was er een naaldkompas aanwezig van Petrus Plancius.

Slechts De Liefde, met uiteindelijk Jacob Quackernaeck als kapitein, en De Hoop staken van wat nu Chili is over naar Japan. De Hoop verging onderweg in een storm.

Aankomst Japan

Op 19 april 1600 kwam De Liefde aan op het eilandje Kuroshima dat in de baai van Usuki ligt.[2] Wellicht het nu bekendste lid van de bemanning is stuurman William Adams, die - zover bekend - als eerste Engelsman Japan bereikte en er de rest van zijn leven bleef wonen. In een bewaard gebleven brief uit 1605 schrijft hij dat er op de dag van aankomst nog vierentwintig bemanningsleden in leven waren,[3] waarvan er een dag eerder nog vijf in staat waren om te wandelen.[4][5] Drie bemanningsleden stierven een dag na aankomst, de rest herstelde op drie na die lange tijd ziek bleven en uiteindelijk stierven.[3] De inventaris werd direct na aankomst op Kuroshima door de Japanners in beslag genomen.

Ook de koopman Jan Joosten van Lodensteyn vestigde zich voorgoed in Japan, waar hij een belangrijke rol ging spelen in de handelsrelaties met Holland.

In 1605 schonken de Japanners de Hollanders een jonk, waarmee Quackernaeck en Melchior van Santvoort richting Holland voeren. De bemanning kreeg een brief mee waarin Holland uitgenodigd werd een handelspost in Japan op te richten. Dat gebeurde uiteindelijk in 1609 door de Vereenigde Oostindische Compagnie op het eiland Hirado. Quackernaeck overleed in de omgeving van het schiereiland Malakka en Van Santvoort bereikte nooit Holland en keerde terug naar Japan.

Bronzen replica van het Erasmusbeeld van de hek van het galjoen De Liefde

Monumenten en artefacten

Hekbeeld Erasmus
Houten beeld van Desiderius Erasmus, afkomstig van het schip De Liefde, in het Nationaal Museum te Tokio

Op de versierde spiegel van het schip stond een hekbeeld van Desiderius Erasmus. Het houten, holle beeld is voor zover bekend het enige dat is overgebleven van het galjoen. Het beeld heeft enkele eeuwen in een Japanse tempel gestaan, totdat het in de twintigste eeuw werd herkend als het hekbeeld van De Liefde. Het beeld staat nu symbool voor de geschiedenis van de handelsrelatie tussen Nederland, Engeland en Japan. Op het eilandje Kuroshima staat een replica als onderdeel van het herdenkingsmonument. Het hekbeeld bevindt zich in het Nationaal museum van Tokio, net als een aantal zeekaarten van De Liefde, waaronder een van Cornelis Doedtsz.

Herdenkingsmonument De Liefde

Op het eilandje Kuroshima, op de plek waar de bemanning vermoedelijk aan wal ging, is een herdenkingsmonument opgericht. Het monument staat op een pleintje aan het einde van het strand. In een mozaïek is de route afgebeeld die De Liefde heeft afgelegd en zijn de Nederlandse, Engelse en Japanse vlag gehesen. Bij het monument staan bronzen borstbeelden van de koopman Jan Joosten van Lodensteyn en de stuurman William Adams op sokkels. Daarnaast staat, eveneens op een sokkel, een replica van het hekbeeld Erasmus dat De Liefde versierde. Het monument werd onthuld op 19 april 2000 door kroonprins Willem-Alexander in aanwezigheid van kroonprins Naruhito. De onthulling vond plaats in het teken van de viering van 400 jaar diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Japan. De aankomst van De Liefde wordt daarvan als het begin gezien. Op het eiland is ook een klein museum dat gewijd is aan het schip De Liefde en eerdere herdenkingen in Japan.[6]

Herdenkingsplaquette De Liefde

Aan de oostzijde van het Tokio treinstation in het midden van Yaesustraat bevindt zich het 'Vredescarillon' met een plaquette ter herinnering aan het galjoen De Liefde en Jan Joosten van Lodensteyn. Dit monument werd in 1989 opgericht naar aanleiding van 380 jaar betrekkingen tussen Japan en Nederland.

Plaquette met De Liefde op het monument.

Sculptuur 'Memory of the Ocean'

In Delft, de geboorteplaats van Jan Joosten van Lodensteyn staat in het seniorencomplex aan het Jan Joostenplein een houten sculptuur, 'Memory of the Ocean', van het schip De Liefde. Het is geschonken door World Art Delft en werd onthuld op 20 juni 2010. De Japanner Kouji Ohno is de ontwerper.

Replica/model 'De Liefde'
Replica van het schip De Liefde in het Japanse themapark Huis Ten Bosch

In het Japanse themapark Huis Ten Bosch is een replica van het schip De Liefde te bewonderen dat in 1991 gebouwd is. In een klein museum nabij het eilandje Kuroshima in Japan bevindt zich een schaalmodel van het galjoen.

Wetenswaardigheden
  • De reis van De Liefde en de wederwaardigheden van de opvarenden in Japan zijn geromantiseerd in het boek Shogun van James Clavell, dat ook als televisieserie verfilmd is. Hij noemde het schip waarmee de Hollanders Japan bereikte Erasmus.
  • De eerste ontmoeting tussen de bemanning van De Liefde en de Japanse vissers is door de Japanse schrijver Ichiro Shiraishi in een historische roman beschreven.
  • De zuidelijke uitgang van het centraal treinstation in Tokio is vernoemd naar Jan Joosten van Lodensteyn, evenals een straat in de wijk Nihonbashi.
  • Edwin Schimscheimer schreef een compositie voor mannenkoor en sopraan solo, gebaseerd op de reis naar Japan. De orkestratie is van Lowell Dykstra. De première vond plaats in de Laurenskerk in Rotterdam, in 2001.

Literatuurlijst
  • Adams, William, Eiko Tanakamaru (Samuel Purchas, samensteller) et al. (2010) The eleven Letters of William Adams, 134 p.
  • De Liefde via website engelfriet.nl
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.